3. TEMA: ÇEVREMİZDEKİ YAŞAM

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma, TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB1. Saymak-Okumak, KB1. Yazmak-Çizmek, KB1. Bulmak-Seçmek, KB1. Belirlemek-İşaret Etmek, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.12. Mevcut Bilgiye/Veriye Dayalı Tahmin Etme, KB2.13. Yapılandırma, KB2.16. Muhakeme (Akıl Yürütme), KB2.20. Sentezleme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E3.2. Odaklanma, E3.7. Sistematik Olma

SDB2.1. İletişim

D14. Saygı

OB4. Görsel Okuryazarlık

T.D.1.1. Dinleme/izlemeyi yönetebilme

a) Verilen görseller arasından öğrendiği sesin geçtiği görseli/görselleri seçer.

c) Dinleme kurallarına uygun olarak dinler.

ç) Dinleme esnasında konuşmaya dâhil olmak için uygun zamanda söz alır.

T.D.1.2. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili anlam oluşturabilme

a) Sese karşılık gelen sembolü/harfi tanır.

c) Görselden/görsellerden hareketle dinleyeceği/izleyeceği metin hakkında tahminde bulunur.

ç) Dinlediklerini yaşantı ve ön bilgileriyle karşılaştırarak çıkarımda bulunur.

d) Dinlediği sesin bulunduğu sözcüklere örnekler verir.

f) Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen olayların sonrası hakkında tahminde bulunur.

T.D.1.3. Dinlediklerini/izlediklerini çözümleyebilme

b) Seslere karşılık gelen sembolleri/harfleri ayırt eder.

c) Dinlediği/izlediği metnin konusunu bulur.

T.D.1.4. Dinleme/izleme sürecini değerlendirebilme

c) Dinlemesindeki/izlemesindeki uygun davranışlarını sonraki dinlemelerine aktarır.

T.K.1.2. Konuşmalarında içerik oluşturabilme

a) Ön bilgilerinden hareketle dinlediği sesin içinde geçtiği sözcükler hakkında konuşur.

b) Dinlediği/izlediği metni anlatır.

g) Dinlediklerini, izlediklerini veya okuduklarını kendi cümleleriyle ifade eder.

T.K.1.3. Konuşma kurallarını uygulayabilme

a) Öğrendiği ses, hece, sözcük, cümleleri işitilebilir bir ses düzeyinde söyler.

c) Dinlediğini/izlediğini telaffuza dikkat ederek anlatır.

T.O.1.1. Okuma sürecini yönetebilme

a) Harf ve heceleri doğru seslendirir.

b) Sözcükleri doğru okur.

c) Basit ve kısa cümleleri doğru okur.

ç) Telaffuza dikkat ederek okur.

d) Öğrendiği ses, hece, sözcük, cümleleri işitilebilir bir ses düzeyinde okur.

T.Y.1.1. Yazılı anlatım becerilerini yönetebilme

a) Yazma materyalini kurala uygun kullanır.

c) Hece, sözcük ve cümleler yazar.

T.Y.1.2. Yazılarında içerik oluşturabilme

a) Görsellerle ilgili sözcük ve cümleler yazar.

T.Y.1.3. Yazma kurallarını uygulayabilme

b) Harfleri temel formuna ve yazım yönlerine göre yazar.

ç) Harf, sözcük ve cümleler arasında uygun boşluk bırakır.

d) Harflerin büyük yazılışını yerinde kullanır.

ı) Büyük harfleri kuralına uygun yazar.

k) Yazılarında noktalama işaretlerini (nokta, kesme işareti, soru işareti, virgül, ünlem) kuralına uygun kullanır.

Bu temadaki etkinlikler ve metinler aracılığı ile dinleme/izleme, konuşma, okuma, yazma becerisine ait öğrenme çıktılarının kazandırılması beklenmektedir.

afetlere hazırlık, atık, bitkiler, canlılar, çevre, çevrenin korunması, doğa, doğa olayları, doğal miras, dünya, gece, geri dönüşüm, gündüz, hayvanlar, iklim değişikliği, manzaralar, mevsimler, tasarruf, tutumluluk, yenilenebilir enerji, yeryüzü

Öğrenme çıktıları; gözlem formu, performans görevi, dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi, öz değerlendirme formu, çalışma kâğıdı, öğrenci öğrenme dosyası kullanılarak değerlendirilebilir. Okuduğunu ve dinlediğini anlama, yazma ve konuşma becerisini içine alan bir performans görevi verilebilir. Performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencinin gelişim dönemine uygun fiziksel, bilişsel ve sosyal duygusal gelişim açısından okul olgunluğuna sahip olduğu, bir önceki temada ön görülen yeterliliğe ulaştığı kabul edilmektedir.

