2. TEMA: MÜZİK KÜLTÜRÜ

SAB10. Müziksel Söyleme Becerisi, SAB13. Müziksel Hareket Becerisi

KB2.4. Çözümleme Becerisi, KB2.7. Karşılaştırma Becerisi

E1.1. Merak, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.5. Oyunseverlik, E3.2. Odaklanma, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB2.1. İletişim Becerisi, SDB2.2. İş Birliği Becerisi

D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D7. Estetik, D11. Özgürlük, D13. Sağlıklı Yaşam, D14. Saygı, D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

MÜZ.4.2.1. İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini çözümleyebilme

a) İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini sözlü olarak ifade eder. 

b) İstiklâl Marşı’nın başlıca ögeleri arasındaki ilişkileri sözlü olarak ifade eder. 

MÜZ.4.2.2. Yaylı çalgıların özelliklerini karşılaştırabilme

a) Yaylı çalgıların özelliklerini ifade eder.

b) Yaylı çalgıların özelliklerine ilişkin benzerlikleri ifade eder.

c) Yaylı çalgıların özelliklerine ilişkin farklılıkları ifade eder. 

MÜZ.4.2.3. Farklı türdeki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular. 

MÜZ.4.2.4. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular. 

MÜZ.4.2.5. Ortak repertuvardaki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular. 

MÜZ.4.2.6. Müzik eserlerine bedensel hareketlerle eşlik edebilme

a) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler belirler.

b) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler sergiler

İstiklâl Marşı’nın başlıca ögeleri

Yaylı çalgılar 

Farklı türdeki eserler

Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler 

Ortak repertuvar 

Bedensel hareketler

Bu temadaki öğrenme çıktıları; gözlem formu, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular, kontrol listesi, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir. İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini çözümleyebilmelerine, yaylı çalgıların özelliklerini karşılaştırabilmelerine, müzik eserlerini söyleyebilmelerine ve müzik eserlerine bedensel hareketlerle eşlik edebilmelerine yönelik performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin önceden İstiklâl Marşı’nı fiziksel ve dijital ortamlarda duydukları, saygı duruşunda bulundukları; çevrelerinde yaylı çalgıları gördükleri/dinledikleri ve bunlarla ilgili oyuncaklarla oynadıkları, müziksel dinleme becerisine sahip oldukları, müzik dinleme/söyleme kurallarını bildikleri, farklı türdeki eserleri dinledikleri, bazı temel bedensel hareketleri bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin İstiklâl Marşı’nı oluşturan başlıca ögeler, yaylı çalgıların özellikleri ve farklı türdeki eserler hakkındaki bilgi düzeyleri soru-cevap şeklinde; bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri ise gözlemlenerek ölçülebilir.

Öğrencilere İstiklâl Marşı’nı oluşturan başlıca ögeler ve yaylı çalgıların özellikleri ile ilgili sorular sorulabilir. Daha sonra fikirlerini kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak açıklamaları istenebilir. Farklı türdeki eserlere ve bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak ifade etmeleri istenebilir.

MÜZ.4.2.1. Öğrencilere İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerinin neler olabileceği ile ilgili sorular sorulur (E1.1). İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini kendi cümleleriyle yorumlamaları istenir (OB1). İstiklâl Marşı’nın millî birlik ve beraberliğimizin ve bağımsızlığımızın başlıca simgelerinden biri olduğuna, sözlerinin Mehmet Akif ERSOY (1873-1936) tarafından yazıldığına ve daha sonra Osman Zeki ÜNGÖR (1880-1958) tarafından bestelendiğine, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 12 Mart 1921 tarihli oturumunda resmen kabul edildiğine dikkat çekilir (D11.2, D14.3, D15.2, D19.1). Öğrencilerden İstiklâl Marşı’nı oluşturan ögeler ve bu ögeler arasındaki ilişkileri ayrı ayrı ifade etmeleri istenir (KB2.13). Sürece yönelik değerlendirmeler; kısa cevaplı/açık uçlu sorular, gözlem formu, kontrol listeleri, öz değerlendirme formları gibi araçlardan biriyle yapılabilir. İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini çözümleyebilmelerine yönelik performans görevi verilebilir.

