2. ÖĞRENME ALANI: HAYATIMDA EŞİTLİK VE ADALET

-

KB2.8. Sorgulama İHVD.4.2.1., KB2.14. Yorumlama (İHVD.4.2.2., İHVD.4.2.3.)

E1.1. Merak, E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E2.5. Oyunseverlik, E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.8. Soru S, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB1.1 Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D1. Adalet, D5. Duyarlılık, D6. Dürüstlük, D7. Estetik, D12. Sabır, D14. Saygı

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

İHVD.4.2.1. Eşitlik kavramının anlamını sorgulayabilme
a) Eşitlik kavramı ile ilgili merak ettiklerini tanımlar.
b) Eşitlik kavramı hakkında sorular sorar (5N1K).
c) Eşitlik hakkında farklı kaynaklardan bilgi toplar.
ç) Eşitlik hakkında edindiği bilgilerin doğruluğunu kontrol eder.
d) Eşitlik hakkında topladığı bilgiler üzerinden çıkarım yapar.
İHVD.4.2.2. Adalet ve eşitlik arasındaki ilişkiyi yorumlayabilme
a) Adalet ve eşitlik kavramları arasındaki ilişkiyi inceler.
b) Adalet ve eşitlik kavramları arasındaki ilişkiyi bağlamdan kopmadan, sözlü veya görsel olarak ifade eder.
c) Adalet ve eşitlik kavramlarını kendi hayatından örnekler vererek ifade eder.
İHVD.4.2.3. Fırsat eşitliğinin anlamını yorumlayabilme
a) Fırsat eşitliğine ilişkin durumları inceler.
b) Fırsat eşitliğinin önemini sözlü, yazılı veya görsel olarak ifade eder.
c) Fırsat eşitliği ile ilgili yakın çevresinden örnekler verir.

Eşitlik
Adalet ve Eşitlik
Fırsat Eşitliği

adalet, eşitlik, fırsat eşitliği

Bu öğrenme alanında yer alan öğrenme çıktıları kontrol listesi, performans görevi, bütüncül puanlama anahtarı, gözlem formu ile değerlendirilebilir. 

Öğrencilerin matematikte eşit kavramının anlamını bildiği kabul edilmektedir.

Öğretmen tarafından tahtaya büyük bir “=” işareti yapılır. Bu işaretin öğrencilere ne çağrıştırdığı sorulur. Cevaplar işaretin çevresine yazılır.

Öğrencilere “Matematikteki eşitlik kavramı ile günlük hayatımızda kullandığımız eşitlik kavramı arasında nasıl bir ilişki olabilir?” sorusu sorularak günlük hayatla ilişki kurulur.
Öğrencilere adil olmayan bir durumu yansıtan karikatürler gösterilir ve yorumlamaları istenir.
Öğrencilere dünyanın çeşitli bölgelerinden su, besin gibi temel ihtiyaçlaraulaşamayan kişilerin durumlarına ait görseller sunulur. Öğrenci görüşleri alınır.

İHVD.4.2.1.
Öğrencilere iki farklı etkinlik verilir. İlk etkinlikte öğrenciler gruplara ayrılır. Her gruptan eşit zorluk düzeyinde olan benzer görevleri (yapboz, bulmaca, sudoku gibi oyunlardan bir tanesi) eşit sürede tamamlamaları istenir (E2.5). Süre bitiminde görevlerini bitirebilen ve bitiremeyen gruplar belirlenir. İkinci etkinlik için önceki aşamada seçilen aynı türde bir görev (yapboz, bulmaca, sudoku gibi oyunlardan bir tanesi) bu kez gruplara farklı süreler tanınarak verilir (E2.2). Gruplara ayrılan sürenin sonunda görevini bitirebilen ve bitiremeyen gruplar belirlenir (SDB2.2). Etkinlik tamamlandıktan sonra öğrencilerin etkinlik sürecinde ve sonucunda neler hissettiklerini açıkça ifade etmeleri sağlanır (D6.2, SDB1.1). Öğrencilere “Eşitlik deyince aklınıza neler gelmektedir?”, “Hangi etkinlikte eşitliğin sağlandığını düşünüyorsunuz?” gibi sorular yöneltilerek öğrencilerin eşitlik kavramı ile ilgili merak ettiklerini tanımlamaları (E1.1, E3.8), eşitlik kavramı üzerine düşünmeleri ve fikirlerini birbirleriyle paylaşarak sosyal farkındalık edinmeleri sağlanır (SDB2.3).