Hazırlık çalışmaları sırasında yapılan etkinlikler değerlendirilerek öğrencinin ilk okuma yazma sürecine hazır olup olmadığı dikkate alınmalıdır.

Öğrenilen seslerle öğrenilecek olan seslerden yola çıkılarak hece, sözcük, cümle ve metin bağlantısı kurmaları sağlanır.

Dinleme/izleme metninin içeriğine yönelik ön bilgi oluşturmak için haber, olay, anı gibi örnekler verilerek öğrencilerin konuşması istenir (E1.1). Dinleme/izleme metnine yönelik görseller üzerine konuşulur (OB4). Dinleme/izleme metni ile ilgili görseller gösterilerek dinleyeceği/izleyeceği metin hakkında öğrencilerin tahminde bulunmaları istenir (KB2.16). Metni dinleme/izleme aşamasına geçmeden önce dinleme kuralları hakkında bilgi verilir. Bu kuralların daha sonra yapılacak dinleme/izleme çalışmalarında uygulanacağı vurgulanır (D14). Dinleme kurallarına uygun dinlemeleri sağlanır (SDB2.1). Dinleme/izleme yapılırken metin belli bir yerde durdurularak metnin devamı ya da sonucu üzerine tahminlerde bulunulur (KB2.16, KB2.12). Dinleme/izleme süreci sonunda tahminler ele alınır ve metnin konusu belirlenir. Öğrencilerden dinlediği/izlediğini telaffuza dikkat ederek kendi cümleleri ile tekrar anlatmaları istenir (E1.2). Bu süreç; gözlem formu, dereceli puanlama anahtarı veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

Sesler öğretilirken ünsüzlerin tek başına sesletilmemesine dikkat edilir, sesin baskın olarak geçtiği şarkı, türkü, tekerleme, ninni, masal, öykü, ses senaryoları gibi örneklerle ses öğrenciye hissettirilerek öğrencinin baskın sesi fark etmesi sağlanır. Ses hissettirildikten sonra her bir sesin ağızdan nasıl çıktığı mimiklerle desteklenerek gösterilir (E1.2). Öğrenilen sesin geçtiği ve geçmediği bir dizi görselden hareketle öğrendikleri sesin geçtiği görseli seçmeleri istenir (OB4, KB2.7). Bu süreç, kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrenilen sesin geçtiği sözcük ve nesnelere öğretmen tarafından örnekler verilir. Öğrencilerden de o sesin içinde geçtiği nesne ve sözcüklere örnekler vermesi istenir. Verilen örneklerle ilgili konuşulur. Bu süreç, kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

Önce harfin küçük yazılışı verilir, bu formun yazım süreci tamamlandıktan sonra aynı süreçler harfin büyük yazılışı için de işletilir.

Sesin sembolü olan harfin kaç hamlede yazıldığı söylenir, satır dizgesindeki yeri gösterilerek harf öğretmen tarafından yazılır. Bu aşamada çalışma kâğıdı kullanılabilir. Yazımı esnasında harf, önce öğretmen sonra öğrenciler tarafından seslendirilir. Öğrencinin harfinyazım yönü ve şeklini öğrenmesi ve harfi pekiştirmesi için öğretmen rehberliğinde öğrencilere kalem ve defter kullanılmaksızın çeşitli etkinlikler yaptırılır. Harflerle ilgili etkinlik ler yapılırken öğrenciler tarafından harflerin sesletimi sağlanarak ses harf ilişkisi kurulur (E3.7). Bu süreç, gözlem formu veya kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir. Harfi diğer sembol/harflerden ayırt etmelerine yönelik etkinlikler yaptırılır (KB2.7). Bu süreç, çalışma kâğıdı veya gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Ses harf ilişkisi kurulduktan sonra öğrencilerin satır dizgesi üzerinde kesik çizgilerle yazılı harfi önce kalemlerinin arkası ile yazma yönünde takip etmeleri sağlanır. Öğrencilere kesik çizgileri yazma yönünde birleştirerek harf yazma alıştırması yaptırılır. Yazma alıştırmaları pekiştirildikten sonra satır dizgesi üzerinde kılavuz çizgisi olmadan harfi yazmaları sağlanır. Yazım sürecinde kalem tutma, harfi deftere uygun şekilde yazma, deftere uygun uzaklık ve açıda yaklaşma gibi etkinliklerle yazım materyalini uygun olarak kullanılması istenir (KB1, E3.7). Bu süreç; gözlem formu, kontrol listesi veya çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

