3. TEMA: DOĞA VE İNSAN

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma, TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB1. Bulmak-Seçmek, KB1. Yazmak-Çizmek, KB2.3. Özetleme, KB2.4. Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.8. Sorgulama, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.12. Mevcut Bilgiye/Veriye Dayalı Tahmin Etme, KB2.13. Yapılandırma, KB2.14. Yorumlama, KB2.15. Yansıtma, KB2.16. Muhakeme (Akıl Yürütme), KB2.17. Değerlendirme, KB2.18. Tartışma, KB2.20. Sentezleme, KB3.1. Karar Verme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E2.3. Girişkenlik, E3.4. Gerçeği Arama, E3.7. Sistematik Olma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D3. Çalışkanlık, D14. Saygı D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık

T.D.4.1. Dinleme/izlemeyi yönetebilme
b) Dinleme kurallarına uygun olarak dinler.
c) Dinlediği konuya ilişkin düşüncelerini belirtmek için uygun zamanda söz alır.
T.D.4.2. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili anlam oluşturabilme
a) Görsellerden hareketle dinleyeceği/izleyeceği metnin konusunu tahmin eder.
c) Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen olayların öncesi hakkında tahminde bulunur.
d) Dinlediklerindeki/izlediklerindeki bilgiler ile ön bilgileri arasında bağlantı kurar.
e) Dinledikleri/izledikleri içerikten hareketle uygun çıkarımlar yapar.
ğ) Dinlediklerindeki/izlediklerindeki olay, durum, nesne ve karakterleri özelliklerine göre sınıflandırır.
i) Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin düşüncelerini sözlü ve sözsüz iletişim unsurları ile ifade eder.
T.D.4.3. Dinlediklerini/izlediklerini çözümleyebilme
b) Dinlediği/izlediği metindeki ana fikri/ana duyguyu bulur.
c) Dinlediği/izlediği metnin konusunu bulur.
ç) Dinlediği/izlediği farklı metinlerdeki iletilerin benzerlik ve farklılıklarını belirler.
d) Dinlediği/izlediği farklı metinlerdeki iletileri benzerlik ve farklılık yönüyle ilişkilendirir.
T.K.4.1. Konuşmalarını yönetebilme
a) Konunun özelliğine göre konuşma üslubunu belirler.
ç) Yüz yüze iletişimde konuşma kurallarına uygun biçimde iletişimi sürdürür.
T.K.4.2. Konuşmalarında içerik oluşturabilme
b) Dinlediği, izlediği veya okuduğu metnin günlük yaşamla ilişkisini ifade eder.
d) Konuşmalarında dinlediklerinden/izlediklerinden veya okuduğu metinlerden yola çıkarak nesne ve kişileri karşılaştırır.
e) Konuşmalarında olay, durum, nesne ve karakterleri özelliklerine göre sınıflandırır.
f) Çevrim içi konuşmalarında olay, durum, nesne ve karakterleri özelliklerine göre sınıflandırır.
g) Konuşmalarında zıt anlamlı sözcükleri kullanır.
i) Dinledikleri/izledikleri veya okuduklarındaki görüşlere katılma veya katılmama kararını nedenleriyle ifade eder.
T.K.4.3. Konuşma kurallarını uygulayabilme
c) Konuşmalarında vurgu ve tonlamaya dikkat eder.
e) Konuşmalarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanır.
ğ) Konuşmasındaki mesajları açık ve anlaşılır cümlelerle ifade eder.
h) Konuşmalarında içeriğe uygun zaman ifadelerini kullanır.
ı) Konuşmalarında anlamlı ve kurallı cümleler kullanır.
T.O.4.1. Okuma sürecini yönetebilme
a) Okuma amacına ve ilgi alanına göre okuyacağı metni seçer.
c) Noktalama işaretlerine dikkat ederek okur.
T.O.4.2. Okudukları ile ilgili anlam oluşturabilme
a) Okuduğu metindeki bilgiler ile ön bilgileri arasında bağlantı kurar.
c) Metnin başlığı ve görsellerinden hareketle metinde geçen bilgiler/olaylar hakkında tahminde bulunur.
ç) Okuma sırasında metinde verilen bilgilerden hareketle metinde geçen bilgilerin/olayların öncesi ve sonrası hakkında tahminde bulunur.
ğ) Okuduklarındaki olay, durum, nesne ve kişileri özelliklerine göre sınıflandırır.
j) Okuyacağı metnin başlığı ve görsellerinden hareketle metnin içeriği hakkında görüş oluşturur.
k) Okuyacağı metnin biçimsel ve tanıtıcı özelliklerinden hareketle metnin içeriği hakkında görüş oluşturur.
T.O.4.3. Okuduklarını çözümleyebilme
a) Okuduğu metindeki karakter, olay, bilgi veya duyguları analiz eder.
b) Okuduğu metnin konusunu bulur.
c) Okuduğu metindeki ana fikri/ana duyguyu bulur.
T.O.4.5. Okuma sürecini değerlendirebilme
a) Okuma sürecinde belirlediği hatalarını düzeltir.
b) Okuma sürecindeki olumlu davranışlarını sonraki okumalarına aktarır.
T.Y.4.1. Yazılı anlatım becerilerini yönetebilme
a) Serbest yazma çalışmaları yapar.
b) Amacına uygun yazma stratejisini seçer.
c) Belirlediği yazma ortamına (kâğıt/çevrim içi) uygun strateji seçer.
ç) Seçtiği yazma stratejisine uygun yazma çalışması yapar.
T.Y.4.2. Yazılarında içerik oluşturabilme
a) Metnin eksik bırakılan bölümlerini ön bilgilerinden hareketle devam ettirir.
c) Dinlediği, izlediği veya okuduğu metnin günlük yaşamla ilişkisini yazar.
g) Yazışmalarında olay, durum, nesne ve karakterleri özelliklerine göre sınıflandırır.
ı) Yazılarında eş anlamlı sözcükleri kullanır.
k) Ayrıntılı yönergeler yazar.
T.Y.4.3. Yazma kurallarını uygulayabilme
b) Yazılarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanır.
e) Yazılarında noktalama işaretlerini (nokta, kesme işareti, virgül, iki nokta, ünlem, tırnak işareti, soru işareti, kısa çizgi, konuşma çizgisi, yay ayraç, üç nokta, eğik
çizgi) kuralına uygun kullanır.

