T.C. MİLLÎ EĞİTİM
BAKANLIĞI

5. TEMA: RENK VE ESTETİK

Öğrencilerin asimetrik denge ve diyagonal kompozisyon ilkelerini anlamaları, asimetrik ve diyagonal kompozisyon yapılarını sanat eserleri üzerinden analiz etmeleri; ön plan, orta plan, arka plan ayrımını fark etmeleri ve mekân ile natürmortu birleştiren renkli resimler yapmaları amaçlanmaktadır.
Ders Saati
5
Alan Becerileri

SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

Eğilimler

E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematiklik, E3.10. Eleştirel Bakma

Programlar Arası Bileşenler
Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerileri

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.2. İş Birliği

Değerler

D7. Estetik, D10. Mütevazılık, D17. Tasarruf

Okuryazarlık Becerileri

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

Disiplinler Arası İlişkiler
Matematik
Beceriler Arası İlişkiler
KB1. Temel Beceriler, KB2.4. Çözümleme, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.13. Yapılandırma, KB2.17. Değerlendirme, KB2.18. Tartışma, KB2.20. Sentezleme
Öğrenme Çıktıları ve Süreç Bileşenleri

GS.7.5.1. Mekân ile natürmortu birleştiren renkli resim yapabilme
a) Mekân ile natürmortu asimetrik düzenle bütünleştiren kompozisyon tasarlar.
b) Renk geçişleri ve tonlama tekniklerini kullanarak mekân ile natürmortu asimetrik düzenle bütünleştiren kompozisyon oluşturur.

İçerik Çerçevesi

Mekân ve Natürmort
Kompozisyonda Diyagonal Yerleşim ve Asimetrik Denge

Anahtar Kavramlar

arka plan, asimetrik denge, diyagonal kompozisyon, orta plan, ön plan

Öğrenme Kanıtları (Ölçme ve Değerlendirme)

Öğrenme çıktıları kontrol listeleri ve öz değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir.
Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden mekân ile natürmortu asimetrik denge ve diyagonal yerleşim ilkelerine uygun şekilde birleştiren resim yapmaları istenir. Çalışmalarında renk geçişleri, tonlama teknikleri ve derinlik etkisini vurgulamaları beklenir.

Öğrenme-Öğretme Yaşantıları
Temel Kabuller

Öğrencilerin nesnelerin mekândaki yerleşimleri ile ön ve arka plan ilişkilerini algılayabildikleri  kabul edilmektedir.

Ön Değerlendirme Süreci

Öğrencilerin mekân ve nesneler arasındaki ilişkileri algılama düzeyleri aşağıdakilere benzer  sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Bir mekânda bulunan aynı boyuttaki iki nesneden size yakın olanını, o nesnenin hangi
özelliklerine bakarak belirlersiniz?
• Uzaktaki bir nesnenin mi yoksa yakındakinin mi renkleri ve detayları daha belirgindir?

Köprü Kurma

Öğrencilere mekândaki farklı açılardan bakışın, derinlik ve algı üzerindeki etkilerini keşfetmeleri  için aşağıdakine benzer sorular yönlendirilir:
• Bir odaya karşıdan mı yoksa çaprazdan baktığınızda daha fazla görüş açısına sahip olursunuz?

