2. TEMA: MÜZİK KÜLTÜRÜ

SAB10. Müziksel Söyleme, SBAB4. Değişim ve Sürekliliği Algılama (SBAB4.2. Değişim ve Sürekliliği Neden ve Sonuçlarıyla Yorumlama)

KB2.5. Sınıflandırma, KB2.9. Genelleme

E1.1. Merak, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematiklik

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D11. Özgürlük, D13. Sağlıklı Yaşam, D14. Saygı

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB7. Veri Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

MÜZ.10.2.1. Türk müziğinin gelişim sürecini neden ve sonuçlarıyla yorumlayabilme
a) Türk müziğinin gelişim sürecine neden olan unsurları inceler.
b) Türk müziğinin gelişim sürecinin etkilediği unsurları inceler.
c) Türk müziğinin gelişim sürecinin etkilerinin niteliğini sorgular.
ç) Türk müziğinin gelişim sürecinin nedenlerini ve sonuçlarını bağlamından kopmadan yeniden ifade eder.

MÜZ.10.2.2. Türk müziğine ait eserleri müziksel söyleyebilme
a) Türk müziğine ait eserleri seslendirmeden önce bedenini söylemeye hazır hâle getirir.
b) Türk müziğine ait eserleri söylerken uygun teknikleri kullanır.
c) Türk müziğine ait eserleri söylerken müziksel bileşenleri uygular.

MÜZ.10.2.3. Müzik türlerini sınıflandırabilme
a) Müzik türlerine ilişkin ölçüt belirler.
b) Müzik türlerini ayrıştırır.
c) Müzik türlerini tasnif eder.
ç) Müzik türlerini etiketler.

MÜZ.10.2.4. Marşları, şarkıları ve türküleri müziksel söyleyebilme
a) Marşları, şarkıları ve türküleri seslendirmeden önce bedenini söylemeye hazır hâle getirir.
b) Marşları, şarkıları ve türküleri söylerken uygun teknikleri kullanır.
c) Marşları, şarkıları ve türküleri söylerken müziksel bileşenleri uygular.

MÜZ.10.2.5. Yaşanılan şehrin müzik etkinliklerini genelleyebilme
a) Yaşanılan şehrin müzik etkinlikleri hakkında bilgi toplar.
b) Yaşanılan şehrin müzik etkinlikleriyle ilgili ortak özellikleri belirler.
c) Yaşanılan şehrin müzik etkinlikleriyle ilgili ortak olmayan özellikleri belirler.
ç) Yaşanılan şehrin müzik etkinlikleriyle ilgili örüntüler üzerinden önermede bulunur.

Türk Müziğinin Gelişim Süreci
Türk Müziğine Ait Eserler
Müzik Türleri
Marşlar, Şarkılar ve Türküler
Yaşanılan Şehrin Müzik Etkinlikleri

besteci, müzik türleri, söz yazarı

Bu temadaki öğrenme çıktıları; çalışma yaprağı, derecelendirme ölçeği, yapılandırılmış grid, kontrol listesi ve öğrenme günlüğü  kullanılarak izlenebilir. Dereceli puanlama anahtarı ve performans görevi kullanılarak değerlendirilebilir.

Türk müziğinin gelişim süreci neden ve sonuçlarıyla yorumlanırken yapılan çalışmalar, çalışma yaprağıyla izlenebilir. Türk müziğine ait  eserleri müziksel söyleme çalışmalarında derecelendirme ölçeği kullanılabilir. Müzik türleri sınıflandırılırken yapılandırılmış grid 
kullanılabilir. Marşları, şarkıları ve türküleri müziksel söyleme çalışmalarında dereceli puanlama anahtarı veya kontrol listesi  kullanılabilir. Yaşanılan şehrin müzik etkinlikleri genellenirken yapılan çalışmalar öğrenme günlüğüyle izlenebilir.

Performans görevi olarak öğrencilerin kültürümüzde önemli yeri olan sanatçılardan birinin hayatı ve  eserleriyle ilgili araştırma yapıp sunmaları istenebilir. Performans görevi, dereceli puanlama anahtarı  ve öz değerlendirme formuyla değerlendirilebilir.