Bu temadaki etkinlikler ve metinler aracılığı ile dinleme/izleme, konuşma, okuma, yazma becerilerine ait öğrenme çıktılarının kazandırılması beklenmektedir.

afetlere hazırlık, canlılar, çevre, doğa, doğal kaynaklar, doğal miras, doğa olayları, tasarruf

Öğrenme çıktıları; gözlem formu, öz değerlendirme formu, kontrol listesi, dereceli puanlama anahtarı ve çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir. Dinleme/izleme, okuma, konuşma ve yazma becerilerinin birkaçını veya tamamını içeren bir performans görevi verilebilir. Performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerin bir önceki temada yer alan öğrenme çıktıları doğrultusunda hedeflenen bilgi ve becerilere ulaştığı kabul edilmektedir.

Öğrenme çıktılarının daha önceki seviyelerde kazanılıp kazanılmadığı değerlendirilir.

Öğrencilerin ön bilgilerini harekete geçirmek için konu ile ilgili video, sunu, şarkı gibi materyal veya oyunlar kullanılır. Öğrencilerin metinle bağ kurmasına yönelik dinleme, okuma, konuşma ve yazma çalışmaları yaptırılır.

Öğrenme-öğretme uygulamaları aşağıdaki sırayla yapılacaktır:
Metinle etkileşim öncesinde, işlenecek metinle ilgili video, sunu, şarkı gibi materyal belirlenir. Materyal aracılığıyla soru-cevap, beyin fırtınası, tartışma gibi etkinliklerle öğrencilerin metinle etkileşim kurmaları ve metnin içeriğini merak etmeleri sağlanır (E1.1). 

Metnin başlığı, görselleri, biçimsel ve tanıtıcı unsurları incelenerek metnin konusu ve metinde geçen bilgiler/olaylar hakkında tahminde bulunulması ve metnin içeriği hakkında görüş oluşturulması sağlanır (KB2.6, KB2.12, KB2.16). Öğrencilere tahminlerini ifade ederken uygun zamanda söz almaları gerektiği hatırlatılır (E2.1, D14). Öğrencilerin görselleri incelemeleri esnasında görsel okuryazarlığı desteklenir (OB4). Bu süreç, çalışma kâğıdı veya gözlem formu ile değerlendirilebilir.

