2. TEMA: MÜZİK KÜLTÜRÜ

SAB10. Müziksel Söyleme Becerisi, SAB13. Müziksel Hareket Becerisi

KB2.4. Çözümleme Becerisi, KB2.7. Karşılaştırma Becerisi

E1.1. Merak, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.5. Oyunseverlik, E3.2. Odaklanma, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB2.1. İletişim Becerisi, SDB2.2. İş Birliği Becerisi

D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D7. Estetik, D11. Özgürlük, D13. Sağlıklı Yaşam, D14. Saygı, D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

MÜZ.2.2.1. İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini çözümleyebilme

a) İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini sözlü olarak ifade eder.

b) İstiklâl Marşı’nın başlıca ögeleri arasındaki ilişkileri sözlü olarak ifade eder.

MÜZ.2.2.2. Ezgi veren vurmalı çalgıların özelliklerini karşılaştırabilme

a) Ezgi veren vurmalı çalgıların özelliklerini ifade eder.

b) Ezgi veren vurmalı çalgıların özelliklerine ilişkin benzerlikleri ifade eder.

c) Ezgi veren vurmalı çalgıların özelliklerine ilişkin farklılıkları ifade eder.

MÜZ.2.2.3. Farklı türdeki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.2.2.4. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.2.2.5. Ortak repertuvardaki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.2.2.6. Müzik eserlerine bedensel hareketlerle eşlik edebilme

a) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler belirler.

b) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler sergiler.

İstiklâl Marşı

Ezgi veren vurmalı çalgılar

Farklı türdeki eserler

Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler

Ortak repertuvar

Bedensel hareketler

Bu temadaki öğrenme çıktıları; gözlem formu, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular, kontrol listesi, dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini çözümleyebilmelerine, ezgi veren vurmalı çalgıların özelliklerini karşılaştırabilmelerine yönelik performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin önceden İstiklâl Marşı’nı fiziksel ve dijital ortamlarda duydukları, saygı duruşunda bulundukları; çevrelerinde ezgi veren farklı vurmalı çalgıları gördükleri/dinledikleri ve bunlarla ilgili oyuncaklarla oynadıkları, müziksel dinleme becerisine sahip oldukları, müzik dinleme/söyleme kurallarını bildikleri, farklı türdeki eserleri dinledikleri, bazı temel bedensel hareketleri bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin İstiklâl Marşı’nı oluşturan başlıca ögelere, ezgi veren vurmalı çalgıların özelliklerine, farklı türdeki eserlere yönelik bilgi düzeyleri soru-cevap şeklinde; bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri ise gözlemlenerek ölçülebilir.

Öğrencilere İstiklâl Marşı’nı oluşturan başlıca ögeler ve ezgi veren vurmalı çalgıların özellikleri ile ilgili sorular sorulabilir. Daha sonra fikirlerini kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak açıklamaları istenebilir. Farklı türdeki eserlere ve bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak ifade etmeleri istenebilir.

MÜZ.2.2.1. Öğrencilere İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerinin neler olabileceği ile ilgili sorular sorulur (E1.1). İstiklâl Marşı’nın başlıca ögelerini kendi cümleleriyle ifade etmeleri istenir (OB1). İstiklâl Marşı’nın millî birlik ve beraberliğimizin ve bağımsızlığımızın başlıca simgelerinden biri olduğu, sözlerinin Mehmet Akif ERSOY (1873-1936) tarafından yazıldığına dikkat çekilir (D11.2, D14.3, D15.2, D19.1). Öğrencilerden İstiklâl Marşı’nı oluşturan ögeler ve bu ögeler arasındaki ilişkileri ayrı ayrı ifade etmeleri istenir (KB2.13). Sürece yönelik değerlendirmeler; kısa cevaplı/açık uçlu sorular, gözlem formu, kontrol listeleri gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.2.2.2. Öğrencilere ezgi veren çeşitli vurmalı çalgıların (el zili [hand bells], ksilofon, marimba, melodik borular [boomwhackers], metalofon, vibrafon vb.) neler olabileceği ile ilgili sorular sorularak konuya dikkatleri çekilir (E1.1). Bu çalgıların özelliklerine dikkat çekebilmek amacıyla görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir. Tanıtılan çalgılar soru-cevap etkinlikleri (bilgi yarışması, doğru-yanlış oyunları vb.) ile oyunlaştırılır (SDB1.1. E2.5, E3.8). Çalgıları görselleştirme sürecinde çevrim içi araçlardan yararlanılır (OB2, OB4). İlgili çalgının alan yazınındaki başlıca eserleri varsa dinletilir, kültürel mirasa katkısı olan başlıca icracıları tanıtılır (SAB9, D15.2, D19.2, OB5). Öğrencilerin bu eserler ve icracılarına saygı duymaları gerektiği vurgulanır (D14.3). Bu yolla öğrencilerin müzik yaşantıları estetik unsurlarla zenginleştirilir (D7.3). Daha sonra bu çalgıların özelliklerini, benzerliklerini ve farklılıklarını ayrı ayrı sözlü olarak ifade etmeleri istenir. Ayrıca birinci sınıfta öğrendiği sadece ritim veren vurmalı çalgılar ve ezgi veren vurmalı çalgılar arasında ilişki kurar (KB2.13). Değerlendirmeler; gözlem formu, kısa cevaplı/açık uçlu sorular, kontrol listeleri gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Ezgi veren vurmalı çalgıların özelliklerini karşılaştırabilmelerine yönelik performans görevi verilebilir. 

