4. TEMA: BİLGİ HAZİNEMİZ

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma, TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB1. Saymak-Okumak, KB1. Yazmak-Çizmek, KB1. Bulmak-Seçmek, KB1. Belirlemek-İşaret Etmek, KB2.4. Çözümleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.12. Mevcut Bilgiye/Veriye Dayalı Tahmin Etme, KB2.13. Yapılandırma, KB2.14. Yorumlama, KB2.15. Yansıtma, KB2.16. Muhakeme (Akıl Yürütme), KB2.18. Tartışma, KB3.1. Karar Verme, KB3.3. Eleştirel Düşünme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.3. Girişkenlik, E3.8. Soru Sorma

SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB4. Görsel Okuryazarlık

T.D.3.1. Dinleme/izlemeyi yönetebilme
c) Dinleme kurallarına uygun olarak dinler.
ç) Dinlediği konuya ilişkin düşüncelerini belirtmek için uygun zamanda söz alır.
T.D.3.2. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili anlam oluşturabilme
a) Görsellerden hareketle dinleyeceği/izleyeceği metnin konusunu tahmin eder.
ç) Dinlediklerindeki/izlediklerindeki bilgiler ile ön bilgileri arasında bağlantı kurar.
T.D.3.3. Dinlediklerini/izlediklerini çözümleyebilme
b) Dinlediği/izlediği metindeki ana fikri/ana duyguyu bulur.
c) Dinlediği/izlediği metnin konusunu bulur.
ç) Dinlediği/izlediği farklı metinlerdeki iletilerin benzerlik ve farklılıklarını belirler.
d) Dinlediği/izlediği farklı metinlerdeki iletileri benzerlik ve farklılık yönüyle ilişkilendirir.
T.K.3.1. Konuşmalarını yönetebilme
a) Konunun özelliğine göre konuşma üslubunu belirler.
ç) Konuşma kurallarına uygun (ses düzeyi, nezaket ifadeleri, göz teması) bir biçimde
iletişimi sürdürür.
T.K.3.2. Konuşmalarında içerik oluşturabilme
f) Konuşmalarında eş anlamlı sözcükler kullanır.
g) Dinlediklerini, izlediklerini veya okuduklarını mantıksal ilişkilere bağlı olarak kendi
cümleleriyle ifade eder.
ğ) Sözlü iletişimde katılmadığı görüşlere ilişkin nedenleri ifade eder.
i) Konuşmalarında örneklendirmelere yer verir.
l) Dinlediği/izlediği veya okuduğu metindeki neden sonuç ilişkisini söyler.
T.K.3.3. Konuşma kurallarını uygulayabilme
a) Konuşmanın özelliğine uygun olarak ses düzeyini ayarlar.
ç) Konuşmalarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanır.
ğ) Konuşmalarında bağlama ögelerini (ile, ve, veya, ya da, ama, çünkü) doğru kullanır.

T.O.3.1. Okuma sürecini yönetebilme
a) Okuyacağı metnin başlığı ve görsellerini inceler.
b) Noktalama işaretlerine dikkat ederek okur.
T.O.3.2. Okudukları ile ilgili anlam oluşturabilme
a) Okuduğu metindeki bilgiler ile ön bilgileri arasında bağlantı kurar.
b) Metnin başlığı ve görsellerinden hareketle metinde geçen bilgiler/olaylar hakkında
tahminde bulunur.
ç) Okuma sırasında metinde verilen bilgilerden ve görsellerden hareketle metinde
geçen bilgilerin/olayların sırası hakkında tahminde bulunur.
j) Okuyacağı metnin başlığı ve görsellerinden hareketle metnin içeriği hakkında görüş
oluşturur.
T.O.3.3. Okuduklarını çözümleyebilme
a) Okuduğu metindeki karakter, olay, bilgi veya duyguları açıklar.
b) Okuduğu metnin konusunu bulur.
c) Okuduğu metindeki ana fikri/ana duyguyu bulur.
ç) Okuduğu metindeki iletileri benzerlik ve/veya farklılık yönüyle ilişkilendirir.

