5. TEMA: YETENEKLERİMİZİ KULLANIYORUZ

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma, TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB1. Saymak-Okumak, KB1. Yazmak-Çizmek, KB1. Bulmak-Seçmek, KB1. Belirlemek-İşaret Etmek, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.8. Sorgulama, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.12. Mevcut Bilgiye/Veriye Dayalı Tahmin Etme, KB2.13. Yapılandırma, KB2.14. Yorumlama, KB2.16. Muhakeme (Akıl Yürütme), KB2.17. Değerlendirme, KB3.1. Karar Verme, KB3.3. Eleştirel Düşünme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.3. Girişkenlik, E3.8. Soru Sorma

SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D4. Dostluk, D14. Saygı

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

T.D.3.1. Dinleme/izlemeyi yönetebilme
a) Dinleyeceklerini/izleyeceklerini amacına ve ilgi alanına uygun olarak seçer.
c) Dinleme kurallarına uygun olarak dinler.
ç) Dinlediği konuya ilişkin düşüncelerini belirtmek için uygun zamanda söz alır.
T.D.3.2. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili anlam oluşturabilme
ç) Dinlediklerindeki/izlediklerindeki bilgiler ile ön bilgileri arasında bağlantı kurar.
d) Dinlediklerindeki/izlediklerindeki iletilerden amacına ve ilgi alanına uygun çıkarımlar
yapar.
T.D.3.3. Dinlediklerini/izlediklerini çözümleyebilme
b) Dinlediği/izlediği metindeki ana fikri/ana duyguyu bulur.
c) Dinlediği/izlediği metnin konusunu bulur.
e) Dinlediğindeki/izlediğindeki söylem ve görsel arasındaki ilişkiyi açıklar.
T.K.3.1. Konuşmalarını yönetebilme
a) Konunun özelliğine göre konuşma üslubunu belirler.
ç) Konuşma kurallarına uygun (ses düzeyi, nezaket ifadeleri, göz teması) bir biçimde
iletişimi sürdürür.
d) Belirlenen bir konuda konuşma planı hazırlar.
T.K.3.2. Konuşmalarında içerik oluşturabilme
ı) Konuşmalarında benzetmelere yer verir.
k) Dinleyici grubunun özelliklerini dikkate alarak belirli bir konuda sunum yapar.
T.K.3.3. Konuşma kurallarını uygulayabilme
a) Konuşmanın özelliğine uygun olarak ses düzeyini ayarlar.
b) Dinleyici kitlesi ve konunun özelliğine göre hazırladığı plana uygun konuşur.
c) Konuşmalarında vurgu ve tonlamaya dikkat eder.
ç) Konuşmalarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanır.
e) Konuşmasındaki mesajları açık ve anlaşılır cümlelerle ifade eder.
h) Konuşmalarını jest ve mimiklerle destekler.
ı) Konuşma sürecinde beden dilini yerinde kullanır.
T.O.3.1. Okuma sürecini yönetebilme
a) Okuyacağı metnin başlığı ve görsellerini inceler.
b) Noktalama işaretlerine dikkat ederek okur.
T.O.3.2. Okudukları ile ilgili anlam oluşturabilme
a) Okuduğu metindeki bilgiler ile ön bilgileri arasında bağlantı kurar
b) Metnin başlığı ve görsellerinden hareketle metinde geçen bilgiler/olaylar hakkında
tahminde bulunur.
d) Okuma sırasında metinde verilen bilgilerden ve görsellerden hareketle metinde
geçen bilgilerin/olayların sonrası hakkında tahminde bulunur.
e) Okuduğu metindeki verilerden yararlanarak metnin amacına uygun çıkarım yapar.
T.O.3.3. Okuduklarını çözümleyebilme
a) Okuduğu metindeki karakter, olay, bilgi veya duyguları açıklar.
b) Okuduğu metnin konusunu bulur.
c) Okuduğu metinde ana fikri/ana duyguyu bulur.

