6. TEMA: MİLLÎ DEĞERLER VE SANAT
GS.5.6.1. Millî bayramlarla ilgili değerleri geleneksel çocuk oyunlarıyla ilişkilendirerek sanatsal üretim yapabilme
a) Millî bayramlarla ilgili değerleri geleneksel çocuk oyunlarıyla ilişkilendirerek sanatsal ürün tasarlar.
b) Millî bayramlarla ilgili değerleri geleneksel çocuk oyunlarıyla ilişkilendirerek sanatsal ürün oluşturur.
Millî Bayramlara İlişkin Değerler ve Geleneksel Çocuk Oyunları
beraberlik, birlik, dayanışma
Öğrenme çıktıları kontrol listeleri ve akran değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir.
Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden millî bayramlarla ilgili birlik, beraberlik, dayanışma gibi değerleri geleneksel çocuk oyunlarıyla ilişkilendirerek sanatsal ürünler oluşturmaları istenir. Çalışmalarında figür ve mekân ilişkisini resim veya dijital tasarım teknikleriyle tarihî ve kültürel bağlam içinde kurgulayarak görselleştirmeleri beklenir.
Öğrencilerin millî bayramlar, bu bayramlarda öne çıkan birlik, beraberlik, dayanışma gibi değerler ile Türk toplum hayatındaki geleneksel çocuk oyunlarına ilişkin temel bilgilere sahip oldukları kabul edilmektedir.
Millî bayramlar, bu bayramlarda vurgulanan birlik, beraberlik, dayanışma gibi değerler ile Türk toplum hayatındaki geleneksel çocuk oyunlarına yönelik ön bilgilerini ölçmek amacıyla öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Millî bayramlardan hangilerini biliyorsunuz?
• Sek sek, körebe, mendil kapmaca gibi geleneksel oyunları oynadınız mı?
• Birlik, beraberlik ve dayanışma dendiğinde aklınıza neler geliyor?
Millî bayramlarda vurgulanan birlik, beraberlik, dayanışma gibi değerler ile geleneksel çocuk oyunları arasındaki benzerlikleri fark etmeleri; bu değerlerin dinî bayramlarda ve toplum hayatındaki diğer önemli günlerde de yaşatıldığını hatırlamaları için öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Geleneksel çocuk oyunları da tıpkı millî bayramlar gibi insanları bir araya getiriyor olabilir mi? Neden?
• Geleneksel çocuk oyunlarıyla birlik, beraberlik, dayanışma gibi değerler arasında nasıl bir ilişki olabilir?
• Sizce bugün oynadığınız oyunlardan hangileri geçmişten bugüne ulaşmıştır?
• İnsanları bir araya getiren başka hangi bayramlar var?
GS.5.6.1
Öğrencilerden millî bayramlarla ilgili değerleri geleneksel çocuk oyunlarıyla ilişkilendirerek sanatsal üretim yapabilmeleri beklenir. Sek sek, misket, mendil kapmaca, körebe gibi geleneksel çocuk oyunlarını araştırmaları ve bu oyunların eğitim ortamında yaşatılması üzerine küçük grup tartışmaları yapmaları sağlanır (KB2.6, KB2.18, OB5). Oyunların birlikte hareket etme, kurallara uyma, paylaşma, dayanışma gibi değerleri pekiştirdiği; aynı değerlerin toplum tarafından millî bayramlarda da yaşatıldığı vurgulanır. Benzer şekilde bu değerlerin Kurban Bayramı, Ramazan Bayramı gibi dinî bayramlarda ve 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı gibi toplum hayatındaki önemli günlerde; Kızılay ve Yeşilay gibi kurumların faaliyetlerinde de
sürdürüldüğü hatırlatılır. Böylece öğrencilerin farklı bayram türlerinin ve millî kurumların aynı değerleri desteklediğini fark etmeleri, oyunlar aracılığıyla birlik, beraberlik ve dayanışma duygusunu somut olarak deneyimlemeleri sağlanır (D19.2, D20.2). Sınıfta canlandırılan oyunlarla öğrencilerden sosyal gelişimlerine katkı sağlamaları, dayanışma ruhunu yaşamaları ve bu anlayışı destekleyen ortamların oluşumundaki bireysel rollerini fark etmeleri beklenir (D1.1, D4.1, D20.1). Oyunlarda üstlendikleri görevleri değiştirerek farklı sorumluluklara uyum sağlamaları istenir (SDB3.1, SDB3.2, E2.1). Böylece birlikte hareket etmenin, kurallara uymanın ve dayanışmanın önemini kavrayarak 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın temel değerlerini içselleştirmeleri sağlanır (D19.2). Millî bayramlarla ilgili değerleri geleneksel çocuk oyunlarıyla ilişkilendirerek sanatsal ürün tasarlamaları için (a) öğrencilerden bayram gününü temsil eden "bayram yeri sahnesi" hayal etmeleri ve bu bağlamda geleneksel çocuk oyunları oynayan çocukları düşünmeleri istenir. Öğrencilerin Malik Aksel’in "Çocuklar" ve "Bayram Hazırlığı" isimli eserlerini incelemeleri sağlanır (SAB3, OB4). Öğrencilerden eserdeki çocuk figürlerinin yüz ifadelerini, kıyafetlerini, oyun alanlarını, bayram hazırlıklarına ait