Öğrencilerin farklı müzik türleriyle karşılaştıkları ve Türk müziğine özgü müziksel bileşenleri bildikleri kabul edilmektedir.

Yaşadıkları şehirde gözlemledikleri müzik etkinliklerinde hangi müzik türleri ile karşılaştıkları sorulabilir. Bildikleri Türk müziği bestecilerinin Türk müziğine katkıları hakkındaki görüşleri alınabilir.

Öğrencilerin dinledikleri müzik türleriyle günlük hayatlarında karşılaştıkları müzik türleri arasında  ilişki kurmaları sağlanabilir. Tarihsel olayların müziğin gelişim sürecine etkileri hakkındaki düşünceleri soru-cevap yöntemiyle belirlenebilir.

MÜZ.10.2.1.
Müziğin insan hayatına ve toplum yaşamına etkileriyle ilgili düşüncelerini keşfetmeleri için öğrencilere sorular sorularak  öğrencilerin keşfetme isteği harekete geçirilir (E1.1). Türk müziğinin gelişim sürecini etkileyen tarihsel, kültürel, siyasi ve teknolojik  etkenler İslamiyet öncesi, İslamiyetin kabulü, Selçuklu ve beylikler dönemi, Osmanlı Dönemi ve Cumhuriyet dönemine kadarki  süreç çeşitli kaynaklardan incelenir. Bu süreçte serbest araştırma veya zincir haritaları gibi yöntemler kullanılabilir. Öğrencilerden  Türk müziğinin yapısı, bestecileri, çalgılar, üslup ve icra biçimi, müzik formları (şarkı, beste, peşrev, saz semaisi, ilahi, mehter vb.),  yayılma alanı, dinleyici kitlesi gibi etkilenen yönleri hakkında araştırma yapmaları istenir (D3.3, OB1). Türk müziğinin gelişim  sürecinde müziğin toplum hayatına etki eden olumlu ve olumsuz yönlerini sorgulamaları sağlanır (SDB3.3). Ayrıca Türk müziğinin  toplum hayatına kültürel, toplumsal, eğitsel, estetik ve psikolojik etkilerini fark etmeleri sağlanır. Bu süreçte beyin fırtınası yöntemi  kullanılabilir. Öğrencilerin, ulaştıkları bilgiler doğrultusunda Türk müziğinin gelişim sürecindeki değişimler, bu değişimlerin  nedenleri ve sonuçlarını bağlamından kopmadan sözlü olarak ifade etmeleri istenir. Bu süreçte Türk kültür ve medeniyet tarihi  disiplininden faydalanılabilir. Bu aşamada tartışma yöntemi kullanılabilir. Türk müziğinin gelişim sürecindeki değişimleri, bu değişimlerin nedenlerini ve sonuçlarını yorumlayabilmeye yönelik öğrenmeler çalışma yaprağıyla izlenebilir.

