5. ÖĞRENME ALANI: DOĞA VE ÇEVRE
SBAB2. Kanıta Dayalı Sorgulama ve Araştırma, SBAB7. Mekânsal Düşünme
KB2.5. Sınıflandırma, KB2.14. Yorumlama
E1.1. Merak, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E3.8. Soru Sorma
D3. Çalışkanlık, D5. Duyarlılık, D9. Merhamet, D14. Saygı, D17. Tasarruf, D18. Temizlik, D19. Vatanseverlik
OB4. Görsel Okuryazarlık, OB8. Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı
HB.3.5.1. Doğadaki varlıkların insan yaşamı için önemini yorumlayabilme
a) Doğadaki varlıkların insan yaşamındaki gerekliliğine dair örnekleri inceler.
b) Doğadaki varlıkların insan yaşamına etkisini kendi cümleleri ile ifade eder.
HB.3.5.2. Krokiyi kullanarak bulunduğu yerin konumunu algılayabilme
a) Krokiyi kullanarak bulunduğu yerin konumunu belirler.
b) Bulunduğu yerin konumsal görselleştirmesini yapar.
HB.3.5.3. Afetlere yönelik yapılması gerekenleri sınıflandırabilme
Afetlere yönelik yapılması gerekenleri afet öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gerekenler olarak ayırt eder.
HB.3.5.4. Çevresel sürdürülebilirliğe yönelik kaynaklardan bilgi toplayabilme
a) Çevresel sürdürülebilirliğe yönelik kaynaklardan bilgileri bulur.
b) Çevresel sürdürülebilirliğe yönelik bulduğu bilgileri kaydeder.
Doğadaki Varlıkların İnsan Yaşamındaki Önemi
Kroki Kullanma
Afet Öncesi, Sırası ve Sonrasında Yapılması Gerekenler
Çevresel Sürdürülebilirlik
doğadaki varlıklar, kroki, yön, afet, çevre, sürdürülebilirlik
Öğrenme çıktıları; çalışma yaprağı, tanılayıcı dallanmış ağaç, kontrol listesi, gözlem formu ve performans görevi araçları kullanılarak değerlendirilebilir. Öğrencilerden hazırlayacakları afiş, poster, broşür, kavram haritası, zihin haritası gibi ürünler dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Bütüncül değerlendirme için tüm öğrenme çıktılarından oluşan bir izleme testi uygulanabilir.
Öğrencilere sınıf içi grup performans görevi verilebilir. Öğrencilerden doğal varlıkların insan yaşamına etkisi hakkında afiş veya poster hazırlamaları istenebilir. Ürünler; konuyla ilgili olması, görsellerle desteklenmesi gibi temel kriterleri içeren dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
Öğrencilerin doğadan yararlanarak yönlerini belirleyebildikleri kabul edilmektedir.
Afetlere karşı alınması gereken önlemlere ilişkin ön bilgileri olduğu kabul edilmektedir.
Kaynakları tasarruflu kullanmanın önemine yönelik çıkarımda bulunabildikleri kabul edilmektedir.
Öğrencilere doğadaki varlıkların insan yaşamındaki önemi ve yönler ile ilgili aşağıdakilere benzer sorular sorulabilir:
• Doğadaki varlıkların insan yaşamına katkıları nelerdir?
• Sınıf arkadaşınıza, evinizin yerini nasıl tarif edersiniz?
Öğrencilere meyve ve sebzelerin yetiştiği yerler; masa, sıra, dolap gibi eşyaların hangi maddeden yapıldığı gibi sorular yöneltilerek doğadaki varlıkların günlük hayatımızdaki yeri fark ettirilir. Öğrencilerden evlerinden okula gelirken kullanabilecekleri en uzun ve en kısa yolu anlatmaları istenir. Afetlerle ilgili ön bilgileri hatırlatılır. Aşağıdakilere benzer sorular sorulabilir:
• Afetler hakkında neler biliyorsunuz?
• Doğayı korumak için neler yapılabilir?
