2. TEMA: SANATIN GÖRSEL DİLİ

SAB2. Görsel Mesajı Okuma, SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitiklik

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D4. Dostluk, D14. Saygı, D17. Tasarruf, D18. Temizlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB7. Veri Okuryazarlığı, OB8. Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.6.2.1. Farklı kültürlere ait günlük eşyalar, kıyafetler ve mimarideki görsel mesajları okuyabilme
a) Farklı kültürlere ait görsel göstergelerin sembolik ve estetik özelliklerini algılar.
b) Farklı kültürlere ait görsel göstergelerdeki mesajları, yerel ve evrensel değerler açısından  anlamlandırır.

GS.6.2.2. Farklı kültürlere ait estetik motiflerle ileri dönüşüm ürünü yapabilme
a) Farklı kültürlere ait günlük eşyalar, kıyafetler ve mimarideki motifleri stilize ederek ileri dönüşüm ürünü tasarlar.
b) Farklı kültürlere ait günlük eşyalar, kıyafetler ve mimarideki stilize edilmiş motiflerden esinlenerek ileri dönüşüm ürünü oluşturur.

Uluslararası Motifler
Stilizasyon
İleri Dönüşüm

ileri dönüşüm, stilizasyon

Öğrenme çıktıları kontrol listeleri, gelişim dosyaları ve dereceli puanlama anahtarları kullanılarak
değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden farklı kültürlere ait motifleri sadeleştirerek ileri dönüşüm ürünü oluşturmaları istenir. Çalışmalarında geleneksel motifleri yenilikçi tasarım anlayışıyla yorumlayarak sürdürülebilir malzemelerle estetik ve işlevsel bir bütünlük içinde uygulamaları beklenir.

Öğrencilerin kullanım ömrünü tamamlamış nesne ve objelerin farklı estetik yaklaşımlarla sürdürülebilir ürünlere dönüştürülebileceğine ilişkin farkındalığa sahip oldukları kabul edilmektedir.

Kullanım ömrünü tamamlamış nesne ve objelerin farklı estetik yaklaşımlarla sürdürülebilir ürünlere dönüştürülebileceğine ilişkin farkındalıklarını ölçmek için öğrencilere aşağıdakilere benzer kısa cevaplı sorular yönlendirilir:
• Günlük hayatta geri dönüştürülebilen veya yeniden kullanılabilen malzemeler nelerdir?
• Eskimiş veya işlevini yitirmiş bir eşyayı sanat yoluyla nasıl değerlendirebilirsiniz?

Günlük yaşamda karşılaştıkları nesneler üzerinden ileri dönüşüm ve sanatsal üretim arasında ilişki kurmaları için öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular sorulur:
• Daha önce bir sanat eserinde geri dönüştürülmüş malzemelerin kullanıldığını fark ettiniz
mi?
• Bir sanatçı olsaydınız çevrenizdeki sürdürülebilir malzemeleri nasıl bir sanat eserine veya kullanışlı bir ürüne dönüştürürdünüz?
• Eskimiş bir giysi veya çantayı yeniden tasarlayarak farklı bir kullanım alanı oluşturabilir misiniz? Nasıl bir değişiklik yapardınız?

