5. TEMA: RENK VE ESTETİK

SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E1.2. Bağımsızlık, E3.2. Odaklanma, E3.5. Açık Fikirlilik

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D10. Mütevazılık, D11. Özgürlük, D17. Tasarruf, D18. Temizlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.6.5.1. Merkezî kompozisyon yapısına uygun portre yapabilme
a) Merkezî kompozisyon yapısına uygun portre tasarlar.
b) Yüz oranlarına ve yerleştirme kurallarına uygun şekilde portre oluşturur.

Resim Sanatında Portre
Merkezî Kompozisyon

aks çizgisi, portre

Öğrenme çıktıları kontrol listeleri ve öz değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden yüz oranlarını ve aks çizgisini dikkate alarak merkezî kompozisyon yapısına uygun portre oluşturmaları istenir. Portreleri, yüz oranlarına ve yerleştirme kurallarına göre yapmaları beklenir.

Öğrencilerin simetri ekseni ve simetrik üçgen kompozisyon yapıları hakkında temel bilgilere sahip oldukları kabul edilmektedir.

Öğrencilere simetri ekseni ve simetrik üçgen kompozisyon konusundaki bilgilerini ölçmek için aşağıdakilere benzer sorular sorulur:
• Merkezî kompozisyonlarda neden dikdörtgen, kare veya çokgen yerine üçgen kullanılmıştır?
• Simetrik bir üçgen kompozisyonda ana figür veya odak noktası genellikle nereye yerleştirilir?
• Bir üçgen kompozisyonu simetrik hâle getirmek için figürleri nasıl yerleştirirsiniz?

Öğrencilere merkezî, simetrik ve üçgen yapıyı portreyle ilişkilendirmeleri için aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Aynaya baktığınızda yüzünüzde simetriyi sağlayan hayalî bir çizgi çizecek olsanız bu çizgi nereden geçerdi?
• Merkezde konumlandırılmış bir yüz mü yoksa hafif yana dönük bir yüz mü daha simetrik portre oluşturur?

GS.6.5.1
Öğrencilerden merkezî kompozisyon yapısına uygun portre yapabilmeleri beklenir. Bu kapsamda farklı kültürlerde portre sanatının yeri, Türk resim sanatındaki portre örnekleri ve dünyadan önemli portre temalı eserler hakkında araştırma yapmaları istenir (OB1, E3.2, KB2.6). Araştırmalarını görsellerle destekleyerek poster veya dijital araçlarla sunmaları beklenir. İnsan yüzünün özellikleri ve yüz oranlarına ilişkin temel bilgiler verilir. Yüzün önden ve yandan oranlarını, geometrik şekillerle benzetim yaparak açıklamaları sağlanır. Çocuk ve yetişkin yüzlerindeki oranların, gelişime bağlı olarak değiştiği vurgulanır. Yüzün simetrik yapısı, dikey ve yatay aks çizgileri üzerinden açıklanır. Öğrencilerden bu aksları kendilerinin veya arkadaşlarının yüzlerinde hayalî olarak belirlemeleri istenir. Merkezî kompozisyon yapısına uygun portre tasarlamaları için (a) öğrencilerden ünlü sanatçıların portre örneklerini incelemeleri istenir. Bu amaçla İbrahim Çallı’nın "Atatürk Portresi" ile Fausto Zonaro’nun "Otoportre" ve "Abdülhamit’in Portresi" isimli eser görsellerini dijital veya basılı ortamda incelemeleri sağlanır (OB4, OB9). Öğrencilerden bu eserlerdeki yüz oranlarını simetrik kompozisyon yapılarını ve sanatçıların yüz ifadelerini yansıtma biçimlerini analiz etmeleri beklenir (KB2.4). Cepheden çekilmiş
bir fotoğraftan hareketle öğrencilerden portre planlamaları istenir. Yüz oranlarına ve yerleştirme kurallarına uygun şekilde portre oluşturmaları için (b) yüzdeki bölümleri, ana aks çizgisine göre yerleştirmeleri beklenir (KB1). Toz pastel ve yağlı pastel, temel malzeme olarak tanıtılır. Öğrencilerin malzeme seçimlerini kendi tercihleri doğrultusunda yapmaları sağlanır (D11.2, E1.2, SDB1.1). Toz pastelin kâğıt peçete, pamuk veya parmakla dağıtılabileceği, yağlı pastellerin ise üst üste uygulanarak yoğun görünüm ve yumuşak geçişler sağlanabileceği gösterilir. Yüz hatlarını geometrik şekillerle ilişkilendirerek çizmeleri istenir (KB2.4, KB2.20). Gözler için oval, burun için üçgen veya dikdörtgen, ağız için yay çizgileri kullanmaları önerilir. Portreye kişilik özelliklerini yansıtan aksesuarlar ve merkezî simetrik dengeyi sağlayacak arka plan detayları eklemeleri istenebilir. Öğrencilerin malzemeleri tasarruflu kullanmaları ve çalışırken hijyen kurallarına uymaları sağlanır (D17.3, D18.1). Toz pastel çalışmalarını, spreyle sabitlemeleri beklenir. Öğrenme eksikleri hakkında geri bildirim verilerek öğrencilerden düzeltme yapmaları sağlanır. Portrelerin fiziksel niteliklerin yanı sıra kültürel ve tarihî hikâyeler taşıdığı vurgulanır. Göç hareketleri ve tarihî olayların yüz ifadelerine etkisini tartışmaları sağlanır (KB2.18, SDB2.1). Yüzdeki karakteristik özelliklerin kültürel bir zenginlik olduğunu, bu farklılıkların kabul edilip değer verilmesi gerektiğini kavramaları beklenir (OB5). Öğrencilerden kendi çalışmalarını yüz oranlarının aks çizgisine uygunluğu, kompozisyon bütünlüğü ile açık, orta ve koyu değer kullanımı açısından değerlendirmeleri istenir (SDB3.3, OB4). Kompozisyonlarını değerlendirirken
başarılı buldukları ve geliştirilmesi gereken yönlerini belirtmeleri sağlanır (D10.1, SDB1.2). Süreç boyunca edindikleri deneyimleri ve çalışmalarının sonuçlarını açık fikirlilikle ifade etmeleri istenir (E3.5, SDB1.3). Düzenli bir çalışma ortamının üretkenliği artırdığı ve disiplin sağladığı vurgulanarak öğrencilerin iş birliği içinde çalışma ortamını temizlemeleri sağlanır (D18.2, SDB2.2). Sanatsal ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Bu ürünler performans görevi olarak tanımlanarak kontrol listesi ve öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden portre çalışmalarını çapraz bakış açısından çizmeleri, kâğıt hamuru kullanarak kendi kültürlerini veya farklı kültürleri yansıtan maskeler hazırlamaları istenebilir.

Öğrencilerin portre çalışmalarını yandan görünüm (profil) olarak çizmeleri, renkli kartonlar veya şekillendirmeye uygun çeşitli malzemelerle maske yapmaları sağlanabilir.