1. ÖĞRENME ALANI: BEN VE OKULUM

SBAB5. Sosyal Katılım

KB3.1. Karar Verme

E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E3.4 Gerçeği Arama, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.8. Soru Sorma

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim

D1. Adalet, D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D10. Mütevazılık, D12. Sabır, D14. Saygı, D15. Sevgi

OB4. Görsel Okuryazarlık

HB.2.1.1. Arkadaşlık ilişkilerini düzenleyebilme
a) Arkadaşlık ilişkilerini etkileyen duygu, düşünce ve davranışları fark eder.
b) Arkadaşlık ilişkilerini etkileyebilecek duygu, düşünce ve davranışlarında gerekli değişiklikleri yapar.

HB.2.1.1. Arkadaşlık ilişkilerini düzenleyebilme
a) Arkadaşlık ilişkilerini etkileyen duygu, düşünce ve davranışları fark eder.
b) Arkadaşlık ilişkilerini etkileyebilecek duygu, düşünce ve davranışlarında gerekli değişiklikleri yapar.

HB.2.1.3. Öğretmen ve arkadaşlarıyla etkili iletişim kurabilme
a) Öğretmen ve arkadaşlarını etkin şekilde dinler.
b) Öğretmen ve arkadaşlarıyla iletişim sürecinde duygu ve düşüncelerini ifade eder.
c) Öğretmen ve arkadaşlarıyla iletişim kurallarına uygun sözlü ve sözsüz etkileşim kurar

HB.2.1.4. Sınıf içi karar alma süreçlerine katılım sağlayabilme
a) Sınıf içi karar alma süreçlerine katılır.
b) Sınıf içi karar alma süreçlerine katkıda bulunur.
c) Sınıf içi karar alma sürecini değerlendirir.

Arkadaşlık İlişkilerini Etkileyen Duygu, Düşünce ve Davranışlar
Güçlü ve Gelişime Açık Alanlar
İletişim Kuralları
Sınıf İçi Karar Alma Süreçleri

arkadaş, duygu, düşünce, davranış, güçlü ve gelişime açık alan, grup çalışması, iletişim, iş birliği, karar alma

Öğrenme çıktıları; kontrol listesi, öz değerlendirme formu, gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir. Bütüncül değerlendirme için tüm öğrenme çıktılarından oluşan bir izleme testi uygulanabilir.

Öğrencilerin, arkadaşları ile tanıştığı ve temel duygularının farkında olduğu kabul edilmektedir.
Öğrencilerin, arkadaşlarıyla etkinlikler yaparak etkileşim içinde olduğu kabul edilmektedir.
Öğrencilerin sınıf ve okulunu tanıdığı kabul edilmektedir.

Öğrencilere arkadaşlık ilişkilerini geliştirmeleri, kendilerini daha iyi tanımaları, sınıf ve okul ortamında etkili iletişim kurarak karar alma süreçlerine katılmaları için aşağıdakilere benzer sorular sorulabilir:

• Arkadaşlık sizin için ne anlama geliyor?
• İlgi duyduğunuz alanlar nelerdir?
• Sınıfta ve okulda katıldığınız etkinlikler nelerdir?
• Sınıfta hangi kuralları arkadaşlarınızla birlikte oluşturdunuz?

Rol oynama, canlandırma gibi teknikler kullanılarak çeşitli olay ve durumlarda başkalarının hangi duyguları hissedebileceklerine yönelik etkinlikler yapılır.
Öğrencilerin ilgi alanlarından yola çıkarak kendilerini geliştirmek istedikleri alana ilişkin görüş geliştirmeleri amacıyla cümle tamamlama, boşluk doldurma, eşleştirme gibi etkinlikler yapılır.
Öğrencilere grup etkinliklerinde iletişim kurarken ya da karar alırken nelere dikkat ettiklerine ilişkin sorular sorulur.