T.Y.3.1. Yazılı anlatım becerilerini yönetebilme
a) Verilen bir yazma görevini hazırlıksız yazar.
ç) Yazışmayı başlatma, sürdürme ve sonlandırmayla ilgili uygun ifadeler kullanır.
T.Y.3.2. Yazılarında içerik oluşturabilme
ı) İstek, şikâyet ve önerilerini yazarak (mektup, dilekçe, tebrik, anlık ileti) ifade eder.
o) Dinlediği/izlediği veya okuduğu metindeki neden sonuç ilişkisini yazar.
T.Y.3.3. Yazma kurallarını uygulayabilme
b) Yazılarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanır.
g) Yazılarında noktalama işaretlerini (nokta, kesme işareti, virgül, iki nokta, ünlem,
tırnak işareti, soru işareti, kısa çizgi, konuşma çizgisi, yay ayraç, üç nokta, eğik
çizgi) kuralına uygun kullanır.
T.Y.3.5. Yazma sürecini değerlendirebilme
a) Yazılarında hatalarını bulur.
b) Yazılarında belirlediği hataları düzeltir.
c) Yazılarındaki uygun davranışları sonraki yazılarına aktarır.

Bu temadaki etkinlikler ve metinler aracılığı ile dinleme/izleme, konuşma, okuma, yazma becerisine ait öğrenme çıktılarının kazandırılması beklenmektedir.

dil sevgisi, edebî şahsiyetler, kitaplar, kütüphaneler, okuma alışkanlığı, okuma hakkı, okur kimliği, okuma sevgisi

Öğrenme çıktıları; gözlem formu, kontrol listesi, dereceli puanlama anahtarı, performans görevi, öz değerlendirme formu ve çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir. Dinleme/ izleme, okuma, konuşma ve yazma becerilerinin birkaçını veya tamamını içeren bir performans görevi verilebilir. Performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerin bir önceki temada yer alan öğrenme çıktıları doğrultusunda hedeflenen bilgi ve becerilere ulaştığı kabul edilmektedir.

Bir önceki temada yer alan öğrenme çıktılarının kazanılıp kazanılmadığı soru cevap tekniği ile değerlendirilir.

Öğrencilerin ön bilgilerini harekete geçirmek için konu ile ilgili video, sunu, şarkı gibi materyal veya oyunlar kullanılır. Öğrencilerin metinle bağ kurmasına yönelik dinleme, okuma, konuşma ve yazma çalışmaları yaptırılır.

Öğrenme-öğretme uygulamaları aşağıdaki sırayla yapılacaktır:

İşlenecek metinle ilgili öğretmen tarafından belirlenen video, sunu, şarkı, soru- cevap, beyin fırtınası, tartışma gibi materyal veya etkinliklerle öğrencilerin metinle etkileşim kurmaları ve metnin içeriğini merak etmeleri sağlanır (E1.1).

Öğrencilerden dinleme/izleme veya okuma öncesinde dinleyecekleri/izleyecekleriveya okuyacakları metnin başlığını, görsellerini incelemeleri, metnin içeriğini ifade etmeleri ve metinde geçen bilgiler/olaylar ve metnin konusu hakkında tahminde bulunmaları istenir (KB2.10, KB2.12, SDB2.1, SDB2.3). Görseller incelenerek içeriğe yönelik merak oluşturulur. Bu aşamada öğrencilerin görsel okuryazarlığı desteklenir (OB4, E1.1). Bu süreç, gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerden metne yönelik yaptıkları tahminleri konuşma kurallarına uygun bir şekilde ifade etmeleri istenir. Konuşma sırasında ses düzeyini dinleyicilerin duyabileceği şekilde ayarlamaları, sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanmaları, konu dışına çıkmadan açık, net ve anlaşılır cümleler kurmaları beklenir. Dinleyici konumunda olan diğer öğrencilerden düşüncelerini belirtmek için uygun zamanda söz almaları ve kuralına uygun şekilde iletişimi sürdürmeleri beklenir (KB1, KB3.1, E1.5, E2.3, SDB2.1, E3.8, D14). Konuşma esnasında kendilerini ifade etmeleri sağlanarak iletişim becerileri desteklenir. İletişim sürecinde kurallara uyulması ve sınıf arkadaşları etkin dinlemesi istenir (D14). Bu süreç, gözlem formu veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