T.Y.3.1. Yazılı anlatım becerilerini yönetebilme
a) Verilen bir yazma görevini hazırlıksız yazar.
T.Y.3.2. Yazılarında içerik oluşturabilme
b) Bir sözcüğün anlamına ilişkin tahminlerini bağlamdan yararlanarak yazar.
c) Dinlediği/izlediği veya okuduğu bir metne ilişkin çıkarımlarını planlı bir biçimde yazar.
j) Edindiği bilginin kaynağını yazar.
k) Hedef kitleye görsellerle desteklenmiş açıklayıcı türdeki yazılarını sunar.
m) Dijital araçları kullanarak hedef kitleye uygun türde yazılarını sunar.
n) Yazılarında benzetme ve örneklendirmeye yer verir.
T.Y.3.3. Yazma kurallarını uygulayabilme
b) Yazılarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanır.
g) Yazılarında noktalama işaretlerini (nokta, kesme işareti, virgül, iki nokta, ünlem,
tırnak işareti, soru işareti, kısa çizgi, konuşma çizgisi, yay ayraç, üç nokta, eğik
çizgi) kuralına uygun kullanır.

Bu temadaki etkinlikler ve metinler aracılığı ile dinleme/izleme, konuşma, okuma, yazma becerisine ait öğrenme çıktılarının kazandırılması beklenmektedir.

estetik, ilgi, merak, oyun, özgünlük, sanat, spor

Öğrenme çıktıları; gözlem formu, kontrol listesi, dereceli puanlama anahtarı, performans görevi, öz değerlendirme formu ve çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.Dinleme/ izleme, okuma, konuşma ve yazma becerilerinin birkaçını veya tamamını içeren bir performans görevi verilebilir. Performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarıkullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerin bir önceki temada yer alan öğrenme çıktıları doğrultusunda hedeflenen bilgi ve becerilere ulaştığı kabul edilmektedir.

Öğrenme çıktılarının daha önceki seviyelerde kazanılıp kazanılmadığı değerlendirilir.

Öğrencilerin ön bilgilerini harekete geçirmek için konu ile ilgili video, sunu, şarkı gibi materyal veya oyunlar kullanılır. Öğrencilerin metinle bağ kurmasına yönelik dinleme, okuma, konuşma ve yazma çalışmaları yaptırılır.

Öğrenme-öğretme uygulamaları aşağıdaki sırayla yapılacaktır:

İşlenecek metinle ilgili video, sunu, şarkı gibi materyal öğretmen tarafından belirlenir. Materyal aracılığıyla soru-cevap, beyin fırtınası, tartışma gibi etkinliklerle öğrencilerin metinle etkileşim kurmaları ve metnin içeriğini merak etmeleri sağlanır (E1.1).

Metnin başlığı ve görselleri incelenerek metinde geçen bilgiler/olaylar hakkında tahminde bulunmaları istenir. Metnin içeriği ile ilgili tahminlerini açık ve anlaşılır cümlelerle ifade etmeleri istenir. Görseller incelenerek içeriğe yönelik merak oluşturulur. Bu aşamada öğrencilerin görsel okuryazarlığı desteklenir (OB2, KB2.10, KB2.12, SDB2.1, E1.5, E2.3, OB4, SDB2.3). Bu süreç, gözlem formu kullanarak değerlendirilebilir.