Öğrencilerden eşitlik kavramı ile ilgili merak ettikleri soruları 5N 1K soruları olacak biçimde defterlerine yazmaları istenir (E3.8). Öğrenciler sırayla hazırladıkları soruları paylaşırlar. Ortak olan sorular tahtaya yazılır.
Ortak sorular belirlendikten sonra öğrencilere “Bu etkinlikte eşitlik sağlanması için neler yapılabilir?” sorusu yöneltilerek (E3.10) öğrencilerden eşitliği sağlamak için çözüm önerileri üretmeleri istenir (KB3.2, SDB3.2). Çözüm önerilerinin sunulmasının ardından öğrencilere eşitlik ile ilgili karikatür, fotoğraf vb. görsel kaynaklar sunulur (OB4). Bu kaynaklar üzerinden eşitlikle ilgili ön bilgi edinmeleri sağlandıktan sonra öğrencilerden eşitlik kavramı hakkında daha önce belirledikleri soruların cevaplarını araştırmaları istenir.
Öğrencilerin araştırmalardan elde ettikleri bilgilerin doğruluğu üzerine bir sınıf tartışması başlatılır. Doğruluğu sınıfça kabul edilen bilgiler tahtaya yazılır.
Tahtaya yazılan bilgiler bağlamında eşitliğin ne anlama geldiği ile ilgili bir sınıf tartışması başlatılır (SDB2.1). Eşitliğin aynı zamanda temel bir insan hakkı olduğu, tüm insanların özgür ve eşit haklara sahip olarak doğduğu, haklar bakımından ayrım gözetilemeyeceği sonucuna ulaşmaları sağlanır. Değerlendirme sürecinde flaş kart tekniği kullanılarak öğrencilerin eşitliğin olduğu ve olmadığı durumları tespit etmeleri ve bunları doğru bir şekilde sınıflandırmaları istenir. Öğrencilerin oluşturduğu sınıflamalar kontrol listesi aracılığıyla öğretmen tarafından değerlendirilebilir.

İHVD.4.2.2.
Öğrencilere eşit imkânların sunulduğu ancak adil olmayan bir durumu yansıtan hikâye okunur veya animasyon izletilir. Hikâye veya animasyon belli bir noktada durdurulur. Öğrencilerden gruplara ayrılarak hikâyenin veya animasyonun eksik kalan kısmını tamamlamaları (E1.1., SDB2.2) ve canlandırmaları istenir (E3.3). Tamamlanan hikâye veya animasyon üzerinden “Sizce karakterlerin sahip olduğu koşullar eşit miydi?”, “Sizce adalet sağlandı mı?” gibi sorularla sınıf tartışması başlatılır (E3.5). Sınıf tartışması sırasında söz almak isteyen öğrencilerin düşünce, duygu ve davranışlarında kontrollü olmaları (D12.2) ve arkadaşlarını dinleyerek onların sözleri bittikten sonra tartışmaya katkı sağlamaları gerektiği (D14.1) üzerinde durulur. Böylece sabır değerine vurgu yapılır. Tartışma esnasında bir önceki öğrenme çıktısı kapsamında yaptırılan ikinci grup çalışması hatırlatılabilir. Tartışma sırasında öğrencilere eşitlik ve adalet arasındaki ilişkiyi yansıtan Türk halk hikâyelerinden örnekler, Türk kültüründen anılar , deyimler, atasözleri veya görsel kaynaklar sunulur (D1.2, OB1, OB4).
Tartışmalardan sonra grup çalışmasına dayalı olarak performans görevi verilir (SDB2.2). Her gruptan adalet ve eşitlik kavramlarına yönelik inceledikleri görsel ve yazılı kaynakların ana fikri ile ilgili poster veya afiş hazırlamaları (OB4) ya da kavram karikatürü, slogan gibi özgün ürünler oluşturmaları istenir (E3.3, D7.2).
Öğrenciler kendi hayatlarındaki örneklerden yola çıkarak adalet ve eşitlik kavramlarını karşılaştırır (D1.3). Verdikleri örneklerden yola çıkarak eşitlik ve adalet arasındaki ilişkiyi yansıtan bir hikâye yazmaları istenir. Hikâyelerini çizim veya görsellerle destekleyerek bir kitapçık oluşturmaları beklenir. Öğrenciler tarafından oluşturulan ürünler, bütüncül puanlama anahtarı aracılığıyla öğretmen tarafından değerlendirilebilir.

