1. TEMA: MÜZİK DİLİ

SAB10. Müziksel Söyleme Becerisi, SAB13. Müziksel Hareket Becerisi

KB2.4. Çözümleme Becerisi, KB2.5. Sınıflandırma Becerisi

E1.1. Merak, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E3.2. Odaklanma

SDB2.1. İletişim Becerisi, SDB2.2. İş Birliği Becerisi

D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D7. Estetik, D11. Özgürlük, D13. Sağlıklı Yaşam, D14. Saygı, D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

MÜZ.5.1.1. İstiklâl Marşı’nı ezgisine dikkat ederek söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) İstiklâl Marşı’nın müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.5.1.2. Farklı türdeki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.5.1.3. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.5.1.4. Ortak repertuvardaki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.5.1.5. Müzik eserlerine bedensel hareketlerle eşlik edebilme

a) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler belirler.

b) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler sergiler.

MÜZ. 5.1.6. Müzik yazısını çözümleyebilme

a) Müzik yazısının parçalarını belirler.

b) Müzik yazısının parçaları arasındaki ilişkileri belirler.

MÜZ.5.1.7. Güzel sanatlarla ilgili kavramları sınıflandırabilme

a) Güzel sanatlarla ilgili kavramlara ilişkin değişkenleri belirler.

b) Güzel sanatlarla ilgili kavramları ayrıştırır.

c) Güzel sanatlarla ilgili kavramları tasnif eder.

d) Güzel sanatlarla ilgili kavramları etiketler.

İstiklâl Marşı

Farklı türdeki eserler

Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler

 Ortak repertuvar

 Bedensel hareketler

 Temel müzik sembolleri

Güzel sanatlarla ilgili kavramlar

Dizek, sol anahtarı, ölçü, ölçü sayısı, ölçü çizgisi, bitiş çizgisi, 2/4 ölçü sayısı, dörtlük, sekizlik nota ve sus değerleri, re-la arası sesler, hız terimleri (yavaş, orta hız, hızlı)

Bu temadaki öğrenme çıktıları; gözlem formu, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular, kontrol listesi, çoktan seçmeli test, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir. İstiklâl Marşı’nı ezgisine dikkat ederek söyleyebilmelerine, müzik yazısını çözümleyebilmelerine yönelik performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin önceden okuma becerisine sahip oldukları, İstiklâl Marşı’nı fiziksel ve dijital ortamlarda dinledikleri, müziksel dinleme becerisine sahip oldukları, müzik dinleme/söyleme kurallarını bildikleri, farklı türdeki eserleri dinledikleri, başlıca bedensel hareketleri bildikleri, temel müzik sembollerini gördükleri, güzel sanatlarla ilgili kavramları duydukları kabul edilmektedir.

Öğrencilerin İstiklâl Marşı’nı söz ve müziği ile söyleyip söyleyemediklerine, farklı türdeki eserlere, temel müzik sembollerine ve güzel sanatlarla ilgili kavramlara yönelik bilgi düzeyleri soru-cevap şeklinde; bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri ise gözlemlenerek ölçülebilir.

Öğrencilere temel müzik sembolleri ve güzel sanatlarla ilgili sorular sorulabilir. Daha sonra fikirlerini kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak açıklamaları istenebilir. İstiklâl Marşı’nı söz ve müziği ile söyleyebildiklerine, farklı türdeki eserlere ve bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak ifade etmeleri istenebilir.

MÜZ.5.1.1.

 Bu öğrenme çıktısında, öncelikle İstiklâl Marşı’nın yazılma gerekçesine ilişkin tarihî bilgilere yer verilmelidir (D19.1). Öğrencilere “Mi minör” tonunda seslendirilmiş İstiklâl Marşı’nın referans kaydı çeşitli dijital materyaller aracılığıyla dinletilir (SAB9). Marşın ezgisinin doğru biçimde öğrenilebilmesi için marş, öğrencilere ezgisine dikkat edilerek söyletilir. Bu çalışmalar ezgi doğru şekilde söylenene kadar tekrar edilir ve İstiklâl Marşı, ezgisine dikkat edilerek bütün sınıf tarafından söylenmeye çalışılır (E3.2). Öğrencilere, İstiklâl Marşı’nı ezgisine dikkat ederek söyleyebilmeleri için bedenlerini hazır hâle getirmeleri gerektiği belirtilir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir. Öğrencilerin marşı seslendirebilmeleri için çevrim içi araçlardan (EBA, Web 2.0 araçları vb.) marş dinletilir (OB2, SAB9). Bu sırada öğrenciler, marşı arkadaşlarıyla birlikte söylemeleri için cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak öğrencilerden Mi minör tonalitesindeki marşı doğru duruşla, sesini yormadan, müziksel bileşenlerine (söz, ritim, ezgi) uygun olarak söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Grup hâlinde yapılan seslendirmelerde öğrencilerin iş birliği içinde olmalarına özen gösterilir (D4.1, D19.1). Değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi, öz değerlendirme formu gibi araçlardan biriyle yapılabilir. İstiklâl Marşı’nı ezgisine dikkat ederek söyleyebilmelerine yönelik performans görevi verilebilir.