Öğrencilere metnin konusuna, metindeki bilgilere/olaylara yönelik tahmin yaptırılır ve öğrencilerin tahminleri üzerinde konuşmaları sağlanır. Konuşma sırasında katılımcıların özelliklerini dikkate alarak konuşma üslubunu belirlemelerini, vurgu ve tonlamaya dikkat etmelerini sağlayacak etkinlikler yaptırılır (KB1, KB3.1, E1.5, SDB2.1, E2.3). Konuşmalarında konu dışına çıkmadan açık, net ve anlaşılır cümleler kullanmaları beklenir. Konuşmalarına başlamadan önce Türkçeyi kurallarına uygun kullanmanın öneminden bahsedilir (D19). Bu süreç; dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi veya gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerin yüz yüze iletişimde konuşma kurallarına uygun biçimde iletişimi sürdürmeleri, mesajları açık ve anlaşılır cümlelerle ifade etmeleri, içeriğe uygun zaman ifadelerini kullanmaları beklenir (SDB2.1). Bu süreç, kontrol listesi veya gözlem formu ile değerlendirilebilir.

Metnin gelişme bölümü sesli bir şekilde okunurken öğrencilerin görsellerden ve okunan bölümdeki iletilerden yararlanarak metnin eksik bırakılan bölümlerini yazılı ve/veya sözlü şekilde devam ettirmeleri istenir (KB2.10, KB2.12, KB2.14). Bu süreç; öz değerlendirme formu, çalışma kâğıdı veya gözlem formu ile değerlendirilebilir. Metin, öğretmen tarafından vurgu ve tonlamaya dikkat edilerek sesli bir şekilde okunur. Öğretmen tarafından sesli okuma yapılırken öğrencilerden metni dinleme kurallarına uygun dinlemeleri istenir (D14). Öğrencilerin metni dinlerken ön bilgilerinden yararlanmaları ve yaşantılarıyla metin arasında ilişki kurmaları sağlanır. Daha sonra ise metnin günlük yaşamla ilişkisini ve metinle ilgili yaptığı çıkarımları ifade etmeleri istenir (KB2.4, KB2.10, KB2.12). Bu süreç; dereceli puanlama anahtarı, çalışma kâğıdı veya gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerden dinledikleri metindeki olayların öncesinde neler olduğunu tahmin etmeleri istenir (KB2.4, KB2.10, KB2.12, KB2.14). Bu süreç, çalışma kâğıdı veya gözlem formu ile değerlendirilebilir. Okumaya başlamadan önce uygun oturuş pozisyonuna ve metin ile göz arasındaki mesafeye dikkat etmeleri gerektiği öğrencilere hatırlatılır. Daha sonra öğrencilere sesli okuma yaptırılır. Öğrencilerin okuma sırasında yaptıkları noktalama, telaffuz, vurgu ve tonlama gibi hatalarını düzeltmeleri ve edindikleri davranışları sonraki okumalarına aktarmaları beklenir (KB2.15, KB2.17, E1.4). Öğrencilerin bu hatalarını gelişim fırsatı olarak değerlendirmeleri istenir (D16). Bu süreç; öz değerlendirme formu, kontrol listesi veya çalışma kâğıdı ile değerlendirilebilir. Okuma sırasında metin uygun yerlerde durdurulur. Öğrencinin görsellerden ve verilen bilgilerden hareketle metnin sonrasına yönelik oluşturdukları tahminlerini yazılı ve/veya sözlü şekilde ifade etmeleri istenir.