GS.6.2.1
Öğrencilerden farklı kültürlere ait günlük eşyalar, kıyafetler ve mimarideki görsel mesajları  okuyabilmeleri beklenir. Bu kapsamda Anadolu kültürüne ait çini motifleri, halı ve kilim desenleri, Osmanlı kaftanları, Selçuklu kervansaray mimarisindeki süslemeler; dünya kültürlerinden Endülüs seramik motifleri, Hint mandalaları, Japon kimonoları ve Hint saray mimarisindeki bezemeleri yazılı ve dijital kaynaklardan incelemeleri istenir (KB2.6, OB1, OB5). Farklı kültürlere ait görsel göstergelerin sembolik ve estetik özelliklerini algılamaları için (a) öğrencilerden edindikleri bilgileri sınıfta paylaşmaları ve farklı kültürlere ait motifleri desen tekrarı, renk kullanımı, simetri, asimetri gibi yönlerden karşılaştırmaları istenir (KB2.7, OB4). Seçtikleri motifleri inceleyerek kısa notlar almaları ve küçük gruplar hâlinde fikirlerini paylaşmaları beklenir (E3.5, SDB2.1, OB1). Motiflerin kendilerinde uyandırdığı duygu ve düşünceleri paylaşarak görsel göstergelerin bireysel algıyı nasıl şekillendirdiğini
değerlendirmeleri istenir (SDB1.1). Bu süreçte konuşma halkası veya rulman tekniği ile öğrencilerin kendi yorumlarını ifade etmeleri ve birbirlerini dikkatle dinlemeleri sağlanır (D4.2, D14.1). Farklı kültürlere ait görsel göstergelerdeki mesajları, yerel ve evrensel değerler açısından anlamlandırmaları için (b) öğrencilerden motiflerin temsil ettiği anlamlar üzerine düşünmeleri beklenir. Beyin fırtınası tekniği ile motiflerin sembolik ve öznel mesajlarını belirlemeleri istenir. Kültürel bağlamlarına göre motiflerin anlamlarını tartışmaları ve motiflerdeki benzerlikleri değerlendirmeleri beklenir (KB2.18, OB4, SDB2.3). Öğrencilerin kültürel miras, inançlar, coğrafi konum ve yaşam biçimlerinin motifler üzerindeki etkilerini araştırmaları sağlanır. Öğrencilerden sokratik tartışma yöntemiyle belirli motiflerin farklı kültürlerdeki kullanım amaçlarını sorgulamaları beklenir (KB2.8). Farklı coğrafyalarda kullanılan
benzer motiflerin, ortak anlamlar taşıyabileceğini fark etmeleri sağlanır (SDB2.3). Aynı coğrafi bölgelerde yaşayan toplumların motiflerinde ortak unsurlar bulunmasının nedenleri üzerinde durularak kültürel etkileşimlerin sanata yansımalarını analiz etmeleri beklenir. Bu süreçte öğrencilerin farklı kültürlere ait sanatsal unsurlara açık olmaları ve kültürel çeşitliliğin estetik bir zenginlik sunduğunu fark etmeleri sağlanır (D14.3). Öğrencilerden Kültür kavramının temel unsurlarına vurgu yapılarak öğrencilerden motiflerin süsleme unsuru olmasının yanında toplumların değerlerini, kimliklerini ve yaşam biçimlerini yansıtan göstergeler olduğunu anlamaları beklenir (OB5, OB9). Evrensel motiflerin farklı toplumlar arasında ortak değerler oluşturduğuna dikkat çekilir. Öğrencilerden motiflerin hem yerel hem de evrensel bağlamdaki anlamlarını inceleyerek kültürlerarası bağlantılar hakkında çıkarımlar yapmaları istenir (OB4, SDB3.3). Grup tartışmaları ve karşılaştırmalı
analizler aracılığıyla kültürel farkındalık kazanmaları sağlanır. Sürecin değerlendirilmesinde
kontrol listesi kullanılabilir.