MÜZ.4.2.2. Öğrencilere yaylı çalgıların (kemençe, kabak kemane, keman, viyola, viyolonsel, kontrbas vb.) neler olabileceği ile ilgili sorular sorularak konuya dikkatleri çekilir (E1.1). Bu çalgıların özelliklerine dikkat çekebilmek amacıyla görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir. Tanıtılan çalgılar soru-cevap etkinlikleri (bilgi yarışması, doğru-yanlış oyunları vb.) ile oyunlaştırılır (SDB1.1, E2.5, E3.8). Çalgıları görselleştirme sürecinde çevrim içi araçlardan yararlanılır (OB2, OB4). İlgili çalgının alan yazınındaki başlıca eserleri varsa dinletilir, kültürel mirasa katkısı olan başlıca icracıları tanıtılır (SAB9, D15.2, OB5). Öğrencilerin bu eserler ve icracılarına saygı duymaları gerektiği vurgulanır (D14.3). Bu yolla öğrencilerin müzik yaşantıları estetik unsurlarla zenginleştirilir (D7.3). Daha sonra bu çalgıların özelliklerini, benzerliklerini ve farklılıklarını ayrı ayrı sözlü olarak ifade etmeleri istenir. Değerlendirmeler; gözlem formu, kısa cevaplı/açık uçlu sorular, kontrol listeleri, öz değerlendirme formu gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Yaylı çalgıların özelliklerini karşılaştırabilmelerine yönelik performans görevi verilebilir.

MÜZ.4.2.3. Öğrencilerden söylenecek okul şarkısı, marş, Türk halk müziği, Türk sanat müziği, pop müzik vb. türlerden seçilen eser(ler)i dikkatle dinlemeleri istenir (SAB9, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Müzik eserlerini söyleyebilmelerine yönelik performans görevi verilebilir.

MÜZ.4.2.4. Öğrencilerin millî kimliklerini tanımalarına olanak sağlayacak belirli gün ve haftaları konu alan şarkı, türkü ve marş türlerinde söyleyecekleri eser(ler)i dikkatle dinlemeleri istenir (D11.2, D14.3, D19.2, SAB9, E3.2). Bu tema içerisinde belirli gün ve haftalara denk gelen önemli günlerde farklı eserlerle, farklı etkinlikler yaptırılır. Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir ve onlardan belirli gün ve haftalarla ilgili söylenen eserin ruhunu (coşku, hüzün vb.) yansıtmaları beklenir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.4.2.5. Somut olmayan kültürel mirasın korunmasına olanak sağlamak amacıyla öğrencilerin ortak repertuvarda yer alan (Bkz: Ortak repertuvar listesi) şarkı, türkü ve marş türlerindeki eserleri dikkatle dinlemeleri istenir (D14.3, D15.2, D19.3, SAB9, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada ortak repertuvardaki eserlerin bütün yurtta söylendiğine özellikle dikkat çekilerek eserleri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.4.2.6. Öğrencilere dijital kaynaklardan yararlanarak halk dansları ile ilgili örnekler izletilir. Öğrencilerden bildikleri bir halk dansını sergilemesi istenir. Öğrencilerin müziğin ritmik (tempo) anlatımına (coşkulu ,hüzünlü vb.) uygun şekilde hareket etmesi sağlanır. Hareketleri uygun bir şekilde yapabilmeleri için öğrenciler öğretmen tarafından sözlü olarak cesaretlendirilir (E1.5). Öğrencilerin yaptıkları çalışmaları sergilemesi istenir. Öğrencilerden hareketlere odaklanarak bireysel/grup hâlinde eserin ritmik yapısına ya da anlamına uygun şekilde hareketleri sergilemeleri istenir (KB2.13, E3.2, OB9, SDB2.1, SDB2.2). Eserlere grup olarak eşlik ederken öğrencilerin dayanışma içinde olmaları sağlanır (D3.4, D4.1). Öğrencilerin yaptıkları çalışmaları sergilemeleri istenir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Bildikleri bir halk dansını performans görevi olarak sergilemeleri istenebilir.