MÜZ.10.2.2.
Seslendirme çalışmalarına başlamadan önce bedensel rahatlama hareketleri, nefes ve ses egzersizleri yaptırılarak öğrencilerin  bedenini söylemeye hazır hâle getirmeleri sağlanır. Türk müziği türlerinden örnekler dinletilerek kullanılan çalgıları, Türk müziği  formlarını ve söyleyiş özelliklerini ayırt etmeleri ve bu yolla kültürlerini fark etmeleri sağlanır (SAB9, OB5). Bu süreçte Türk dili ve  edebiyatı disiplininin “kültür yolculuğu” konusundan faydalanılabilir. Öğrenciler gruplara ayrılır. Her grubun ortak çalışma  sorumluluğu üstlenerek Türk müziği türüne ait bir eser seçmeleri istenir (SDB2.2). Seçilen eserleri uygun söyleme tekniklerini  kullanarak söylemeleri sağlanır. Bu süreçte kulaktan şarkı öğretim yöntemi kullanılabilir. Seslendirme çalışmalarında öğrencilerin öz  güvenli olmaları desteklenir (E1.5). Türk müziği eserleri söyletilirken seçilen eserlerin konu edindiği hikâye ve anlatımlardan hareketle dönemsel ya da coğrafi özelliklere, toplumun sosyokültürel yapısına ilişkin çıkarım yapmaları sağlanarak millî ve manevi  değerlerin önemine dikkat çekilir (D11.2). Seçilen eserler söylenirken öğrencilerin ritmik yapıyı ayırt etmeleri için esere alkış tutarak, parmak şıklatarak ve farklı materyaller kullanarak eşlik etmeleri istenir. Böylece eserlerin söylenmesi sırasında ritminin korunmasına  yardımcı olunması sağlanır. Bu süreçte gösterip yaptırma tekniği kullanılabilir. Öğrencilerin seçilen eserleri müziksel bileşenleri  uygulayarak toplu söylemeleri beklenir. Türk müziğine ait eserleri müziksel söylemeye yönelik öğrenmeler derecelendirme ölçeğiyle izlenebilir.

MÜZ.10.2.3.
Öğrencilere günlük yaşantılarında hangi türde müzikler dinledikleri sorulur; ardından farklı müzik türlerinden örnekler dinletilir.  Öğrencilerin çeşitli müzik örneklerini merak ederek ve ön yargısız şekilde dinlemeleri, farklı fikir ve önerilere açık olmaları istenir  (E3.5, SDB2.3). Öğrencilere dinletilen farklı müzik türlerini tanımaları için türlerin özelliklerine dikkat çekilerek bilgiler verilir (SAB9).  Verilen bilgiler sonrası dinletilen müzik türünün ne olduğuna dair tartışma yapmaları istenir. Arkadaşlarının görüşlerine değer  vermeleri, farklı kültürleri keşfetmeleri beklenir (OB5, D4.5). Bu tartışmalar doğrultusunda bir müziği “tür” olarak ele almak için  gereken ölçütleri belirlemeleri istenir. “Dinlediğiniz müzikte hangi çalgılar var?”, “Dinlediğiniz müziklerin ritmik yapısını algılıyor  musunuz?”, “Dinlediğiniz müzikte duyduğunuz tınılar yerel mi evrensel mi?” gibi sorular sorularak öğrencilerin müzik türlerini  ayrıştırmaları sağlanır. Bu süreçte balık kılçığı tekniğinden yararlanılabilir. Ayrıştırmalar sonrası türkü, şarkı, enstrümantal müzik,  klasik müzik, elektronik müzik, pop, rap, hip-hop, caz, rock, metal, blues gibi müzik türlerini tasnif etmeleri beklenir. Tasnif edilen  müzik türlerini Türk müziği, Batı müziği, etnik müzik ve popüler müzik gibi ana başlıklarıyla etiketlemeleri istenir. Müzik türlerini  sınıflandırmaya yönelik öğrenmeler yapılandırılmış grid ile izlenebilir.