Metin öncelikle öğretmen tarafından vurgu ve tonlamaya dikkat edilerek belirlenen yere kadar sesli bir şekilde okunur. Sesli okuma yapılırken öğrencilerden metni kuralına uygun dinlemeleri istenir. Dinleme esnasında öğrencilerin ön bilgileri ve yaşantıları ile metindeki bilgiler arasında bağlantı kurarak dinlemeleri ve okumalarında buna dikkat etmeleri vurgulanır (SDB2.1, E1.5, E2.3, KB2.7, KB2.16, KB3.3). Metin sesli bir şekilde okunurken belirli bir yerinde okumaya ara verilir. Öğrencilerden, metnin devamını veya sonucunu okudukları yere kadar olan bilgilerden ve metne ait görsellerden yararlanarak tahmin etmeleri istenir. Tahminlerini ifade ederken ses düzeyini dinleyicilerin duyabileceği şekilde ayarlamaları, duygu ve düşüncelerini belli etmek için vurgu ve tonlamaya dikkat ederek konuşmaları beklenir (KB2.12, SDB2.1, E1.5). Öğretmen tarafından sesli okuma yapıldıktan sonra öğrencilerden metni noktalama işaretlerine dikkat ederek sessiz okumaları istenir. Sessiz okuma sırasında bilinmeyen sözcükleri belirlemeleri istenir. Metin noktalama işaretlerine dikkat edilerek öğrencilere okutulur. Bu süreç, gözlem formu veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Dinledikleri/izledikleri metindeki kişi ya da karakterlerin beden dili ile metinde geçen iletilerin birbiriyle uyumu ve metin ile görseller arasındaki ilişkiyi ifade etmeleri istenir (KB2.8, KB2.17). Metinde yer alan söylem-görsel veya söylem-beden dili arasındaki ilişkiyi belirtmek ve metinle ilgili düşüncelerini ifade etmek için uygun zamanda söz almaları beklenir (SDB2.1, E3.8, D14). Öğrenciler metne yönelik düşünceleri üzerine konuşturulur. Konuşma sırasında katılımcıların özelliklerini dikkate alarak konuşma üslubunun belirlemesini sağlayacak etkinlikler yaptırılır (KB1, KB3.1, E1.5, SDB2.1). Konuşmalarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanmaları, vurgu ve tonlamaya dikkat etmeleri ve konuşma kurallarına uygun şekilde iletişimi sürdürmeleri istenir (KB1, E1.5, E2.3, SDB2.1). İletişimi sürdürme süreçlerine dikkat edilir (D4, D14). Bu süreç, gözlem formu ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerin okuma sırasında belirledikleri sözcüklerin anlamlarını metindeki ipuçlarından yararlanarak tahmin etmeleri istenir. Tahmin etme süreci tamamlandıktan sonra sözcüklerin anlamları gerekli durumlarda sözlükteki anlamlarıyla karşılaştırılıp doğru anlama ulaşmaları sağlanır (OB1, KB2.12). Anlamı öğrenilen sözcük ya da sözcük gruplarının yazılı veya sözlü anlatımlarda yerinde ve anlamına uygun kullanmaları sağlanır (KB1, SDB2.1, E2.3, E1.5). Bu süreç, gözlem formu ve çalışma kâğıdı ile değerlendirilebilir.

Öğrenciler metnin konusuna, metindeki bilgilere/olaylara yönelik yaptıkları tahminler üzerinde konuşturulur. Konuşma sırasında katılımcıların özelliklerini dikkate alarak konuşma üslubunu belirlemelerini sağlayacak etkinlikler yaptırılır. Öğrencilere verilen ipuçları ile metnin konusu/ana fikri buldurulur. Metnin konusuna veya ana fikrine yönelik metinle etkileşim öncesinde yaptıkları tahminlerin doğruluğunu kontrol etmeleri istenir (KB2.6, KB2.13, KB2.14, SDB2.1). Öğrencilerden okudukları metinde yer alan karakterler hakkında fiziksel, sosyal, duygu durumu vb. ile ilgili bilgileri belirledikten sonra olay veya bilgiyi kısaca açıklamaları istenir. Öğrencilerden ön bilgilerini kullanarak metinde geçen farklı olaylar/durumlar arasından belirledikleri amaca ve kendi ilgi alanlarına yönelik metne uygun çıkarımlar yapmaları beklenir (KB2.10, KB2.14, SDB2.3). Metnin amacına yönelik yaptıkları çıkarımları planlayarak yazılı bir şekilde ifade etmeleri sağlanır (KB2.10). Bu süreç, çalışma kâğıdı veya dereceli puanlama anahtarı kullanarak değerlendirilebilir.