HB.2.1.1
Öğrencilerden arkadaşlık ilişkilerini etkileyen duygu, düşünce ve davranışlarını düzenleyebilmeleri (SDB1.2, SDB1.2.SB1, SDB1.2.SB3) beklenir. Bunun için öğrencilerin arkadaşlık ilişkilerini etkileyen duygu, düşünce ve davranışları fark etmeleri (a) sağlanır. Öğrencilerden konu ile ilgili günlük yaşamlarında karşılaştıkları durumlara örnekler vermeleri (E3.5) istenir. Birkaç örnek olay sunularak öğrencilerden bu örnek olaylar karşısında arkadaşlık ilişkilerini etkileyen olumlu ve olumsuz duygu, düşünce ve davranışları listelemeleri beklenir. Bu süreçte sorular yardımıyla arkadaşlık ilişkilerini düzenlemeye ilişkin öğrencilerin kendilerini ifade etmeleri (E2.1) sağlanır. Öğrencilerden arkadaşlık ilişkilerini etkileyebilecek duygu, düşünce ve davranışlarında gerekli değişiklikleri yapmaları (b) beklenir. Bu süreçte arkadaşlık ilişkilerini olumlu etkileyen duygu, düşünce ve davranışları geliştirme ya da olumsuz etkileyen duygu, düşünce ve davranışları terk etme gibi hususlar üzerinde durulur (D15.1). Bu konuda öğrencilerden arkadaşlarıyla duygu ve düşüncelerini paylaşmaları istenir (D4.1). Bunun için konu ile ilgili insan ilişkilerinde yapıcı olmak (D10.3), duygu, düşünce ve davranışlarında kontrollü olmak (D12.2), kendisine saygı duymak (D14.3) gibi davranışlardan oluşan bir kontrol listesi hazırlanır. Öğrencilerin davranışlarını ve düşüncelerini değerlendirerek güçlü ve zayıf olduğu noktaları belirlemeleri sağlanır (D10.1).  Davranışların gerçekleşme durumu öğrencinin kendisi tarafından günlük, haftalık vb. olarak kontrol listesine işaretlenir. Kontrol listesi belirli zaman aralıklarında öğretmen tarafından değerlendirilerek öğrencilere arkadaşlık ilişkilerini geliştirmeye yönelik uygun dönütler verilir.

HB.2.1.2
Öğrencilerden güçlü ve gelişime açık olduğu alanlar hakkında karar verebilmeleri (KB3.1) beklenir. Bunun için öğrencilerden güçlü ve gelişime açık oldukları alanlara ilişkin bilgi toplamaları (a) istenir. Kişisel özelliklerini tanıyarak öz saygılarının gelişmesi ve kendilerine saygı duymaları (D14.2) beklenir. Öğrencilere ülkemize katkı sağlamış, alanında tanınmış, tarihe geçmiş bilim insanı, sporcu, sanatçı gibi kişiler örnek olarak verilir. Bu kişilerin başarıları üzerinde durularak öğrencilerin de konu ile ilgili kendi amaçlarına ilişkin soru sormaları (E3.8) sağlanır. Öğrencilerden yakın çevresi ile yapılandırılmış görüşme yapmaları ya da konu ile ilgili ulaşabildikleri kitap, belgesel gibi kaynakları incelemeleri (E3.4), (OB4.1) beklenir. Öğrencilerden güçlü ve gelişime açık olduğu alanlara ilişkin seçenekler (b) oluşturmaları istenir. Bu süreçte öğrencilerin bilim, spor, sanat gibi çeşitli alanlarda gösterdiği performanslara ilişkin öğrenci, öğretmen ve aile iş birliği ile bir liste hazırlanır. Öğrencilerin güçlü ve gelişime açık olduğu alanlara karar verebilmeleri için seçenekler oluşturulur. Öğrencilerden güçlü ve gelişime açık olduğu alanlara ilişkin seçenekleri değerlendirmeleri (c) beklenir. Bunun için karar ve davranışlarına yönelik (D3.3) öz değerlendirme formu, kontrol listesi gibi araçlar kullanılır (E1.4). Öz değerlendirme formunda bilim, spor, sanat gibi konular ana başlık olarak ele alınır ve öğrencilerden bu alandaki merak, ilgi ve algıladıkları yetenek düzeylerini işaretlemeleri istenir.

