3. TEMA: SANATÇILAR VE ESERLERİ

SAB3. Sanat Eserini İnceleme, SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E1.6. Seçicilik, E2.2. Sorumluluk, E3.2. Odaklanma, E3.5 Açık Fikirlilik, E3.8. Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.1. Uyum, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D15. Sevgi, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.7.3.1. Çağdaş Türk resim sanatındaki izlenimci eserleri inceleyebilme
a) İzlenimci eseri sanatsal açıdan betimler.
b) İzlenimci eseri sanatsal açıdan çözümler.
c) İzlenimci eseri sanatsal açıdan yorumlar.
ç) İzlenimci eser hakkında sanatsal yargıda bulunur.

GS.7.3.2. Doğa izlenimleri yansıtan resim yapabilme
a) Işık ve renk etkilerini kullanarak doğa izlenimlerini yansıtan kompozisyon tasarlar.
b) Işık ve renk etkilerini kullanarak doğa izlenimlerini yansıtan kompozisyon oluşturur.

Çağdaş Türk Resim Sanatında İzlenimci Eserler
Avrupa’da İzlenimcilik ve Kültürel Etkileşim

Gerçekçilik, İzlenimcilik

Öğrenme çıktıları gözlem formları, kontrol listeleri, dereceli puanlama anahtarları veya öz
değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak
öğrencilerden doğadan edindikleri izlenimleri ışık ve renk etkilerini kullanarak izlenimci
anlayışla özgün resimler yapmaları istenir. Çalışmalarında ışığın günün farklı saatlerindeki
değişimini gözlemleyerek renk geçişlerini, atmosfer etkisini ve espas kavramını kullanarak
derinlik algısı oluşturmaları beklenir.

Öğrencilerin renklerin ışığın etkisine göre değiştiğini bildikleri ve sanatın geleneksel resim
anlayışından modern akımlara doğru tarihi bir yolculuk izlediğini anladıkları kabul edilmektedir.

Öğrencilerin ışığın renk üzerindeki etkisine ilişkin farkındalık ve sanatın tarihî süreçteki gelişim
sürecini kavrama düzeyleri aşağıdakilere benzer sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Güneşli ve yağmurlu bir günde doğadaki renkler arasında nasıl farklılıklar gözlemlenmektedir?
• Bir nesnenin rengini ışık değiştiğinde aynı mı görürsünüz?
• Sabah ve akşam saatlerinde aynı manzaraya baktığınızda renkler nasıl değişmektedir?
• Geçmiş dönemlerde yapılan resimlerle günümüzde yapılan resimler arasında fark var mıdır?

Renk ve ışığın izlenimcilikle ilişkisini düşünmeleri için öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Doğrudan doğa karşısında resim yapsaydınız hangi saatlerdeki ışık etkilerini yakalamaya
çalışırdınız?
• Resim veya fotoğrafta ışığın değişimi, zaman ve mekân hakkında nasıl ipuçları vermektedir?