Bir konuya ilişkin bilgi, duygu ve düşüncelerini ifade etmek için hedef kitleye uygun görsellerle desteklenmiş açıklayıcı türdeki yazılar hazırlamaları istenir. Bu süreçte noktalama işaretlerini doğru yerde kullanmaları, benzetme ve örneklendirmelere yer vermeleri sağlanır. Öğrencilerin hedef kitleye uygun türde hazırladıkları yazılarını dijital araçlar aracılığıyla sunmaları beklenir. Yazılarını hazırlarken kullandıkları bilgilerin kaynağını (kitap, dergi, ansiklopedi, çevrim içi ortamlar vb.) yazılarının sonuna eklemeleri istenir (KB1, KB2.6, OB2).

Öğrencilerden belirli bir konu hakkında dinleyici kitlesi ve konunun özelliğini dikkate alarak bir konuşma planı hazırlamaları istenir (KB2.6). Hazırladıkları konuşma planını dinleyici kitlesinin özelliklerini dikkate alarak sunmaları sağlanır (KB2.6, SDB2.1, SDB2.3, E1.5, KB1). Sunumlarını yaparken beden dilini doğru kullanmaları, jest ve mimiklerden yararlanmaları, konu dışına çıkmadan, sözcük tekrarına düşmeden ve farklı anlama yol açmayacak sözcüklerle/cümlelerle konuşma yapmaları beklenir. Konuşmalarının içeriğine uygun benzetmeler yapmaları istenir (SDB2.1, E1.5, KB1). Bu süreç, kontrol listesi veya performans görevi ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden ilgi alanlarını (dinleme, izleme, konuşma, okuma, zevk aldıkları diğer konular vb.) ve okuma amaçlarını (eğlenmek, bilgilenmek, vakit geçirmek, vb.) belirlemeleri istenir. Belirledikleri ilgi alanına ve amaca yönelik dinleyecekleri/izleyecekleri metni seçmeleri beklenir (KB1, KB2.5, KB3.1). Seçtikleri metni neden tercih ettiklerine dair düşüncelerini hazırlıksız yazma çalışmalarında ifade etmeleri beklenir (KB1, E1.2, KB3.1). Bu süreç, öz değerlendirme veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Zenginleştirme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınır ve bunlara ilişkin etkinlik/materyal hazırlanabilir. Bunlar merak uyandıracak, üst düzey düşünmeye yöneltecek ve bireysel öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olabilir. Dinleyeceği/izleyeceği/okuyacağı metinle ilişkili hikâye oluşturma, canlandırma yapma, dijital araçlardan yararlanma, görsel oluşturma, oyun tasarlama, sunu hazırlama, yazarın iletilerini sorgulama, tartışma, metni yeniden kurgulama gibi etkinliklerle süreç zenginleştirilebilir.
Zenginleştirme sürecinde öğrenme ortamları öğrencilerin farklı öğrenme stillerine göre bireysel ve iş birlikli çalışmalara katkı sağlayacak şekilde tasarlanabilir. Bununla birlikte
okul dışı öğrenme ortamları da sürece dâhil edilebilir.

Destekleme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınırken etkinlikler/materyal sade, kolay ve anlaşılır olabilir. Bunlar tüm duyulara hitap edecek şekilde basitten karmaşığa, yakından uzağa, somuttan soyuta gibi öğrenme ilkelerine uygun ve tüm öğrenme ortamlarında uygulanacak şekilde düzenlenebilir.
Destekleme sürecinde oyun, bilmece sorma, bulmaca çözme şarkı ve tekerleme söyleme, sayışma ve canlandırma yapma gibi etkinliklerden ve görsel eşleştirme kartlarından
yararlanılabilir. Etkinlikler yapılırken öğrencilerin zorlandıkları yerlerde onlara ipuçları verilebilir.

Öğretmen, öğrenme-öğretme uygulamaları sürecinde mevcut durumu gözden geçirir, durumla ilgili çıkarımda bulunur ve durumu değerlendirir. İlgili sürecin bütününde ise karşılaştığı sorunlar, özel hâller, öneriler, iyileştirmeler gibi durumları somut olarak belirtir. Özel durumlar için anekdot kayıtları alabilir.
Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.