MÜZ.10.2.4.
Seslendirme çalışmalarına başlamadan önce bedensel rahatlama hareketleri, nefes ve ses egzersizleri yaptırılarak öğrencilerin  bedenini söylemeye hazır hâle getirmeleri sağlanır (D13.2). Çalışılacak eserin notaları, sözlerinin ve müziksel ifadelerinin takip edilebilmesi için basılı şekilde dağıtılabilir ya da dijital/teknolojik araçlar aracılığıyla yansıtılabilir. Öğrencilere zaman tanınarak  sistematik bir şekilde notaları ve müziksel terim ve işaretleri incelemeleri beklenir (E3.7, OB9). Seslendirilecek eserler dinletilerek söz ve notayı takip etmeleri istenir (SAB9). Eserin türü, bestecisi, söz yazarı vb. sorularak seslendirme çalışmalarına başlanır. Marşları,  şarkıları ve türküleri uygun teknikleri kullanarak söylemeleri sağlanır. Bu süreçte kulaktan veya notayla şarkı öğretimi yöntemi kullanılabilir. Müziksel bileşenlerden ritmik yapının ayırt edilmesi ve eserin doğru seslendirilebilmesi için ana hatlarını oluşturan  ritmik kalıplar tekrar ettirilir. Eserlerdeki ritim kalıplarının öğretimini kolaylaştırmak için şehir, çiçek, meyve isimleri veya  tekerlemelerden faydalanılır. Seslendirilecek eserde entonasyona ve müziksel ifadelerin doğru kullanılmasına dikkat çekilerek  performansın kalitesini ve müzikal iletişimi nasıl etkileyeceği hakkında tartışma ortamı oluşturularak sözlü etkileşime katılmaları  sağlanır (SDB2.1). Marş, şarkı ve türkü örneklerini müziksel bileşenlerini uygulayarak toplu söylemeleri beklenir. Marşlar, şarkılar ve  türküler söyletilirken dönemin sosyokültürel yapısına, millî ve manevi değerlerin önemine dikkat çekilerek dağarcık oluşturmaları  beklenir. Marşları, şarkıları ve türküleri müziksel söylemeye yönelik öğrenmeler dereceli puanlama anahtarı veya kontrol listesi ile  izlenebilir.

MÜZ.10.2.5.
Öğrencilere yaşadıkları şehirde önceki yıllarda düzenlenmiş müzik etkinliklerinin veya festivallerin kısa videolarından oluşan bir  tanıtım filmi izletilir veya bu etkinliklerle ilgili fotoğraf, afiş vb. gösterilir. Öğrencilerin gözlem, araştırma, broşür ve afiş incelemesi  yapma gibi tekniklerle o yıl içinde yapılacak müzik etkinliklerine yönelik bilgi toplamaları istenir. Müzik etkinliklerindeki “etkinlik  türü, katılımcı profili, mekân seçimi, etkinlikte yer alan sanatçılar” gibi ayrıntıları araştırarak ortak olan ve olmayan özellikleri belirlemeleri istenir. Etkinlikler arasındaki çeşitlilik ve farklılıkları merak ederek keşfetmeleri sağlanır (E1.1). Yaşadıkları şehirde  periyodik şekilde gerçekleştirilen müzik etkinlikleriyle ilgili örüntüleri belirlemeleri istenir. Zaman-etkinlik türü, mekân-müzik türü,  sanatçı-mekân ilişkisi, katılımcı profili-mekân ilişkisi, sosyal medya-etkinlik mekânı ilişkisi gibi verileri tablo üzerinde göstermeleri  istenir (OB7). Tablo üzerinde gösterilen veriler aracılığıyla yaşadıkları şehrin müzik yaşantısı hakkında çıkarım yapmaları istenir  (KB2.8). Tablo üzerinde gösterilen örüntüler aracılığıyla yaşadıkları şehrin müzik yaşantısı hakkında önermede bulunmaları istenir.  Çıkarımlarını tartışmaları, bu esnada arkadaşlarını etkin şekilde dinlemeleri ve diğer öğrencilerin farklı görüşlerine saygılı olabilmeleri sağlanarak dostluk bilincini geliştirmeleri hedeflenir (SDB2.2, D4.2). Yaşanılan şehrin müzik etkinliklerini genellemeye yönelik öğrenmeler öğrenme günlüğüyle izlenebilir.

Bu temada performans görevi olarak öğrencilerin istedikleri bir müzik türünü seçmeleri, bu müzik türünde kültürümüze katkıda  bulunmuş sanatçılardan biri hakkında araştırma yapmaları ve bu araştırmayı sunmaları istenebilir. Performans görevi, dereceli  puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formuyla değerlendirilebilir.

Müzik aleti çalabilen öğrenciler verilen eserlere eşlik edebilir. Öğrencilerin verilen Türk müziğine ait eserleri, marşları, şarkıları ve türküleri ezgisel okumaları istenebilir.

Seçilen bir müzik türü ile ilgili çalma listesi oluşturarak dijital/teknolojik araçlar aracılığıyla dinleti yapmaları istenebilir.