GS.7.3.1
Öğrencilerden çağdaş Türk resim sanatındaki izlenimci eserleri inceleyebilmeleri beklenir.
Bu kapsamda öğrencilerin izlenimci sanatın tarihçesi, temel özellikleri, önemli sanatçıları
ve eserleri hakkında bilgi edinmeleri sağlanır (KB2.6, OB1). Belgeseller, sanat tarihi kitapları veya dijital kaynaklardan edindikleri bilgileri organize etmeleri ve araştırma sonuçlarını dijital araçlarla yahut poster hazırlayarak sunmaları istenir (OB2, SDB1.1, SDB1.2). Ayrıca yerel sanat galerileri veya müzelerde sergilenen çağdaş Türk resim sanatına ait eserleri incelemeleri sağlanır (OB5, OB4). Öğrencilerden Halil Paşa’nın "Ankara Bent Deresi", "Kale Manzarası"; İbrahim Çallı’nın "Boğaz" veya "Rumeli Hisarı" isimli eserlerini incelemeleri beklenir. Eserler öğrencilerle birlikte seçilerek seçim sürecinde tercih nedenlerini açıklamaları istenir (D3.4, SDB1.1, SDB3.3). Bu süreçte öğrencilerin ilgileri ve estetik algılarına uygun tercihlerde bulunmaları, yaptıkları seçimleri gerekçelendirerek ifade etmeleri ve bilinçli karar alabilmeleri sağlanır (E1.6). Öğrencilerin eserler hakkında merak ettiklerini sormaları teşvik edilir (E3.8). İzlenimci eseri sanatsal açıdan betimlemeleri için (a) öğrencilerden seçilen eserin sanatçısı, adı, türü, yapım tekniği, boyutları ve yapım yılı hakkında tahminde bulunmaları istenir. Öğrencilerin tahminlerini eser künyesiyle karşılaştırarak değerlendirmeleri sağlanır. Öğrencilerden eserdeki bilgi objelerini belirleyerek detaylara dikkat etmeleri beklenir. İzlenimci eseri sanatsal açıdan çözümlemeleri için (b) öğrencilerden eserin konusunu tanımlayarak eserdeki sanat elemanları
ve tasarım ilkelerini belirlemeleri istenir (OB9). Özellikle ışık kullanımı, renk geçişleri gibi
izlenimciliğin temel özellikleri üzerinde durulur. Işık, renk, espas gibi sanat elemanları ile
tasarım ilkelerini tespit etmeleri ve anlamını açıklamaları beklenir (OB9). Öğrencilerden
izlenimci eseri sanatsal açıdan yorumlamaları için (c) eserin konusuyla sanat elemanları
ve tasarım ilkeleri arasındaki ilişkileri belirlemeleri istenir. Çağdaş Türk resim sanatındaki
izlenimci eserler ile klasik izlenimcilik örneklerini karşılaştırarak benzerlik ve farklılıkları
listelemeleri beklenir (KB2.7). Bu süreçte Claude Monet’nin (Klod Mone) "Nilüferler" (Fr.
Nymphéas, "Nimfea") ve "Gün Doğumu" (Fr. Impression, Soleil Levant, "Ampresyon, Soley
Lövan"); Édouard Manet’nin (Edüar Mane) "At Yarışı" (Fr. Les Courses de Chevaux à Longchamp, "Le Kurs dö Şövo a Lonşan") isimli eserler ile karşılaştırma yapmaları sağlanır. Öğrencilerden izlenimci eserlerin geleneksel resim üsluplarından ayrıldığı noktaları tartışmaları beklenir (KB2.18, SDB2.1, E3.5). Öğrencilerin kompozisyondaki unsurların sembolik anlam taşıyıp taşımadığını tartışarak geçmişten günümüze taşınan sanat anlayışları
üzerinde düşünmeleri sağlanır (SDB2.1, D19.3, OB5). Ayrıca eserin yapıldığı dönemin tarihî
ve toplumsal bağlamına ilişkin çıkarımlarda bulunmaları istenir (KB2.10, KB2.15, SDB3.3).
Çağdaş Türk resim sanatındaki izlenimci eser hakkında sanatsal yargıda bulunmaları için
(ç) öğrencilerden sanat kuramlarına dayalı bir süreç izleyerek eseri değerlendirmeleri beklenir (OB9). Eserin özelliklerini sanatın anlatımcı ve biçimcilik kuramlarının temel ölçütlerine göre bireysel veya gruplar hâlinde analiz etmeleri istenir (KB2.17, E3.10, OB4). Her öğrenciden kendi görüşünü belirlenen ölçütlerle karşılaştırarak bir sonuca ulaşması ve yaptığı değerlendirmeye göre estetik yargısına ilişkin çıkarımlarını yansıtması beklenir (KB3.1, KB3.3, SDB3.3). Öğrencilerin yerli ve yabancı sanatçıların dünya sanatına katkılarını takdir ederek sanatçıları saygı ve vefa ile anmaları sağlanır (D15.2). Süreç gözlem formu veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir.

