4. TEMA: ÇİZİM VE GÖRSEL İFADE

SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E1.2. Bağımsızlık, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematiklik

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.2. İş Birliği

D10. Mütevazılık, D17. Tasarruf, D18. Temizlik

OB4. Görsel Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.6.4.1. Simetrik üçgen kompozisyon yapısına uygun natürmort yapabilme
a) Simetrik üçgen kompozisyon yapısına uygun natürmort tasarlar.
b) Oran-orantı ve yerleştirme kurallarını kullanarak natürmort oluşturur.

Simetrik Üçgen Kompozisyon ve Natürmort
Kompozisyonda Oran-Orantı ve Yerleştirme

görsel denge, kompozisyonda yerleştirme, simetri ekseni, simetrik kompozisyon, üçgen
kompozisyon

Öğrenme çıktıları kontrol listeleri ve öz değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden simetrik üçgen kompozisyon yapısına uygun natürmort oluşturmaları istenir. Natürmort çalışmalarını oran-orantı ve yerleştirme kurallarına göre yapmaları beklenir.

Öğrencilerin kompozisyonda vurgu kavramını bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin kompozisyonda vurguya ilişkin bilgi düzeyleri aşağıdakilere benzer sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Kompozisyonda vurgu ne anlama gelmektedir?
• Kompozisyonlarda vurgu olmasaydı eserdeki nesneler nasıl görünürdü?

Öğrencilere vurgu ile simetrik üçgen kompozisyon yapısını ilişkilendirmeleri için aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Üçgenin en dikkat çekici noktaları nerelerdir? Neden?
• Simetrik bir üçgen kompozisyon oluştursaydınız en dikkat çekici nesneyi nereye yerleştirirdiniz  Neden?

GS.6.4.1
Öğrencilerden simetrik üçgen kompozisyon yapısına uygun natürmort yapabilmeleri beklenir. Türk ressamlardan Süleyman Seyyid’in "Karpuzlu Natürmort", Hale Asaf’ın "Fırçalı Natürmort", Feyhaman Duran’ın "Bahar Dalları"; Batı resim sanatından ise Giorgio Morandi’nin (Corcio Morandi) "Şişeler" (İt. Bottiglie, "Bottiyye") isimli eser görsellerini dijital veya basılı ortamda incelemeleri sağlanır (OB4). Öğrencilerden bu eserlerdeki kompozisyon yapılarını ve nesnelerin oranlarını analiz etmeleri istenir (OB9, KB2.4). Kompozisyonlarda simetrik ve üçgen yapının birleşimiyle oluşan görsel etkiler üzerine küçük gruplar hâlinde konuşma halkası oluşturmaları ve bu doğrultuda fikir üretmeleri beklenir (SDB2.2). Simetrik üçgen kompozisyon yapısına uygun natürmort tasarlamaları için (a) öğrencilerden natürmort düzenlemesi hazırlamaları istenir. Kompozisyondaki odak noktasını üçgenin uç kısmına yerleştirmelerinde ve diğer nesneleri alt kademelere konumlandırmalarında öğrencilere rehberlik edilir. Nesneleri kompozisyonda tepe noktasının iki yanına, eşit aralıklarda ve görsel denge oluşturacak şekilde yerleştirmeleri sağlanır (E3.7). Oran-orantı ve yerleştirme kurallarını kullanarak natürmort oluşturmaları için (b) öğrencilerden düzenledikleri natürmortu kâğıda aktarmaları
beklenir (OB9). Kömür kalem (füzen) ve grafit kalem, temel malzeme olarak tanıtılır. Malzeme seçimlerini kendi tercihleri doğrultusunda yapmaları sağlanır (E1.2, SDB1.1). Öğrencilerden nesneleri geometrik formlarla ilişkilendirmeleri ve yüzeye simetri ekseni kullanarak yerleştirmeleri istenir. Öğrenclerin şişe için silindir, elma için küre gibi şekiller kullanmaları sağlanır. Kalemlerini kullanarak nesnelerin yükseklik ve genişliğini ölçmeleri ve bu oranları kâğıt üzerine doğru şekilde aktarmaları için öğrencilere rehberlik edilir. Kömür kalemle geniş tonlamalar için kavrama tutuşu, detaylı çizimler için üç parmak tutuşu kullanmaları önerilir. Kömür kalemin fırça, kâğıt peçete, parmak veya pamukla dağıtılabileceği gösterilir. Sabitleyici spreyin, çalışma sürecinde katmanları sabitlemek ve tamamlanan
çalışmanın kalıcılığını artırmak amacıyla kullanıldığı açıklanır. Öğrencilere öğrenme eksikleri hakkında geri bildirim verilerek düzeltme yapmaları sağlanır (SDB1.2). Çalışma sırasında simetrik yapı ve üçgen formun estetik yönüne dikkat çekilirken farklı düzenleme fikirlerine de izin verilebilir. Öğrencilerin malzemeleri tasarruflu kullanmaları ve çalışırken hijyen kurallarına uymaları sağlanır (D17.3, D18.1). Çalışmanın sonunda konuşma halkası tekniği ile kompozisyonlarındaki düzeni, oran-orantı ilişkisini, nesnelerin yüksekliği ve boyutlarının üçgen forma uygunluğunu açıklamaları beklenir (E3.5). Kompozisyonlarını değerlendirirken başarılı buldukları ve geliştirilmesi gereken yönlerini belirtmeleri istenir (D10.1, SDB1.2, KB2.17). Öğrendikleri yeni kavramları, kendi cümleleriyle ifade etmeleri
beklenir (KB2.14, OB9). Süreç boyunca edindikleri deneyimleri ve çalışmalarının sonuçlarını açık fikirlilikle ifade etmeleri sağlanır (E3.5, SDB1.3). Düzenli bir çalışma ortamının üretkenliği artırdığı ve disiplin sağladığı vurgulanarak öğrencilerin iş birliği içinde çalışma ortamını temizlemeleri sağlanır (D18.2, SDB2.2). Sanatsal ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Bu ürünler performans görevi olarak tanımlanarak kontrol listesi ve öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden üçgen kompozisyon yapısını dikkate alarak asimetrik düzende, çok figürlü sahneler oluşturmaları istenebilir.

Öğrencilerin en fazla üç nesne içeren simetrik bir üçgen kompozisyon oluşturmaları ve bu düzenlemeyi çizimle ifade etmeleri sağlanabilir.