 MÜZ.5.1.2.

Öğrencilerden söylenecek okul şarkısı, marş, Türk halk müziği, Türk sanat müziği, pop müzik vb. türlerden seçilen eser(ler)i dikkatle dinlemeleri istenir (SAB9, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir ve bu sırada çeşitli ses egzersizleri yapılabilir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ 5.1.3.

Öğrencilerin millî kimliklerini tanımalarına olanak sağlayacak belirli gün ve haftaları konu alan (örneğin: Atatürk ve 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nı içeren) şarkı, türkü ve marş türlerinde söyleyecekleri eser(ler)i dikkatle dinlemeleri istenir (D11.2, D14.3, D19.2, SAB9, E3.2). Bu tema içerisinde belirli gün ve haftalara denk gelen önemli günlerde farklı eserlerle, farklı etkinlikler yaptırılır. Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir ve bu sırada çeşitli ses egzersizleri yapılabilir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir ve onlardan belirli gün ve haftalarla ilgili söylenen eserin ruhunu (coşku, hüzün vb.) yansıtmaları beklenir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

 MÜZ.5.1.4.

 Öğrencilere somut olmayan kültürel mirasın korunmasına olanak sağlamak amacıyla ortak repertuvarda yer alan (Bkz: Ortak repertuvar listesi) şarkı, türkü ve marş türlerindeki eserleri dikkatle dinlemeleri istenir (D14.3, D15.2, D19.3, SAB9, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir ve bu sırada çeşitli ses egzersizleri yapılabilir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada ortak repertuvardaki eserlerin bütün yurtta söylendiğine özellikle dikkat çekilerek eserleri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, .E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.5.1.5.

 Müzik dili temasında öğrenilen müzik eserlerinin ritmik yapısına (tempo) ve anlatımına (coşkulu, hüzünlü vb.) uygun bedensel hareketler öğrenciler tarafından belirlenir. Ardından birkaç deneme yapılarak hareketler pekiştirilir. Hareketleri uygun bir şekilde yapabilmeleri için öğrenciler öğretmen tarafından sözlü olarak cesaretlendirilir (E1.5). Öğrencilerden hareketlere odaklanarak bireysel/grup hâlinde eserin ritmik yapısına ya da anlamına uygun bedensel hareketleri sergilemeleri istenir (KB2.13, E3.2, OB9, SDB2.1, SDB2.2). Eserlere grup olarak bedensel hareketlerle eşlik ederken öğrencilerin dayanışma içinde olmaları sağlanır (D3.4, D4.1). Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Eserin temposuna ve anlatıma uygun bedensel hareketler yapılmasına yönelik performans görevi verilebilir.

MÜZ. 5.1.6.

Öğrencilere müziği oluşturan sesleri görünür hâle getirebilmek için hangi yazı ve sembollere ihtiyaç olabileceği sorulur (E1.1). Alınan cevaplar doğrultusunda bu yazı ve sembollerin “dizek, sol anahtarı, ölçü, ölçü sayısı, ölçü çizgisi, bitiş çizgisi, 2/4 ölçü sayısı, dörtlük, sekizlik nota ve sus değerleri, re-la arası sesler ve hız terimlerinin andante (yavaş) - moderato (orta hız) - allegro (hızlı)” kavramları olduğuna vurgu yapılır. Nota ve sus değerleri ile ölçü sayısı kavramlarının öğretiminde matematik dersinden yararlanılabilir (örneğin iki sekizlik nota ve sus değeri toplamının bir dörtlük nota ve sus değerine eşit olması vb.). Bu kavramlarla ilgili öğrencilere etkileşimli tahta veya basılı materyal üzerinden benzer yazı, işaret ve kavramları bulma, farklı olanı seçme gibi etkinlikler yaptırılabilir (OB2). Öğrencilerden müzik yazısının ögelerini ve bu ögelerin bir araya gelmesiyle müzik yazısını oluşturduğunu ifade etmeleri istenir (OB1, KB2.13). Değerlendirmeler; gözlem formu, kontrol listesi, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular, çoktan seçmeli test gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Müzik yazısını çözümleyebilmelerine yönelik performans görevi verilebilir. 

MÜZ.5.1.7.