GS.6.2.2
Öğrencilerden farklı kültürlere ait estetik motiflerle ileri dönüşüm ürünü yapabilmeleri beklenir. Bu süreçte Anadolu çini motifleri, Osmanlı kaftanları, Japon kimonoları, Endülüs seramik motifleri gibi tasarımların tarihî bağlam içindeki işlevsel ve estetik yönlerini karşılaştırmaları istenir (KB2.7, OB5). Motiflerin ortaya çıktıkları dönemin kültürel ve toplumsal ihtiyaçlarına nasıl cevap verdiğini analiz ederek karşılaştırma tablosu oluşturmaları beklenir (E3.6). Öğrencilerden çalıştıkları motifleri, Venn şeması veya grafik düzenleyicilerle sunarak sınıf ortamında paylaşmaları istenir (OB7). Örneğin Türk halılarındaki hayat ağacı motifi ile Hint mandalalarındaki dairesel tasarımları, her iki kültürün manevi
değerlerini ve sembolik anlatımlarını ifade etme biçimleri açısından incelemeleri sağlanır. Farklı kültürlere ait günlük eşyalar, kıyafetler ve mimarideki motifleri stilize ederek ileri dönüşüm ürünü tasarlamaları için (a) öğrencilerden geleneksel motifleri işlevsellik ve görsel özellikleri açısından analiz ederek günümüz tasarım anlayışına uyarlamaları beklenir (E3.3). Bu kapsamda Osmanlı lale motifleriyle Japon kimonolarındaki çiçek desenleri birleştirilerek yeni bir tekstil desenine dönüştürmeleri sağlanır (SDB3.2). Farklı kültürlere ait günlük eşyalar, kıyafetler ve mimarideki stilize edilmiş motiflerden esinlenerek ileri dönüşüm ürünü oluşturmaları için (b) öğrencilerden seçtikleri motifleri kullanım ömrünü tamamlamış ürünler üzerine uygulamaları beklenir (OB8). Bu kapsamda telefon kılıfı, çanta, defter kapağı, plastik şişe, metal meşrubat kutuları, tişört, şal, şapka gibi kişisel
eşyalar; ahşap pano, su şişesi, kupa, seramik tabak, plastik veya karton tabak, bardak gibi dekoratif ürünler arasından seçim yapmaları sağlanır (SDB1.1). Seçtikleri motifleri ürünün yüzeyiyle uyumlu olacak şekilde bütünleştirmeleri sağlanır (KB2.20). Sadeleştirilmiş motifleri önce kâğıt veya kumaş üzerinde çalışmaları, ardından dijital ortamda düzenlemeleri beklenir. Bu süreçte şablon baskı, dijital baskı, kumaş boyama, nakış, ahşap kazıma, akrilik, kolaj gibi teknikleri kullanmalarına imkân tanınır. Sürdürülebilir malzemelerle yapılan tasarımlar aracılığıyla çevre bilinci geliştirmeleri sağlanır (D17.3, D18.3, OB8). Süreç boyunca karşılaştıkları zorluklara birlikte çözüm üretmeleri ve iş birliği içinde çalışmaları beklenir (SDB2.2). Ortak hedeflere ulaşmak için fikir alışverişi yaparak dayanışma içinde hareket etmeleri desteklenir (D4.1). Öğrencilerden motiflerin geleneksel, sadeleştirilmiş ve ürünle
bütünleşmiş formunu aşamalı olarak gelişim dosyalarında paylaşmaları istenir. Çalışmaları işlevsellik, kültürel değerleri yansıtma biçimi ve yenilikçi tasarım anlayışına katkısı açısından değerlendirmeleri sağlanır (SDB3.3). Bir tasarımın estetik olmasının yanında en önemli özelliklerinden birinin de işlevsellik olduğu vurgulanır. Öğrencilerin aynı zamanda millî ve manevi değerleri yansıtan kültürel kimliklerin sanatsal yorumlarla korunabileceği ve yaygınlaştırılabileceğini fark etmeleri beklenir (OB5). Sanatsal ürünler dijital veya fiziksel olarak sergilenir. Bu ürünler performans görevi kapsamında ele alınarak gelişim dosyası veya dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden tasarladıkları çok kültürlü motifleri okul kantinindeki ve bahçesindeki banklara, sandalyelere, masalara veya duvarlara uygulayarak mekânlaştırmaları; kendi motiflerini bütünleştirecek günlük eşyaları, kıyafetleri ve mimari ögeleri de tasarlamaları ve şekillendirmeleri istenebilir.

Öğrencilere hazır şablonlar ve motifler verilerek onların yalnızca sadeleştirme ve istedikleri renklere boyamaları, karmaşık motifler veya teknikler yerine temel düzeydeki yöntemlerle çalışmaları sağlanabilir. Öğrencilere dijital platformlarda motiflerle ilgili etkileşimli etkinlikler yaptırılabilir.