2. TEMA: MÜZİK KÜLTÜRÜ

SAB10. Müziksel Söyleme Becerisi, SAB13. Müziksel Hareket Becerisi

KB2.4. Çözümleme Becerisi, KB2.7. Karşılaştırma Becerisi

E1.1. Merak, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.5. Oyunseverlik, E3.2. Odaklanma, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme Becerisi), SDB2.1. İletişim Becerisi, SDB2.2. İş Birliği Becerisi

D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D5. Duyarlılık, D7. Estetik, D11. Özgürlük, D13. Sağlıklı Yaşam, D14. Saygı, D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

MÜZ.1.2.1. Müzik dinleme/söyleme kurallarını çözümleyebilme

a) Müzik dinleme/söyleme kurallarına ilişkin ögeleri sözlü olarak ifade eder.

b) Müzik dinleme/söyleme kurallarına ilişkin ögeler arasındaki ilişkileri sözlü olarak ifade eder.

MÜZ.1.2.2. Ritim veren vurmalı çalgıların özelliklerini karşılaştırabilme

a) Ritim veren vurmalı çalgıların özelliklerini sözlü olarak ifade eder.

b) Ritim veren vurmalı çalgıların özelliklerine ilişkin benzerlikleri sözlü olarak ifade eder.

c) Ritim veren vurmalı çalgıların özelliklerine ilişkin farklılıkları sözlü olarak ifade eder.

MÜZ.1.2.3. Farklı türdeki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.1.2.4. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır. 

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.1.2.5. Ortak repertuvardaki eserleri söyleyebilme

a) Bedenini söylemeye hazır hâle getirir.

b) Uygun söyleme tekniklerini kullanır.

c) Eserin müziksel bileşenlerini uygular.

MÜZ.1.2.6. Müzik eserlerine bedensel hareketlerle eşlik edebilme

a) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler belirler.

b) Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler sergiler.

Müzik dinleme/söyleme kuralları

Ritim veren vurmalı çalgılar

Farklı türdeki eserler

Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler

Ortak repertuvar

Bedensel hareketler

Bu temadaki öğrenme çıktıları; gözlem formu, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular, kontrol listesi, dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir. Müzik dinleme/söyleme kurallarına, ritim veren vurmalı çalgıların özelliklerine yönelik performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin önceden farklı ortamlarda müzik dinledikleri/söyledikleri, çevrelerinde ritim veren vurmalı çalgıları gördükleri/dinledikleri ve bunlarla ilgili oyuncaklarla oynadıkları, müziksel dinleme becerisine sahip oldukları, farklı türdeki eserleri dinledikleri, bazı temel bedensel hareketleri bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin müzik dinleme/söyleme kurallarına, ritim veren vurmalı çalgıların özelliklerine ve farklı türdeki eserlere yönelik bilgi düzeyleri soru-cevap şeklinde; bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri ise gözlemlenerek ölçülebilir.

Öğrencilere müzik dinleme/söyleme kuralları, ritim veren vurmalı çalgıların özellikleri ile ilgili sorular sorulabilir. Daha sonra fikirlerini kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak açıklamaları istenebilir. Farklı türdeki eserlere ve bazı temel bedensel hareketlere yönelik becerileri kendi yaşantılarından ve deneyimlerinden yararlanarak ifade etmeleri istenebilir.

MÜZ.1.2.1. Müzik dinleme/söyleme kurallarının neler olabileceği hakkında sorular sorulur (E1.1). Müzik dinlerken sessiz bir şekilde gürültü yapmadan dinleme, şarkı söylerken ise sesini bağırmadan kullanma gibi müzik dinlemeye/söylemeye ait kurallar çeşitli oyunlar aracılığıyla gerçekleştirilir (SDB1.1, SDB1.2, E2.5, D5.1, D14.1). Öğrencilerden bu kuralları ve kurallar arasındaki ilişkileri ayrı ayrı kendi yorumlarıyla ifade etmeleri istenir (OB1). Değerlendirmeler; performans görevi, gözlem formu, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular, kontrol listeleri gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Müzik dinleme/söyleme kurallarının neler olabileceğine yönelik performans görevi verilebilir.