Uygulanan ilk okuma yazma süreci bu temadaki diğer sesler için de uygulanır. Öğretim Programı’nda İlk Okuma Yazmaya Başlama ve İlerleme aşamasındaki süreçlere uygun bir şekilde öğrenilen harflerle önce kapalı heceler, sonra açık heceler oluşturulur. Bu aşama gözlem formu, kontrol listesi veya çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir. Oluşturulan heceler birleştirilerek sözcüklere ulaşılır (KB2.13, KB2.20). Sözcüklere ulaşıldıktan sonra anlamları üzerinde konuşulur, varsa görselleri verilir. Verilen görsellerle ilgili sözcük ve cümle yazma çalışması yapılır. Yeni öğrenilen hece ve sözcükler öğrencilere okutulur, yazdırılır. Yazma çalışması yaparken noktalama işaretlerini uygun yerlerde kullanmaları gerektiği hatırlatılır (KB1). Bu süreç; gözlem formu, performans görevi, kontrol listesi, dereceli puanlama anahtarı, çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

İkinci gruptaki ilk sesin öğretimi ile başlayan ses, hece ve sözcük çalışmalarının yanı sıra cümle ve metin oluşturmaya yönelik çalışmaları üçüncü grup için de yapılır (KB2.20). Üçüncü grup sesler için de cümle ve metin oluşturma çalışmalarında öğrenciler için anlaşılabilir, somutlaştırılabilir, bilgi ve mantık hatasına yol açmayacak cümleler ve metinler oluşturulmasına dikkat edilir. Oluşturulan cümle ve metinlerle ilgili okuma ve yazma çalışmaları yaptırılır, sözcükler arasında uygun boşluk bırakmaları sağlanır. Öğretim Programı’nda yer alan “Harflerden Heceler, Hecelerden Sözcükler, Sözcüklerden Cümleler Oluşturma” başlığı altında sıralanan yazım ve noktalama kurallarına yeri geldikçe değinilir ve farklı etkinlikler yoluyla bu kurallar pekiştirilir. Bu süreç; gözlem formu, kontrol listesi veya çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

Zenginleştirme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınır ve bunlara ilişkin etkinlik/materyal hazırlanabilir. Bunlar merak uyandıracak, üst düzey düşünmeye yöneltecek ve bireysel öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olabilir. Dinleyeceği/izleyeceği/okuyacağı metinle ilişkili hikâye oluşturma, canlandırma yapma, dijital araçlardan yararlanma, görsel oluşturma, oyun tasarlama, sunu hazırlama, yazarın iletilerini sorgulama, tartışma, metni yeniden kurgulama gibi etkinliklerle süreç zenginleştirilebilir.

 Zenginleştirme sürecinde öğrenme ortamları öğrencilerin farklı öğrenme stillerine göre bireysel ve iş birlikli çalışmalara katkı sağlayacak şekilde tasarlanabilir. Bununla birlikte okul dışı öğrenme ortamları da sürece dâhil edilebilir.

Destekleme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınırken etkinlikler/materyal sade, kolay ve anlaşılır olabilir. Bunlar tüm duyulara hitap edecek şekilde basitten karmaşığa, yakından uzağa, somuttan soyuta gibi öğrenme ilkelerine uygun ve tüm öğrenme ortamlarında uygulanacak şekilde düzenlenebilir.

Destekleme sürecinde oyun, bilmece sorma, bulmaca çözme şarkı ve tekerleme söyleme, sayışma ve canlandırma yapma gibi etkinliklerden ve görsel eşleştirme kartlarından yararlanılabilir. Etkinlikler yapılırken öğrencilerin zorlandıkları yerlerde onlara ipuçları verilebilir.

Öğretmen, öğrenme-öğretme uygulamaları sürecinde mevcut durumu gözden geçirir, durumla ilgili çıkarımda bulunur ve durumu değerlendirir. İlgili sürecin bütününde ise karşılaştığı sorunlar, özel hâller, öneriler, iyileştirmeler gibi durumları somut olarak belirtir. Özel durumlar için anekdot kayıtları alabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.