Öğrencilere “güzel sanatlar” kavramının ne olduğu sorularak tartışma başlatılır (SDB2.2). Güzel sanatların çeşitli alanlarında hangi sanat etkinlikleri ile karşılaştıklarını (Örneğin sinema, konser, şiir, bale, tiyatro, sergi vb.) kendi cümleleriyle ifade etmeleri istenir (OB1). Daha sonra öğrencilere güzel sanatların; “insanların duygu ve düşüncelerinin estetik bir anlayışla çeşitli yollarla dışa vurumu” olduğu vurgusu yapılır (D7.3). Güzel sanatların işitsel, görsel ve sahne sanatları olarak sınıflandırılabileceği gibi; bu sınıflandırmanın kendi içinde müzik, resim, tiyatro, sinema, heykel, mimari, edebiyat vb. alt sanat alanlarını kapsadığından söz edilir (OB9). Bu sanat dallarının her birinin ülkemizde ve dünyada en tanınan ve kültürel mirasa katkısı olan başlıca örnekleri çeşitli görsel, işitsel ve dijital materyaller aracılığıyla tanıtılır (D15.2, D19.3, OB5). Öğrencilerin bunlara saygı duymaları gerektiği vurgulanır (D14.3). Bu sanatsal örnekleri görselleştirme sürecinde çevrim içi araçlardan yararlanılır (OB2). Öğrencilerin güzel sanatlarla ilgili yukarıda sıralanan değişkenleri kendi cümleleriyle yorumlamaları istenir (OB1). Daha sonra öğrencilerden bu kavramların her birini ayrıştırmaları, tasnif etmeleri ve etiketlemeleri istenir. Bu öğrenme çıktısına ilişkin değerlendirmeler; öz değerlendirme formu, kontrol listesi, çoktan seçmeli test, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Güzel sanatlarla ilgili kavramlara ilişkin değişkenleri belirlemelerine, güzel sanatlarla ilgili kavramları ayrıştırmalarına, güzel sanatlarla ilgili kavramları tasnif etmelerine, güzel sanatlarla ilgili kavramları etiketlemelerine yönelik performans görevi verilebilir.

Öğrencilerden İstiklâl Marşı’nın ezgisine dikkat ederek söylenebilmesini içeren kısa videolar, animasyonlar veya dijital projeler hazırlamaları istenebilir. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler oluşturmaları ve söylemeleri istenebilir. Farklı türlerde kendi seçtikleri ya da kendi ürettikleri eserleri doğru duruşla ezgisel yapılarına uygun olarak solo ya da küçük gruplar hâlinde söylemeleri istenebilir. Farklı formlardaki (şarkı, türkü, marş vb.) eserleri de araştırmaları ve sınıfta sunmaları istenebilir. Öğrencilerin dinledikleri müziklere, kendi oluşturdukları bedensel hareketlerle eşlik etmeleri ve bunu sınıfta sergilemeleri istenebilir. Öğrencilere eserlerin ritmik yapılarını ve anlatımlarını uygun bedensel hareketlerle ifade edebilecekleri projeler yaptırılabilir. Çalgı çalabilen öğrencilerin söylenen eserlere kendi çalgılarıyla eşlik etmeleri sağlanabilir. Öğrencilerin müzik yazı ve sembolleriyle ilgili posterler, görsel kartlar vb. oluşturmaları istenebilir. Öğrencilerin güzel sanatlar kavramlarıyla ilgili posterler, görsel kartlar vb. oluşturmaları istenebilir. Öğrencilere güzel sanatlar kavramlarıyla ilgili çeşitli araştırma ödevleri verilebilir, projeler yaptırılabilir ve bunları sınıfta sunmaları istenebilir.

İstiklâl Marşı’nı ezgisine dikkat ederek söyleyebilmeleri, İstiklâl Marşı’nın ezgisini doğru şekilde ifade edebilmeleri için sınıftaki öğrencilerden, iş birlikli öğrenme doğrultusunda akranlarına yardımcı olmaları istenebilir. Öğrencilerin ilgisine, gelişim seviyesine uygun kısa, eğlenceli, kolay anlaşılır eserler belirlenebilir. Eserlerin sözlerinin öğrenilmesini kolaylaştırmak için görsel materyallerden yararlanılabilir. Bedensel hareketlerin nasıl yapılacağını gösteren görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir. Bedensel hareketleri gösteren videolar düşük oynatma hızı ile oynatılarak öğrencilerin bedensel hareketleri tekrarlamaları istenebilir. Hareketlere basit ve yavaş ritimlerle başlanabilir. Sınıftaki öğrencilerden, iş birlikli öğrenme doğrultusunda akranlarına yardımcı olmaları istenebilir. Öğrencilere müzik yazı sembolleriyle ilgili çeşitli görsel kartlar, posterler vb. gösterilebilir; çevrim içi araçlar, animasyonlu videolar izlettirilebilir. Müzik yazı ve sembolleriyle ilgili resim yapmaları ve bunları sınıfta sergilemeleri istenebilir. Öğrencilere güzel sanatlar kavramlarıyla ilgili görsel kartlar, posterler vb. gösterilebilir.