İHVD.4.2.3.
Öğrenciler gruplara ayrılır. Her grup sırayla tahtaya gelir. Grubu oluşturan öğrencilerden çember oluşturmaları istenir ve çemberin orta noktasına bir nesne yerleştirilir. Öğrencilere amacın nesneye birinci olarak ulaşmak olduğu belirtilir (E2.5). Bazı öğrencilere nesneye doğru bir adım atmaları bazılarına ise iki adım atmaları söylenir. Bir adım atması istenilen öğrencilere “Geride olmak sizde ne gibi duygular uyandırdı?” (SDB1.1) sorusu yöneltilir. İki adım atması istenilen öğrencilere de “Bir adım atmasına izin verilen arkadaşlarınızın durumu hakkında ne düşündünüz?”, “Siz o durumda olsaydınız ne hissederdiniz?” (E2.1) soruları yöneltilerek empati kurmaları sağlanır (SDB2.3).

Öğretmen tarafından sınıfa getirilen yazılı, görsel veya dijital kaynaklar aracılığıyla öğrencilerin fırsat eşitliği ile ilgili düşünmeleri sağlanır (OB1, OB2, OB4). Öğrencilere sunulacak kaynaklar belirlenirken özel gereksinimli bireylerin ihtiyaçlarına yönelik düzenlemeleri de içermesine özen gösterilmelidir. Bu kaynaklardan yola çıkılarak fırsat eşitliği kavramı üzerine konuşulur. Duyarlılık ve adalet değerleri temel alınarak su, barınma, besin gibi temel ihtiyaçlardan yoksun olan, eğitim, sağlık vb. haklardan yararlanamayan bireylerin durumlarına ilişkin öğrenci düzeyine uygun örnek olaylar sunulur (D5.1). Bu örnek olaylarda yer alan olumsuz durumların neler olduğu ve bu durumların yaşanmaması için nelere dikkat edilmesi gerektiği ile ilgili öğrencilerin fikirleri alınır (SDB2.1, SDB3.3). “Örnek olaylarda fırsat eşitliği göz önünde bulundurulsaydı nasıl bir değişim olurdu?” sorusu sorularak öğrencilerden yeni durumu yazmaları ve canlandırmaları istenir (KB3.2, D1.1, D1.2, E2.1). Duyarlılık ve adalet değerleri temel alınarak su, barınma, besin gibi temel ihtiyaçlardan yoksun olan, eğitim, sağlık vb. haklardan yararlanamayan bireylerin durumlarına ilişkin öğrenci düzeyine uygun örnek olaylar sunulur. Bu aşamada değer analizi yaklaşımından yararlanılabilir.
Öğrencilerden fırsat eşitliğine yönelik yakın çevrelerinde karşılaştıkları benzer olaylardan örnekler vermeleri istenir. Öğrencilerin verdikleri örneklerin fırsat eşitliğini yansıtıp yansıtmadığına dair sınıf tartışması başlatılır. Bu aşamada görüş geliştirme, köşeleme gibi tekniklerden yararlanılır (KB3.3, E3.10). Çalışmalar gözlem formu ile değerlendirilebilir.

Eşitlik kavramına yönelik bir dijital çizgi roman hazırlamaları istenebilir.
Eşitlik ve adalet kavramlarıyla ilişkili durum cümleleri sunularak hangi durumun hangi kavramla ilişkili olduğunu belirlemeleri ve benzer durum cümleleri hazırlamaları istenebilir.
Fırsat eşitliğinin önemi ile ilgili çevrim içi ortamda poster hazırlamaları istenebilir.
Fırsat eşitliğinin önemini anlatan sloganlar bulmaları ya da broşür hazırlamaları istenebilir.

Eşitlik ve adalet ilişkisini yansıtan ürünler ortaya çıkarmak amacıyla yapıştırma, boyama etkinlikleri uygulanabilir.
Eşitlik ve adalet ile ilgili görselleri uygun ifadeler ile eşleştirmeleri istenebilir.
Fırsat eşitliği ile ilgili öykü yazmak yerine kısa cümleler ile ifade etmeleri istenebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.