detayları birlikte incelemeleri ve bu görsellerin esere kattığı anlamı analiz etmeleri beklenir (KB2.4, SDB2.2). Öğrencilerin eserlerdeki görsel unsurları yorumlayarak fikirlerini açık ve kanıta dayalı şekilde paylaşmaları sağlanır (SDB3.3, E3.7). Ayrıca öğrencilerden eserden hareketle geçmiş ve günümüz okul ortamlarını görsel açıdan karşılaştırmaları; okul eşyaları, kıyafetler, sınıf düzeni gibi detayları inceleyerek eserlerdeki figür ve sembolleri dönemlerine özgü görsel ipuçlarıyla ilişkilendirmeleri beklenir (KB2.7). Görsel ipuçlarından yararlanarak eserlerin ait olduğu dönemi tahmin etmeleri istenir. Geleneksel çocuk oyunlarını millî bayram atmosferini yansıtan Türk bayrağı, balon, bayram süsü gibi sembollerle ilişkilendirerek bütünlük içinde kurgulamaları sağlanır (KB2.14). Millî bayramlarla ilgili değerleri geleneksel çocuk oyunlarıyla ilişkilendirerek sanatsal ürün oluşturmaları için (b) öğrencilerden hayal ettikleri bayram yeri sahnesini resim veya dijital düzenleme teknikleriyle görselleştirmeleri beklenir (OB2, OB4). Bu süreçte pastel boya, sulu boya, guaj boya gibi teknikler ile dijital tasarım araçları öğrencilere seçenek olarak sunulur. Belirledikleri tekniğe uygun araç ve
malzemeleri hazır bulundurmaları istenir (SDB1.2). Öğrencilerden renk, doku gibi görsel unsurları
kullanarak tarihî ve kültürel sürekliliği yaşatmaları sağlanır (D19.3). Figürlerin ve oyun alanlarının kompozisyon içindeki yerleşimini belirleyerek tasarımlarını sanatsal ürünlere dönüştürmeleri beklenir (KB2.20). Sanatsal üretim sürecinde yaş ve gelişim düzeyleri dikkate alınarak öğrencilere millî kimliği yansıtan sözsüz müzikler dinletilir. Tamamlanan ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Çalışmaların değerlendirilmesi için öğrencilerin sanatsal ürünlerini açıklayan kısa sunumlar yapmaları ve bu çalışmalardan edindiklerini öz değerlendirme yazısıyla yansıtmaları istenir (E2.2, SDB1.3). Sanatsal ürünler performans görevi olarak tanımlanarak kontrol listesi veya akran değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.
Öğrencilerden Cumhuriyet Dönemi’ndeki önemli gelişmeleri kronolojik sırayla yansıtan görsel tarih şeridi oluşturmaları, Cumhuriyet’in getirdiği yenilikleri ele alan bir öykü veya şiirden hareketle ilgili temaları görselleştirmeleri, bu görselleri edebî metinle bütünlük sağlayacak şekilde yorumlamaları istenebilir. Öğrencilerin Türk toplumsal hayatındaki geleneksel çocuk oyunlarını araştırmaları, bu oyunları sınıfta canlandırmaları, en beğendikleri oyunu millî bayram atmosferinde hayal ederek resmetmeleri sağlanabilir.
Öğrencilerden geçmiş ve bugünkü okul yaşamına ait okul binaları, sınıf düzenlemeleri ve öğrenci etkinliklerini yansıtan görselleri kullanarak pano veya bireysel kolaj çalışması oluşturmaları istenebilir. Türk toplumsal hayatındaki geleneksel çocuk oyunlarını örnekleyen görsellerle Cumhuriyet Dönemi’ne ait resmî ve ulusal simgeleri ilişkilendirerek resimlemeler yapmaları sağlanabilir. Öğrencilere geçmişe ait bir okul bahçesi veya bayram alanını gösteren bir görsel sunularak bu görseli Türk Bayrağı, balon, bayram süsü gibi millî bayramı çağrıştıran görselleri ve çocuk oyunları oynayan figürleri çalışmalarına eklemeleri istenebilir.