Metinle etkileşim esnasında, metin öğretmen tarafından vurgu ve tonlamaya dikkat edilerek belirlenen yere kadar sesli bir şekilde okunur. Metnin konusu ile öğrencilerin ön bilgileri arasında bağlantı kurmaları sağlanır. Dinleme esnasında dinleme kuralları hatırlatılır (KB2.7, KB2.16, KB3.3, SDB2.1, E1.5, E2.3). Öğretmen okuma yaparken öğrencilerden metni takip etmeleri istenir. Uygun bir yerde okuma durdurulur, görsellerin yardımıyla metnin geri kalan kısmını tahmin etmeleri istenir (KB2.12, SDB2.1, SDB2.3). Bu süreç, gözlem formu veya çalışma kâğıdı ile değerlendirilebilir.

Metni kurallara uygun bir şekilde sessiz okumaları istenir. Okuma esnasında oturuş pozisyona ve metinle göz arasındaki uygun mesafeye dikkat etmeleri gerektiği vurgulanır. Bu süreç, gözlem formu veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

Dinledikleri/izledikleri veya okudukları metinde yer alan karakterleri fiziksel, sosyal, duygu durumu gibi özelliklerine göre betimlemeleri istenir. Metindeki olay, bilgi veya duyguyu açıklayacakları etkinlikler yaptırılır (SDB2.1, KB2.14, SDB2.3). Bu süreç, çalışma kâğıdı ile kontrol edilebilir.

Dinledikleri/izledikleri veya okudukları metnin konusunu bulmaya yönelik çalışmalar yaptırılır. Metnin konusuna yönelik yaptıkları tahminlerle metnin konusu karşılaştırılarak tahminlerinin doğruluğunu tespit etmeleri sağlanır (KB2.13, SDB2.1). Bu süreç, çalışma kâğıdı ile değerlendirilebilir.

Dinledikleri/izledikleri veya okudukları metinde verilmek istenen iletiyi belirlemeleri beklenir (KB2.6, KB2.13, SDB2.1). Bu süreç, çalışma kâğıdı ile değerlendirilebilir.

Metinle etkileşim sonrasında öğrenciler metindeki iletiler hakkında konuşturulur. Metindeki iletilerin benzerlik ve farklılıklarını belirlemeye, bunları ilişkilendirmeye yönelik çalışmalar yaptırılır (KB2.4, KB2.5). Öğrenciler metnin içeriğindeki benzerlik ve farklılıklar ile ilgili görüşlerini örnekler vererek açıklar (KB1). Konuşmalar yapılırken eş anlamlı sözcüklere yer verilmesi istenir (KB1, KB2.5). Bu süreç, çalışma kâğıdı veya gözlem formu ile değerlendirilebilir.