Öğrenme-Öğretme Uygulamaları

GS.7.5.1
Öğrencilerden mekân ile natürmortu birleştiren renkli resim yapabilmeleri beklenir. Mekân ile natürmortu asimetrik düzenle bütünleştiren kompozisyon tasarlamaları için (a) öğrencilerin belirledikleri objeleri ve mekânları kullanarak natürmort hazırlamaları sağlanır (SDB1.2). Asimetrik dengenin temel prensiplerini anlamaları için öğrencilerden Henri Matisse’in (Anri Matis) "Fonograflı İç Mekân", (Fr. Intérieur avec Phonographe, "Anteriyör avek Fonograf"), Konstantin Korovin’in (Konstantin Korovin) "Penceredeki Siyah Kedi" (İng. Black Cat on the Window, "Blek Ket on dı Vindov") ve Raoul Dufy’nin (Raul Dufi) "Meyve Kasesiyle İç Mekân" (Fr. Intérieur aux Fruits, "Anteriyör o Frui") isimli eserlerini dijital veya basılı ortamda incelemeleri istenir (OB2, OB4). Öğrencilerin eserlerde ön plan, orta plan ve arka plan ayrımları ile objelerin mekândaki yerleşim düzenlerini analiz etmeleri sağlanır (KB2.4). Öğrencilerden klasik natürmort resimlerle bu eserler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları belirlemeleri istenir (KB2.7). Diyagonal çizgilerin hareket duygusu yaratarak gözün belirli bir noktaya yönlenmesine sağladığı katkılar, örnekler üzerinden açıklanır. Öğrencilerden asimetrik ve diyagonal  kompozisyonların, mekân algısı ve görsel dinamizm üzerindeki etkilerini tartışmaları beklenir (KB2.18, SDB2.2). Bu tartışmada öğrencilerden asimetrik kompozisyonların hareketi ve ilgi çekiciliği arttırdığını, mekânda de rinlik hissini güçlendirdiğini ve gözün görsel akışını yönlendirdiğini fark etmeleri beklenir. Kompozisyonda asimetrik denge ve diyagonal yerleşimi sağlamaları için öğrencilerden objeleri mekân içinde farklı boyut, renk ve konumlarla düzenlemeleri beklenir (KB2.13, E3.7). Ayrıca diyagonal çizgileri kullanarak objeler arasındaki görsel bağı güçlendirmeleri ve gözün mekân içinde yönlendirilmesini sağlamaları beklenir. Obje ve mekân ilişkisini oluştururken arka plan, orta plan ve ön plan ayrımlarına dikkat etmeleri sağlanır. Renk geçişleri ve tonlama tekniklerini kullanarak mekân ile natürmortu asimetrik düzenle bütünleştiren kompozisyon oluşturmaları için (b) öğrencilerden hazırladıkları
yerleştirmeleri, akrilik boya veya guaj boya ile resmetmeleri istenir (KB1, KB2.20, OB9).
Malzeme tercihlerine göre teknik uygulamalar gösterilir. Bu süreçte öğrencilerden  malzemelerini özenli ve verimli kullanmaları beklenir (D17.3). Diyagonal yerleşimi ve tonlamadaki açık, orta, koyu değer farklılıklarını dikkate alarak kompozisyonlarında derinlik etkisi oluşturmaları istenir. Öğrenme eksikleri hakkında geri bildirim verilerek öğrencilerin düzeltme yapmaları desteklenir (SDB1.2). Tamamlanan ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Öğrencilerden süreçte edindikleri deneyimleri ve resimlerindeki estetik özellikleri
açıklamaları beklenir (D7.1, SDB1.3). Öğrencilerin çalışmalarını özgün yaklaşımlar geliştirerek
açık fikirlilik ve yapıcı bir yaklaşımla değerlendirmeleri sağlanır (E3.5, E3.10, D10.3).  Çalışmalarını değerlendirirken öğrencilerden asimetrik denge, diyagonal kompozisyon,
renk geçişleri ve objeler ile mekân arasındaki ilişkiyi ele almaları beklenir (KB2.17). Sanatsal
ürünler performans görevi olarak tanımlanır. Değerlendirmede kontrol listesi veya öz
değerlendirme formu kullanılabilir.

Farklılaştırma
Zenginleştirme

Öğrencilerden perspektif ve mekân algısıyla ilgili farkındalık kazanmaları için kartonlardan
küçük bir Ames Odası tasarlamaları ve modellemeleri, belirli bir kültürel tema veya tarihî
dönemi temel alarak iç mekân ile natürmortu birleştiren düzenlemelerini bu bağlama uygun
şekilde oluşturmaları istenebilir.

Destekleme

Öğrencilerden iç mekânda yer alan nesnelerin ön ve arka plan ilişkilerini dikkate alarak  perspektife uygun fotoğraflar çekmeleri istenir. Bu fotoğraflarda yalnızca iki veya üç obje
seçerek asimetrik bir düzen oluşturmaları beklenir.