Öğrencilere İstiklâl Marşı’nın söz yazarı, bestecisi ve kabul edildiği tarih ile ilgili çeşitli araştırma ödevleri verilebilir, projeler yaptırılabilir ve bunları sınıfta sunmaları istenebilir. Sınıfta İstiklâl Marşı’nın söz yazarı, bestecisi ve kabul edildiği tarih ile ilgili bir senaryo oluşturup bu senaryoyu sınıfta canlandırmaları istenebilir. Öğrencilerden, yaylı çalgılar tasarlamaları istenebilir. Öğrencilerin yakından uzağa, çevreden evrene ilkesi kapsamında çeşitli yaylı çalgıları araştırmaları ve sınıfta sunmaları istenebilir. Öğrencilerin yaylı çalgıları bir karakter olarak düşünerek karikatür oluşturmaları istenebilir. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler oluşturmaları ve söylemeleri istenebilir. Farklı türlerde kendi seçtikleri ya da kendi ürettikleri eserleri doğru duruşla ezgisel yapılarına uygun olarak solo ya da küçük gruplar hâlinde söylemeleri istenebilir. Farklı formlardaki (şarkı, türkü, marş vb.) eserleri de araştırmaları ve sınıfta sunmaları istenebilir. Öğrencilerin dinledikleri müziklere, kendi oluşturdukları bedensel hareketlerle eşlik etmeleri ve bunu sınıfta sergilemeleri istenebilir. Öğrencilere eserlerin ritmik yapılarını ve anlatımlarını uygun bedensel hareketlerle ifade edebilecekleri projeler yaptırılabilir. Çalgı çalabilen öğrencilerin söylenen eserlere kendi çalgılarıyla eşlik etmeleri sağlanabilir.

Öğrencilere İstiklâl Marşı’nın söz yazarı, bestecisi ve kabul edildiği tarih ile ilgili çeşitli görsel kartlar, posterler vb. gösterilebilir, çevrim içi araçlar kullanılarak animasyonlu videolar izlettirilebilir. Kısa sorular hazırlanarak soru-cevap etkinlikleri yaptırılabilir. Öğrencilere, yaylı çalgıların sesleri dinletilir ve dinledikleri sesin hangi çalgıya ait olduğunu tahmin etmeleri istenebilir. Sınıf içerisinde yaylı çalgılar varsa, bu çalgıları denemelerine izin verilebilir. Sınıfta yaylı çalgılarla ilgili istasyonlar oluşturulabilir. Öğrencilere çalgılar inceletilebilir, oyunlar oynatılabilir, şarkılar dinletilebilir, kısa videolar izletilebilir ve çalgıların özelliklerini tanıtan etkinlikler düzenlenebilir. Öğrencilerin ilgisine, gelişim seviyesine uygun kısa, eğlenceli, kolay anlaşılır eserler belirlenebilir. Şarkı sözlerinin öğrenilmesini kolaylaştırmak için görsel materyallerden yararlanılabilir ya da eserlerin sözlerini anlatan devinimsel hareketler kullanılabilir. Bedensel hareketlerin nasıl yapılacağını gösteren görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir. Bedensel hareketleri gösteren videolar düşük oynatma hızı ile oynatılarak öğrencilerin bedensel hareketleri tekrarlamaları istenebilir. Hareketlere basit ve yavaş ritimlerle başlanabilir. Sınıftaki öğrencilerden, iş birlikli öğrenme doğrultusunda akranlarına yardımcı olmaları istenebilir.