Dinledikleri/izledikleri ve okudukları metinler hakkındaki düşüncelerini jest ve mimik, beden duruşu, vurgu, tonlama ve ses tonuna dikkat ederek ifade etmeleri istenir. Dinlediği/izlediği metindeki benzerlik ve farkılıkları belirler. Metindeki görüşlere katılıp katılmadıklarını nedenleriyle ifade etmeleri istenir. Dinlediği/izlediği veya okuduğu metnin günlük yaşamla ilişkisini yazmaları istenir. Metin ile ilgili düşüncelerini anlatırken zaman ifadelerini (geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman) doğru kullanmaları beklenir (KB2.18, KB2.3, SDB2.1, E1.2, E2.3). Bu süreç; dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi veya gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilere verilen ipuçları ile metnin konusu ve ana fikri/ana duygusu buldurulur. Öğrencilerden metnin konusuna ve ana fikrine/ana duygusuna yönelik yaptıkları tahminlerin doğruluğunu kontrol etmeleri istenir (KB2.10, KB2.13, KB2.14). Bu süreç, çalışma kâğıdı veya gözlem formu ile değerlendirilebilir. Öğrencilerden okudukları metinde yer alan fiziksel, sosyal, duygu durumu vb. ile ilgili verilen bilgileri ve karakterleri belirlemeleri; daha sonra olayı/bilgiyi kısaca analiz etmeleri ve bu bilgiyi doğru yorumlamaları beklenir (KB2.3, KB2.17, KB2.20, SDB2.3). Bu süreç; dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi veya çalışma kâğıdı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden dinlediği/izlediği metindeki iletileri benzerlik ve farklılık yönüyle ilişkilendirmeleri istenir. Öğrencilerden dinledikleri, izledikleri veya okuduklarındaki farklı olay, durum, nesne ve karakterleri çeşitli özelliklerine göre sınıflandırmaları, nesne ve kişileri karşılaştırmaları istenir. Öğrencilerin yaptıkları sınıflama ve karıştırmaları yazılı veya sözlü şekilde ifade etmeleri istenir. Yazılarında varlıkları benzerlikleri ve farklılıklarına göre sınıflandırırken zıt anlamlı ve eş anlamlı sözcükleri kullanmalarına yönelik çalışmalar yaptırılır. Yazılarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanmaları beklenir (KB1,KB2.4,KB2.5,KB2.7). Çevrim içi konuşmalarında sınıflandırma yaparken dijital okuryazarlık kazandırılır (SDB2.1, OB1). Bu süreç; dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi, çalışma kâğıdı veya gözlem formu ile değerlendirilebilir.

Öğrencilere belirledikleri yazma ortamında ve belirledikleri bir amaç doğrultusunda gerçekleştirecekleri bir yazma görevi verilir. Öğrencilerden serbest yazma çalışmaları yaparken uygun yazma stratejilerini seçmeleri beklenir. Yazılarında konu dışına çıkmadan açık, net ve anlaşılır cümleler kurmaları, sözcükleri yerinde, anlamına uygun kullanmaları ve noktalama işaretlerine dikkat etmeleri istenir (KB1, KB2.8, KB3.1, E1.5, E2.3, E3.4, SDB2.1, E3.11). Bu süreç; öz değerlendirme formu, kontrol listesi veya gözlem formu ile değerlendirilebilir.

Belirlenen konunun/işin gerçekleştirilebilmesi için izlenmesi gereken adımları planlamaları istenir. Planladıkları adımlara uygun yönergeleri doğru bir sırayla yazmaları beklenir. Öğrencilerin yönerge yazmak için plan oluşturmaları sürecinde çalışkanlık değerine vurgu yapılır (KB2.13, D3  E3.7). Bu süreç, kontrol listesi ve performans görevi ile değerlendirilebilir.

Zenginleştirme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınır ve bunlara ilişkin etkinlik/materyal hazırlanabilir. Bunlar merak uyandıracak, üst düzey düşünmeye yöneltecek ve bireysel öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olabilir. Dinleyeceği/izleyeceği/okuyacağı metinle ilişkili hikâye oluşturma, canlandırma yapma, dijital araçlardan yararlanma, görsel oluşturma, oyun tasarlama, sunu hazırlama, yazarın iletilerini sorgulama, tartışma, metni yeniden kurgulama gibi etkinliklerle süreç zenginleştirilebilir.
Zenginleştirme sürecinde öğrenme ortamları öğrencilerin farklı öğrenme stillerine göre bireysel ve iş birlikli çalışmalara katkı sağlayacak şekilde tasarlanabilir. Bununla birlikte okul dışı öğrenme ortamları da sürece dâhil edilebilir.

Destekleme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınırken etkinlikler/materyal sade, kolay ve anlaşılır olabilir. Bunlar tüm duyulara hitap edecek şekilde basitten karmaşığa, yakından uzağa, somuttan soyuta gibi öğrenme ilkelerine uygun ve tüm öğrenme ortamlarında uygulanacak şekilde düzenlenebilir.
Destekleme sürecinde oyun, bilmece sorma, bulmaca çözme şarkı ve tekerleme söyleme, sayışma ve canlandırma yapma gibi etkinliklerden ve görsel eşleştirme kartlarından yararlanılabilir. Etkinlikler yapılırken öğrencilerin zorlandıkları yerlerde onlara ipuçları verilebilir.

Öğretmen, öğrenme-öğretme uygulamaları sürecinde mevcut durumu gözden geçirir, durumla ilgili çıkarımda bulunur ve durumu değerlendirir. İlgili sürecin bütününde ise karşılaştığı sorunlar, özel hâller, öneriler, iyileştirmeler gibi durumları somut olarak belirtir. Özel durumlar için anekdot kayıtları alabilir.
Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.