5. TEMA: RENK VE ESTETİK

SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematiklik

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.1. Uyum

D3. Çalışkanlık, D7. Estetik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.4.5.1. Nesnelerdeki kademeli ton geçişlerini yansıtan tek renkli natürmort yapabilme
a) Temel geometrik formlarla benzerlik gösteren nesnelerden oluşan kompozisyon tasarlar.
b) Kademeli ton geçişlerini kullanarak üç boyut etkisi taşıyan tek renkli natürmort oluşturur.

Natürmortta Kademeli Ton Geçişi

Tek Renkli Natürmort

indigo, lavi tekniği, mürekkep, natürmort, sepya, tek renk uyumu

Öğrenme çıktıları rubrik, öz değerlendirme formları ve akran değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden temel geometrik formlara benzeyen nesnelerle lavi tekniğini kullanarak kademeli ton geçişlerini yansıtan tek renkli natürmort çalışması yapmaları istenir. Bu çalışmada açık, orta ve koyu tonları kullanarak ışık ve gölge etkisini vurgulamaları ve nesnelere hacim kazandırmaları beklenir.

Öğrencilerin kademeli ton geçişlerinin nesnelere hacim kazandırdığını bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin kademeli ton geçişlerinin hacim etkisi üzerindeki etkisine ilişkin mevcut bilgileri, aşağıdakilere benzer sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Açık, orta ve koyu tonları daha çok hacimli cisimlerde mi yoksa düz yüzeylerde mi gözlemleyebilirsiniz?
• Bir nesneye ton geçişleri eklediğinizde hacim kazandırıp kazandırmadığını nasıl anlarsınız?

Tonlama, ışık-gölge ve üç boyut etkisi arasındaki ilişkiyi düşünerek kademeli ton geçişlerine ilişkin farkındalık kazanmaları için öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular sorulur:
• Düz bir yüzeyi açık, orta ve koyu tonları kullanarak üç boyutlu gösterebilir misiniz?
• Kendi resminizde bir nesnenin üç boyutlu görünmesini nasıl sağlarsınız?

• Açık ve koyu tonlarla bir yüzeyi nasıl hacimli hâle getirebilirsiniz?

GS.4.5.1 Öğrencilerden nesnelerdeki kademeli ton geçişlerini yansıtan tek renkli natürmort yapabilmeleri beklenir. Küp, küre, üçgen prizma gibi temel geometrik formlara benzeyen nesneleri belirlemeleri ve bu nesnelerin günlük hayattaki kullanım alanlarını vızıltı gruplarında tartışmaları beklenir (OB1, E3.5, KB2.8, KB2.18, SDB2.1). Temel geometrik formlarla benzerlik gösteren nesnelerden oluşan kompozisyon tasarlamaları için (a) seçtikleri nesneleri sınıfa getirmeleri ve küçük gruplar hâlinde, fikir birliğiyle kompozisyonlarını hazırlamaları istenir (E3.3, D3.4, SDB1.2, SDB2.2). Grupların düzenlemeleri grafit kalem kullanarak taslak çizimlere dönüştürmeleri teşvik edilir (KB2.20). Taslaklarda öğrencilerin açık, orta ve koyu tonların yerlerini belirtmeleri ve ton çubuğu üzerinde bu değerleri göstermeleri sağlanır. Ton geçişlerinin ve çeşitliliğinin nesnelerin hacim algısını artırmasındaki rolünü eser örneklerinden hareketle kavramaları beklenir. Kademeli ton geçişlerini kullanarak üç boyut etkisi taşıyan tek renkli natürmort oluşturmaları için (b) gruplardan hazırladıkları kompozisyonları lavi tekniğiyle çalışmaları istenir (OB9). Renkli mürekkep veya sulu boya, temel teknik ve malzeme olarak tanıtılır. Sulu boya kullanacak öğrencilerden siyah, mavi, kahverengi ve yeşil arasından seçim yaparak çalışmalarını bu renk doğrultusunda yapmaları istenir. Mürekkep kullanacak öğrencilere ise siyah, kahverengi, sıcak kahverengi (sepya) veya mavi-siyah (indigo) mürekkeple çalışmaları önerilir. Öğrencilerin renkleri birbirine karıştırmadan, boyaları su ile seyrelterek farklı tonlar elde etmeleri sağlanır (E3.7). Fırça kullanımı ve yumuşak renk geçişlerinin oluşturulma şekli uygulamalı olarak gösterilerek süreçte rehberlik yapılır. Öğrencilerden gölgeli alanları koyu tonlarla vurgulamaları, aydınlık alanları açık tonlarla belirginleştirmeleri ve orta tonları iki ton arasındaki geçişi yumuşatacak şekilde uygulamaları beklenir. Ton geçişlerini oluşturmaları için öğrencilerin sulu boyaların üzerine şeker veya tuz serperek görsel etkiler elde etmeleri sağlanır (E3.3, SDB3.1). Kavram yanılgıları ve öğrenme eksiklikleri hakkında geri bildirim verilir. Tamamlanan ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Gruplardan süreçte edindikleri deneyimleri ve kompozisyonlarının estetik özelliklerini açıklamaları istenir (D7.1, OB4, OB9, SDB1.2). Grup üyelerinin ölçütleri öğretmen rehberliğinde belirleyerek birbirlerinin çalışmalarını yapıcı şekilde ve açık fikirlilikle değerlendirmeleri sağlanır (E3.5, SDB2.2, SDB2.3). Sanatsal ürünler performans görevi olarak tanımlanır. Değerlendirmede rubrik, öz değerlendirme formu ve akran değerlendirme formu kullanılabilir.

Öğrencilerin natürmort çalışmalarını birden fazla rengin ton geçişlerini birleştirerek yapmaları, lavi tekniğiyle oluşturdukları çalışmalarda bazı detayları grafit kalemle vurgulayarak karma teknik kullanmaları sağlanabilir. Ünlü Türk ressamların natürmort çalışmalarını ton geçişleri ile ışık ve gölge ilişkisi açısından analiz etmeleri, natürmort çalışmalarını dijital araçlar kullanarak oluşturmaları istenebilir.

Öğrencilerden karmaşık kompozisyonlar yerine tek bir nesne üzerinde çalışmaları; açık, orta ve koyu ton geçişlerini fırça yerine parmak, sünger gibi daha kolay kontrol edilebilen araçlarla oluşturmaları ve tonlama çalışmaları için yağlı pastel gibi kolay uygulanabilir malzemelerle çalışmaları istenebilir.