MÜZ.2.2.3. Öğrencilerden söylenecek okul şarkısı, marş, Türk halk müziği, Türk sanat müziği, pop müzik vb. türlerden seçilen eser(ler)i dikkatle dinlemeleri istenir (SAB9, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir. 

MÜZ.2.2.4. Öğrencilerin millî kimliklerini tanımalarına olanak sağlayacak belirli gün ve haftaları konu alan şarkı, türkü ve marş türlerinde söyleyecekleri eser(ler)i dikkatle dinlemeleri istenir (D11.2, D14.3, D19.2, SAB9, E3.2). Bu tema içerisinde belirli gün ve haftalara denk gelenönemli günlerde farklı eserlerle, farklı etkinlikler yaptırılır. Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir ve onlardan belirli gün ve haftalarla ilgili söylenen eserin ruhunu (coşku, hüzün vb.) yansıtmaları beklenir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir. 

MÜZ.2.2.5. Somut olmayan kültürel mirasın korunmasına olanak sağlamak amacıyla öğrencilerin ortak repertuvarda yer alan (Bkz: Ortak repertuvar listesi) şarkı, türkü ve marş türlerindeki eserleri dikkatle dinlemeleri istenir (D14.3, D15.2, D19.3, SAB9, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada ortak repertuvardaki eserlerin bütün yurtta söylendiğine özellikle dikkat çekilerek eserleri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir. 

MÜZ.2.2.6. Müzik kültürü temasında öğrenilen müzik eserlerinin ritmik yapısına (tempo) ve anlatımına (coşkulu, hüzünlü vb.) uygun bedensel hareketler öğrenciler tarafından belirlenir. Ardından birkaç deneme yapılarak hareketler pekiştirilir. Hareketleri uygun bir şekilde yapabilmeleri için öğrenciler öğretmen tarafından sözlü olarak cesaretlendirilir (E1.5). Öğrencilerden hareketlere odaklanarak bireysel/grup hâlinde eserin ritmik yapısına ya da anlamına uygun bedensel hareketleri sergilemeleri istenir (KB2.13, E3.2, OB9, SDB2.1, SDB2.2). Eserlere grup olarak bedensel hareketlerle eşlik ederken öğrencilerin dayanışma içinde olmaları sağlanır (D3.4, D4.1). Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler belirlemelerine ve sergilemelerine yönelik performans görevi verilebilir.

Öğrencilere İstiklâl Marşı’nın söz yazarı ile ilgili çeşitli araştırma ödevleri verilebilir, projeler yaptırılabilir ve bunları sınıfta sunmaları istenebilir. Sınıfta İstiklâl Marşı’nın söz yazarı ile ilgili bir senaryo oluşturup bu senaryoyu sınıfta canlandırmaları istenebilir. Öğrencilerin yakından uzağa, çevreden evrene ilkesi kapsamında çeşitli ezgi veren vurmalı çalgıları araştırmaları ve sınıfta sunmaları istenebilir. Öğrencilerin ezgi veren vurmalı çalgıları bir karakter olarak düşünerek karikatür oluşturmaları istenebilir. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler oluşturmaları ve söylemeleri istenebilir. Farklı türlerde kendi seçtikleri ya da kendi ürettikleri eserleri doğru duruşla ezgisel yapılarına uygun olarak solo ya da küçük gruplar hâlinde söylemeleri istenebilir. Farklı formlardaki (şarkı, türkü, marş vb.) eserleri de araştırmaları ve sınıfta sunmaları istenebilir. Öğrencilerin dinledikleri müziklere, kendi oluşturdukları bedensel hareketlerle eşlik etmeleri ve bunu sınıfta sergilemeleri istenebilir. Öğrencilere eserlerin ritmik yapılarını ve anlatımlarını uygun bedensel hareketlerle ifade edebilecekleri projeler yaptırılabilir. Çalgı çalabilen öğrencilerin söylenen eserlere kendi çalgılarıyla eşlik etmeleri sağlanabilir.

Öğrencilere İstiklâl Marşı’nın söz yazarı ile ilgili çeşitli görsel kartlar, posterler vb. gösterilebilir, çevrim içi araçlar kullanılarak animasyonlu videolar izletilebilir. Kısa sorular hazırlanarak soru-cevap etkinlikleri yaptırılabilir. Öğrencilere, ezgi veren vurmalı çalgıların sesleri dinletilir ve dinledikleri sesin hangi çalgıya ait olduğunu tahmin etmeleri istenebilir. Sınıf içerisinde ezgi veren vurmalı çalgılar varsa, bu çalgıları denemelerine izin verilebilir. Sınıfta ezgi veren vurmalı çalgılarla ilgili istasyonlar oluşturulabilir. Öğrencilere çalgılar inceletilebilir, oyunlar oynatılabilir, şarkılar dinletilebilir, kısa videolar izletilebilir ve çalgıların özelliklerini tanıtan etkinlikler düzenlenebilir. Öğrencilerin ilgisine, gelişim seviyesine uygun kısa, eğlenceli, kolay anlaşılır eserler belirlenebilir. Şarkı sözlerinin öğrenilmesini kolaylaştırmak için görsel materyallerden yararlanılabilir ya da eserlerin sözlerini anlatan devinimsel hareketler kullanılabilir. Bedensel hareketlerin nasıl yapılacağını gösteren görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir. Bedensel hareketleri gösteren videolar düşük oynatma hızı ile oynatılarak öğrencilerin bedensel hareketleri tekrarlamaları istenebilir. Hareketlere basit ve yavaş ritimlerle başlanabilir. Sınıftaki öğrencilerden, iş birlikli öğrenme doğrultusunda akranlarına yardımcı olmaları istenebilir.