Dinledikleri/izledikleri veya okudukları metni duygu ve düşüncelerinden yola çıkarak oluş sırasına göre kendi cümleleri ile ifade etmeleri beklenir. Metindeki neden sonuç ilişkisini belirleyerek yazmaları sağlanır (KB2.14, SDB2.1). Metindeki olaylara katılıp katılmama durumlarını nedenleriyle söylemeleri ve yazmaları istenir (KB2.18, KB3.3, SDB2.1, E1.2, E2.3). Metne katılıp katılmama durumlarını nedenleriyle ifade ederken bağlama ögelerini (ile, ve, ama, çünkü) doğru kullanmaları istenir. Konuşmalarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun şekilde kullanarak anlamlı ve kurallı cümleler oluşturmaları sağlanır. Bu süreç, performans görevi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerin isteklerini, şikâyetlerini ve önerilerini uygun iletişim araçlarını (mektup, dilekçe, tebrik kartı, anlık ileti) kullanarak ifade etmeleri sağlanır (SDB2.1). Yazışmalarını belirli bir kişiye/gruba hitap ederek başlatmaları istenir. Yazışmaların iletişimin içeriğine uygun bir şekilde (hâl hatır sorma, duygu/bilgi paylaşımı vb.) sürdürülmesinin önemi vurgulanır. İyi dileklerini iletme ve vedalaşma ifadeleri ile yazışmalarını sonlandırmaları istenir (D14). Bu süreç, dereceli puanlama anahtarı veya çalışma kâğıdı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden harflerin temel formunda, çizgi takibinde, harfler/sözcükler arasında bırakılan boşlukta, noktalama işaretlerinde, sözcüğün yazımında yaptıkları hataları bulmaları ve düzeltmeleri istenir (KB2.15). Yazma sürecinde kazanılan olumlu davranışlar sonraki yazı çalışmalarında kullanılır. Öğrenciler hatalarını düzeltip sonraki yazılarına doğruları aktarırken hatalarını gelişim fırsatı olarak değerlendirmeleri vurgulanır (D16). Bu süreç, öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

Belirli bir konuda anlık ve plansız bir şekilde gerçekleştirecekleri bir yazma görevi verilir (KB1, E1.2, KB3.1). Yazılarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanmaları istenir (KB1, SDB2.1, E2.3, E1.5). Noktalama işaretlerinin kullanıldığı yerler hatırlatılır. Noktalama işaretlerinin uygun yerde kullanıldığı örnek yazı çalışması yapılması istenir. Yapılan aralıklı tekrarlar ile yazılarında noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanmayı beceri ve alışkanlığa dönüştürmeleri beklenir. Yazı çalışmalarına başlamadan Türkçeyi kurallarına uygun kullanmanın öneminden bahsedilir (D19). Bu süreç; çalışma kâğıdı, performans görevi veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Zenginleştirme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınır ve bunlara ilişkin etkinlik/materyal hazırlanabilir. Bunlar merak uyandıracak, üst düzey düşünmeye yöneltecek ve bireysel öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olabilir. Dinleyeceği/izleyeceği/okuyacağı metinle ilişkili hikâye oluşturma, canlandırma yapma, dijital araçlardan yararlanma, görsel oluşturma, oyun tasarlama, sunu hazırlama, yazarın iletilerini sorgulama, tartışma, metni yeniden kurgulama gibi etkinliklerle süreç zenginleştirilebilir.
Zenginleştirme sürecinde öğrenme ortamları öğrencilerin farklı öğrenme stillerine göre bireysel ve iş birlikli çalışmalara katkı sağlayacak şekilde tasarlanabilir. Bununla birlikte
okul dışı öğrenme ortamları da sürece dâhil edilebilir.

Destekleme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınırken etkinlikler/materyal sade, kolay ve anlaşılır olabilir. Bunlar tüm duyulara hitap edecek şekilde basitten karmaşığa, yakından uzağa, somuttan soyuta gibi öğrenme ilkelerine uygun ve tüm öğrenme ortamlarında uygulanacak şekilde düzenlenebilir.
Destekleme sürecinde oyun, bilmece sorma, bulmaca çözme şarkı ve tekerleme söyleme, sayışma ve canlandırma yapma gibi etkinliklerden ve görsel eşleştirme kartlarından
yararlanılabilir. Etkinlikler yapılırken öğrencilerin zorlandıkları yerlerde onlara ipuçları verilebilir.

Öğretmen, öğrenme-öğretme uygulamaları sürecinde mevcut durumu gözden geçirir, durumla ilgili çıkarımda bulunur ve durumu değerlendirir. İlgili sürecin bütününde ise karşılaştığı sorunlar, özel hâller, öneriler, iyileştirmeler gibi durumları somut olarak belirtir. Özel durumlar için anekdot kayıtları alabilir.
Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.