HB.3.5.1
Öğrencilerden doğadaki varlıkların insan yaşamı için önemini yorumlayabilmeleri (KB2.14) istenir. Öğrencilerden doğadaki varlıkların insan yaşamındaki gerekliliğine dair örnekleri incelemeleri (a) beklenir. Koşullar uygunsa doğa yürüyüşü düzenlenir. Öğrencilere meşe palamudu, kozalak, yaprak gibi doğadan örnekler toplama görevi verilir. Toplanan örneklerle koleksiyon yapmaları istenebilir. Öğrencilerden gözlemlerine ilişkin merak ettikleri (E1.1) konular hakkında sorular sormaları istenir. Bu süreçte öğrencilerden doğayı ve canlıları korumanın önemini tartışmaları istenir (D14.3). Doğadaki varlıklarla ilgili belgesel, kısa film, animasyon, video gibi eğitici içerikler sunulur (OB4). Doğadaki varlıkların insan yaşamındaki rolünü anlatan hikâye, örnek olay gibi içerikler paylaşılarak öğrencilerin doğayı sevmeye yönelik çıkarımda bulunmaları sağlanır (D9.3). Ülkemizin doğal unsurlarını korumanın kendi görev ve sorumlulukları arasında olduğunu açıklamaları istenir. Öğrencilerin doğadaki varlıkların insan yaşamına etkisini kendi cümleleri ile ifade (b) etmesi sağlanır. Öğrencilerden doğadaki varlıkların insan yaşamındaki etkisini anlatan bir senaryo hazırlayıp canlandırmaları (SDB2.2, SDB2.2.SB3) istenir. Öğrencilere doğadaki varlıkların çeşitliliğini gözlemleme, doğadaki varlıkları korumanın ekosistem açısından önemini ifade etme becerilerini geliştiren etkinliklere yer verilir. Süreç, gözlem formu ile değerlendirilebilir. Bu form bir kontrol listesi şeklinde düzenlenir. Konuyla ilgili grup performans görevi verilir. Öğrencilerden doğadaki varlıkların insan yaşamı için önemi ile ilgili afiş, poster, resim gibi bir ürün hazırlamaları istenir. Ürünler dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
HB.3.5.2
Öğrencilerden kroki kullanarak bulunduğu yerin konumunu algılayabilmeleri (SBAB7, SBAB7.1.SB1, SBAB7.1.SB2) beklenir. Kroki kullanarak bulunduğu yerin konumunu belirlemeleri (a) istenir. Bunun için önce sınıfta sonra okul bahçesinde bulunan nesnelerin konumlarını belirlemeleri istenir. Bu nesnelerin yönlerini ifade edebilmeleri için öğrencilere, ana ve ara yönleri işaret eden okların olduğu tabelalar gösterilir. Öğrencilerden dijital oyunlar gibi çevrim içi araçlar kullanarak nesnelerin konumlarını işaretlemeleri istenir (E1.4), (D3.4). Öğrencilerden bulunduğu yerin konumsal görselleştirmesini yapmaları (b) istenir. Bu aşamada öğrencilere grup çalışması yaptırılır (SDB2.2, SDB2.2.SB3). Gruplardan yön bilgilerini kullanarak okulun yakın çevresinin krokisini çizmeleri istenir (OB4.4). Öğrencilerden krokideki yerleri; renkli kâğıt, pul, boncuk gibi malzemelerle göstermeleri beklenir. Ayrıca çizdikleri krokide bir nesnenin ana ve ara yönlere göre konumunu belirten kısa notlar yazmaları ve hazırladıkları krokileri sunmaları istenir. Sürecin değerlendirilmesinde ürün değerlendirme formu kullanılır. Ürünler, yakın çevredeki yerlerin konumunun belirlenmesi, yön bilgilerinin doğru verilmiş olması gibi temel kriterleri içeren dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
HB.3.5.3