MÜZ.1.2.2. Yakından uzağa, çevreden evrene ilkesi benimsenerek sadece ritim veren çeşitli vurmalı çalgıların (çelik üçgen, darbuka, davul, kaşık, kastanyet, marakas, ritim çubukları, tef, trampet, zil vb.) neler olabileceği ile ilgili sorularla konuya dikkat çekilir (E1.1). Bu çalgıların özelliklerine dikkat çekebilmek amacıyla görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir. Tanıtılan çalgılar soru-cevap etkinlikleri (bilgi yarışması, doğru-yanlış oyunları vb.) ile oyunlaştırılır (SDB1.1, E2.5, E3.8). Çalgıları görselleştirme sürecinde çevrim içi araçlardan yararlanılır (OB2, OB4). İlgili çalgının alan yazınındaki başlıca eserleri varsa dinletilir, kültürel mirasa katkısı olan başlıca icracıları tanıtılır (SAB9, D15.2, OB5). Öğrencilerin bu eserler ve icracılarına saygı duymaları gerektiği vurgulanır (D14.3). Bu yolla öğrencilerin müzik yaşantıları estetik unsurlarla zenginleştirilir (D7.3). Daha sonra bu çalgıların özelliklerini, benzerliklerini ve farklılıklarını ayrı ayrı sözlü olarak ifade etmeleri istenir. Değerlendirmeler; performans görevi, gözlem formu, kısa cevaplı ve açık uçlu sorular, kontrol listeleri gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Ritim veren vurmalı çalgıların özelliklerine yönelik performans görevi verilebilir.

MÜZ.1.2.3. Öğrencilerden söylenecek okul şarkısı, marş, Türk halk müziği, Türk sanat müziği, pop müzik vb. türlerden seçilen eser(ler)i dikkatle dinlemeleri istenir (SAB9, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; performans görevi, dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.1.2.4. Öğrencilerin millî kimliklerini tanımalarına olanak sağlayacak belirli gün ve haftaları konu alan şarkı, türkü ve marş türlerinde söyleyecekleri eser(ler)i dikkatle dinlemeleri istenir (D19.2, SAB9, E3.2). Bu tema içerisinde belirli gün ve haftalara denk gelen önemli günlerde farklı eserlerle, farklı etkinlikler yaptırılır. Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada eseri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir ve onlardan belirli gün ve haftalarla ilgili söylenen eserin ruhunu (coşku, hüzün vb.) yansıtmaları beklenir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; performans görevi, dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.1.2.5.Öğrencilere somut olmayan kültürel mirasın korunmasına olanak sağlamak amacıyla ortak repertuvarda yer alan (Bkz: Ortak repertuvar listesi) şarkı, türkü ve marş türlerindeki eserleri dikkatle dinlemeleri istenir (D15.2, D19.3, SAB9, E3.2). Öğrencilerin bedenlerini şarkı söylemeye hazır hâle getirmeleri için “otururken veya ayakta; ayakların omuz hizasında açılarak vücudun dengeli ve dik bir şekilde durması” gerektiği söylenir. Bu duruş öğretmen tarafından gösterilir ve omurga sağlığı bakımından önemine dikkat çekilir (D13.4). Daha sonra öğrencilerden bedenlerini söylemeye hazır hâle getirmeleri istenir. Ardından eserin sözleri önce öğretmen tarafından söylenir ve öğrencilerin tekrar etmeleri istenir. Sözlerin tekrar edilmesinden sonra öğrencilere şarkının nefes yerleri söylenir ve öğrencilerin doğru nefes yerlerinde nefes almaları sağlanır. Bu sırada ortak repertuvardaki eserlerin bütün yurtta söylendiğine özellikle dikkat çekilerek eserleri grup arkadaşları ile söylemeleri için öğrenciler cesaretlendirilir (E1.5). Son olarak, öğrencilerden eserleri grup olarak seslendirirken iş birliği içinde, doğru duruşla, nefes yerlerine odaklanarak ve müziksel bileşenlere uygun şekilde söylemeleri istenir (SDB2.1, SDB2.2, E1.4, E3.2, D3.4, D4.1, OB9). Ayrıca eserin ritmik yapısına ya da anlatımına uygun bedensel hareketler bireysel ve grup olarak yapılabilir. Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; performans görevi, dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir.