GS.7.3.2
Öğrencilerden doğa izlenimlerini yansıtan resim yapabilmeleri beklenir. Işık ve renk etkilerini
kullanarak doğa izlenimlerini yansıtan kompozisyon tasarlamaları için (a) öğrencilerin Claude Monet’nin (Klod Mone) eserlerini incelemeleri istenir. Buna göre Monet’nin "Saman Yığınları" (Fr. Meules, "Möl") veya "Nilüferler" serileri üzerinden ışığın günün farklı saatlerinde manzara üzerindeki etkisini keşfetmeleri sağlanır (OB4). Öğrencilerden bu eserlerden hareketle ışık ve renk değişimlerini tartışmaları, günün farklı saatlerinde doğayı gözlemleyerek ışığın nesneler üzerindeki etkisini fark etmeleri beklenir. Sabah, öğle ve akşam saatlerinde ışık ve gölge farklılıklarını inceleyerek gözlemlerini not almaları sağlanır (KB2.2, SDB1.2, OB1). Seçtikleri bir doğa manzarasındaki ışık ve renk değişimlerini fotoğraflayarak doğa izlenimlerini yansıtacak bir kompozisyon planlamaları istenir (SDB1.2). Bu aşamada ışık değişimlerini belirgin kılan gökyüzü, su yüzeyleri veya yaprak dokularına odaklanmaları; gözlemledikleri renk geçişlerini taslak çizimlerle kaydetmeleri istenir (E3.2, KB1). Işık ve renk etkilerini kullanarak doğa izlenimlerini yansıtan kompozisyon oluşturmaları için (b) tasarımlarını ve doğa izlenimlerini resme dönüştürmeleri beklenir (KB2.20). Aynı zamanda doğadaki renk geçişlerini ve ışığın nesneler üzerindeki etkisini anında fark etmeleri için öğrencilerin açık havada çalışmaları da sağlanabilir (SDB3.1). Bu süreçte doğa karşısında yapılan çalışmaların sınıfta tamamlanmasına
da imkân tanınır. Öğrencilerin akrilik boya, sulu boya, guaj boya, toz pastel gibi teknikleri
kullanarak çalışmalarını sürdürmeleri sağlanır. Tercih ettikleri malzemeleri önceden  hazırlamaları, tekniklerini bilinçli kullanmaları ve izlenimci anlatımın temel ilkelerine uygun
olarak çalışmaları beklenir (SDB1.2, E2.2). Uygulama sürecinde renkleri yan yana sürerek
ve karıştırmadan kullanmaları, resimdeki detayları azaltarak geniş ve serbest fırça hareketleri ile çalışmaları istenir. Gölgeli alanları, siyah ve beyaz yerine zıt (tamamlayıcı) renklerle oluşturmaları beklenir. Işığın su, cam, yaprak gibi yüzeylerdeki yansımalarındaki farklılıkları doğru yansıtmaları, atmosfer etkisini oluşturmak için renk katmanları ile derinlik algısı kazandırmaları sağlanır. Tamamlanan çalışmaların isimlendirilmesi sürecinde izlenimci sanatçıların eser isimlerden ilham alarak sanatsal üretimlerine "Sabah Işığında Göl", "Sisli Gün Batımı", "Güneşli Bahar Sabahı" gibi ışık ve renk etkisini vurgulayan başlıklar belirlemeleri istenir. Ayrıca izlenimciliğin ışık ve renge dayalı anlatım tarzı ile minyatür sanatında kullanılan renk estetiği ve yüzey düzenlemelerini karşılaştırmaları beklenir. Böylece öğrencilerin farklı kültürel ve tarihî yaklaşımlar hakkında geniş bir bakış kazanmaları sağlanır (OB5, SDB2.3). Öğrencilerin elde ettikleri bilgi ve ürünlerini düzenleyerek fiziksel veya dijital bir sergi ile sunmaları, sürecin sonunda ise çalışma alanlarını iş birliği içinde düzenlemeleri sağlanır (SDB2.2). Sanatsal ürünler performans görevi kapsamında dereceli puanlama anahtarı veya öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerden Avrupa’da ortaya çıkan gerçekçilik (İng. Realism, "Riyılizm") sanat akımının
tarihî bağlamını araştırmaları, gerçekçilik ile izlenimcilik unsurlarını karşılaştırarak listelemeleri
istenebilir. Öğrenciler izlenimciliğin ortaya çıkışını, yan yana gelen iki veya daha fazla rengin yarattığı optik etkileri inceleyebilir ve bu etkileri vurgulayan bir kompozisyon oluşturabilir. Günün farklı saatlerinde çektikleri doğa fotoğraflarını tek renk veya siyah beyaz olarak resmedebilir. Yeni İzlenimcilik (İng. Neo-impressionism, "Neo-impreşınizım") sanatını araştırarak fotoğraflarını noktalama (İng. Pointillism, "Poyntilizm") tekniğiyle mozaik, kolaj veya dijital yöntemler kullanarak yeniden yorumlayabilir.

Öğrencilerden iki veya daha fazla rengin yan yana geldiğinde oluşturduğu geçişleri ve  kontrastları renk kartlarıyla göstermeleri, günün farklı saatlerinde çekilmiş doğa fotoğraflarındaki
renk ve ışık değişimlerindeki farklılıkları açıklamaları istenebilir. Yeni izlenimcilik (İng. Neo-impressionism, "Neo-impreşınizım") hakkında temel bilgiler verildikten sonra öğrencilerin noktalama tekniğini (İng. Pointillism, "Poyntilizm") kullanarak resim veya kolaj çalışması yapmaları sağlanabilir.