HB.2.1.3
Öğrencilerden öğretmen ve arkadaşlarıyla etkili iletişim kurabilmeleri (SDB2.1, SDB2.1.SB1, SDB2.1.SB2, SDB2.1.SB3) beklenir. Bu süreçte öğrencilerden sınıfta, okulda ve oyun alanlarında öğretmeni ve arkadaşlarıyla iletişim kurarken dikkat edilmesi gerekenlere örnek vermeleri istenir. Öğrencilerden konu ile ilgili öğretmen ve arkadaşlarını etkin bir şekilde dinlemeleri (a) istenir. Söz istemeden önce konuşan kişinin sözünü bitirmesini beklemek, konuşan kişi ile göz teması kurmak (D14.1) gibi temel dinleme kuralları hatırlatılır. Öğrencilerden öğretmen ve arkadaşlarıyla iletişim sürecinde duygu ve düşüncelerini ifade etmeleri (b) beklenir. Bunu yaparken ses tonunu ayarlama, akıcı ve anlamlı cümleler kurma, dinleyici ile göz teması kurma gibi davranışların önemli olduğu vurgulanır (D14.1). Bu aşamada gösterip yaptırma, benzetim gibi teknikler kullanılır. Öğrencilerden öğretmen ve arkadaşlarıyla iletişim kurallarına uygun sözlü ve sözsüz etkileşim kurmaları (c) istenir. Etkili iletişim kurmaya yönelik örnek uygulamalar (E1.5) yapılır. Öğrencilerden iletişim kurarken nelere dikkat edilmesi gerektiğine ilişkin sözlü ve sözsüz iletişim kurallarını listelemeleri istenir. Öğrencilerden öğretmen veya arkadaşlarının yerinde olsalardı (E2.1) iletişim kurma sürecinin nasıl olacağına ilişkin düşüncelerini ifade etmeleri istenir. Öğrencilerin iletişim sürecindeki davranışlarının değerlendirilmesi için gözlem formu kullanılabilir.

HB.2.1.4
Öğrencilerden sınıf içi karar alma süreçlerine katılabilmeleri (SBAB5, SBAB5.1.SB2, SBAB5.1.SB3, SBAB5.1.SB4) beklenir. Bunun için öğrencilerden sınıf ve okulla ilgili konularda karar alma süreçlerine katılmaları (a) ve sürece katkıda bulunmaları (b) istenir. Bu aşamada sınıf başkanı seçimi, sınıf kurallarının oluşturulması, oturma düzeninin belirlenmesi gibi tüm sınıfı ilgilendiren bir konuda karar almadan önce çoklu oylama, konuşma halkası, evet-hayır kartları gibi teknikler kullanılır. Öğrencilerin düşüncelerini arkadaşlarıyla açık bir şekilde (E3.5) paylaşmaları, farklı görüşler olabileceği ve bu görüşlere saygı duymaları gerektiği vurgulanarak hakkaniyetli davranmaları (D1.2), sınıf ve okulla ilgili konularda farklı düşünceler üzerinde uzlaşmaları beklenir (SDB2.2.SB2, SDB2.2.SB3). Bunun gibi karar alma süreçlerinde öğrencilerin sorumluluk almaları (E2.2), kendilerini ifade ederken duygu, düşünce ve davranışlarında kontrollü olmaları (D12.2) ve başkalarının bakış açılarını anlamaları (E2.1) üzerinde durulur. Öğrencilerin sınıf içi karar alma sürecini değerlendirmeleri (c) beklenir. Öğrencilerden karar alma sürecinde kendisinin performansına ilişkin düşüncelerini öz değerlendirme formu kullanarak değerlendirmeleri (D3.3) istenir (E1.4). Bu öz değerlendirme formunda etkili iletişim kurma, iş birliği yapma, demokratik tutum sergileme gibi davranışlar yer alır. Öğrencilerden düşüncelerini dereceli olarak puanlamaları istenir.

Öğrenciler, arkadaşlık ilişkilerinde karşılaşabilecekleri problemlerin çözümüne yönelik önerilerde bulunabilir.
Öğrencilerden güçlü ve gelişime açık oldukları alanlara ilişkin araştırma yapmaları istenebilir.
İletişim kurma ve karar alma süreçlerinde grup çalışmalarını destekleyen etkinliklere yer verilebilir.

Öğrencilerin arkadaşlık ilişkilerine yönelik rol oynama, düşünme sandalyesi gibi tekniklelerle çeşitli etkinliklere yer verilebilir.
Güçlü ve gelişime açık alanlarına ilişkin görsel ve işitsel materyaller kullanılarak süreç desteklenebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.