MÜZ.1.2.6. Müzik kültürü temasında öğrenilen müzik eserlerinin ritmik yapısına (tempo) ve anlatımına (coşkulu, hüzünlü vb.) uygun bedensel hareketler öğrenciler tarafından belirlenir. Ardından birkaç deneme yapılarak hareketler pekiştirilir. Hareketleri uygun bir şekilde yapabilmeleri için öğrenciler öğretmen tarafından sözlü olarak cesaretlendirilir (E1.5). Öğrencilerden hareketlere odaklanarak bireysel/grup hâlinde eserin ritmik yapısına ya da anlamına uygun bedensel hareketleri sergilemeleri istenir (KB2.13, E3.2, OB9, SDB2.1, SDB2.2.). Eserlere grup olarak bedensel hareketlerle eşlik ederken öğrencilerin dayanışma içinde olmaları sağlanır (D3.4, D4.1). Bu beceriye yönelik bireysel değerlendirmeler; dereceli puanlama anahtarı, gözlem formu, kontrol listesi gibi araçlardan biriyle yapılabilir. Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler belirlemelerine ve sergilemelerine yönelik performans görevi verilebilir.

Müzik dinleme/söyleme kuralarının özelliklerine ilişkin çeşitli drama, sınıf içi simülasyonlar, senaryo oluşturma gibi farklı teknikler kullanılarak öğrencilerin bu etkinliklerde rol almaları istenebilir. Öğrencilerden, ritim veren vurmalı çalgılar tasarlamaları istenebilir. Öğrencilerin yakından uzağa, çevreden evrene ilkesi kapsamında çeşitli ritim veren vurmalı çalgıları araştırmaları ve sınıfta sunmaları istenebilir. Öğrencilerin ritim veren vurmalı çalgıları bir karakter olarak düşünerek karikatür oluşturmaları istenebilir. Belirli gün ve haftalarla ilgili eserler oluşturmaları ve söylemeleri istenebilir. Farklı türlerde kendi seçtikleri ya da kendi ürettikleri eserleri doğru duruşla ezgisel yapılarına uygun olarak uygun olarak solo ya da küçük gruplar hâlinde söylemeleri istenebilir. Farklı formlardaki (şarkı, türkü, marş vb.) eserleri de araştırmaları ve sınıfta sunmaları istenebilir. Öğrencilerin dinledikleri müziklere, kendi oluşturdukları bedensel hareketlerle eşlik etmeleri ve bunu sınıfta sergilemeleri istenebilir. Öğrencilere eserlerin ritmik yapılarını ve anlatımlarını uygun bedensel hareketlerle ifade edebilecekleri projeler yaptırılabilir. Çalgı çalabilen öğrencilerin söylenen eserlere kendi çalgılarıyla eşlik etmeleri sağlanabilir.

Müziğin nasıl dinlenilmesi/söylenilmesi gerektiğini anlatan kuralları açıklayan posterler ve videolar kullanılabilir. Bu kurallarla ilgili örnekler ve hikâyeler anlatılabilir. Öğrencilere müzik dinleme/söyleme kurallarıyla ilgili görseller ve infografikler sunulabilir. Öğrencilere ritim veren vurmalı çalgıların sesleri dinletilerek dinledikleri sesin hangi çalgıya ait olduğunu tahmin etmeleri istenebilir. Sınıf içerisinde ritim veren vurmalı çalgılar varsa, bu çalgıları denemelerine izin verilebilir. Sınıfta ritim veren vurmalı çalgılarla ilgili istasyonlar oluşturulabilir. Öğrencilere çalgılar inceletilebilir, oyunlar oynatılabilir, şarkılar dinletilebilir, kısa videolar izletilebilir ve çalgıların özelliklerini tanıtan etkinlikler düzenlenebilir. Öğrencilerin ilgisine, gelişim seviyesine uygun kısa, eğlenceli, kolay anlaşılır eserler belirlenebilir. Şarkı sözlerinin öğrenilmesini kolaylaştırmak için görsel materyallerden yararlanılabilir ya da eserlerin sözlerini anlatan devinimsel hareketler kullanılabilir. Bedensel hareketlerin nasıl yapılacağını gösteren görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir. Bedensel hareketleri gösteren videolar düşük oynatma hızı ile oynatılarak öğrencilerin bedensel hareketleri tekrarlamaları istenebilir. Hareketlere basit ve yavaş ritimlerle başlanabilir. Sınıftaki öğrencilerden, iş birlikli öğrenme doğrultusunda akranlarına yardımcı olmaları istenebilir.