Öğrencilerden afetlere yönelik yapılması gerekenleri sınıflandırabilmeleri (KB2.5) beklenir. Öğrencilerin konu ile ilgili fikirlerini paylaşmaları için konuşma halkası, fikir taraması gibi tekniklerle etkinlikler yaptırılır. Deprem, yangın, sel, heyelan ve çığ gibi afet durumlarına yönelik soru sormaları (E3.8) teşvik edilir. Öğrencilerden afetlere yönelik yapılması gerekenleri afet öncesi, sırası ve sonrası olarak ayırt etmeleri beklenir. Öğrencilere afet öncesi yapılması gereken hazırlıklarla ilgili kısa film, animasyon gibi eğitici içerikler izletilir. Öğrencilerden olası afet durumları için ailesi ile birlikte afet eylem planı ve acil durum bilgi kartları hazırlamaları istenir. Afet ve acil durum çantasının önemi vurgulanarak çantanın içinde bulunması gerekenlerle ilgili öğrencilerin fikirlerini paylaşmaları sağlanır. Öğrencilerden afet ve acil durum çantası hazırlamaları istenir. Afet simülasyonları, deprem ve yangın tatbikatları gibi uygulamalarla öğrencilere afet sırasında yapılması gerekenlerle ilgili bilgiler sunulur (D5.5). Afet sırasında doğru davranışların sergilenmesine yönelik çök-kapan-tutun gibi uygulamalar yaptırılır (E1.4). Öğrencilerden sınıfta ve evlerinde tehlike avı gibi etkinlikler ile olası riskli alanları belirlemeleri istenir (OB4). Afet eylem planını uygulama, afet ve acil durum toplanma alanına ulaşma, yetkililere bilgi verme gibi önemli konulara yönelik kısa film, animasyon, video gibi eğitici içerikler izletilir. Öğrencilerden afet öncesi, sırası ve sonrasında yapılması gerekenlerin yer aldığı afiş, poster gibi ürünler hazırlamaları istenir. Süreç, tanılayıcı dallanmış ağaç tekniği ile değerlendirilebilir.
HB.3.5.4
Öğrencilerden çevresel sürdürülebilirliğe yönelik kaynaklardan bilgi toplayabilmeleri (SBAB2.2, SBAB2.2.SB1, SBAB2.2.SB3) beklenir. Çevresel sürdürülebilirliğe yönelik kaynaklardan bilgileri bulmaları (a) istenir. Bu süreçte varsa yakın çevrelerinde güneş panelleri, çevre dostu araçlar, yeşil çatılar hakkında görüş geliştirme, beyin fırtınası gibi tekniklerle öğrencilerin fikirlerini ifade etmeleri sağlanır. Kısa film, belgesel, animasyon gibi eğitsel içerikler sunularak öğrencilerden bilgi toplamaları istenir (OB4). Öğrencilere çevresel sürdürebilirlikle (D18.3) ilgili kısa hikâye, senaryo yazma gibi görevler verilir. Bu görevlerde çevresel sorunlara ve bu sorunların çözüm önerilerine vurgu (D5.2) yapmaları istenir. Öğrencilerden çevresel sürdürülebilirliğe yönelik ulaştıkları bilgileri kaydetmeleri (b) istenir. Bu amaçla elde ettikleri bilgilerden tablo, afiş, broşür, kavram haritası, zihin haritası gibi ürünler hazırlamaları istenir. Kaynakların doğru kullanımına ve tasarruf (D17.2, D19.3) konularına değinilerek bir sunum hazırlamaları sağlanır (OB8). Sürecin değerlendirilmesinde çevresel sürdürülebilirlikle ilgili bilgi ve görsellerin yer aldığı eşleştirmeli maddelerden oluşan çalışma yaprakları kullanılabilir. Süreç sonunda çalışma yaprakları öğrenci portfolyolarına dâhil edilir.
Öğrencilerden doğadaki varlıkların insan yaşamındaki önemine ilişkin resimli bilgi kartları hazırlamaları istenebilir.
Kroki kullanarak konum belirleme konusuna yönelik evlerinin bulunduğu çevrenin krokisini çizmeleri istenebilir. Öğrendikleri bilgilerden hareketle navigasyonların nasıl çalıştığı ile ilgili araştırma yapmaları istenebilir.
Doğadaki varlıkların insan yaşamındaki etkisine yönelik resim çizmeleri veya şarkı söylemeleri istenebilir.
Kroki kullanarak konum belirleme ile ilgili eğitici dijital oyunlar oynatılabilir.
Afet durumunda yapılması gerekenlerle ilgili görsel ve işitsel materyaller kullanılabilir.
Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.