3. TEMA: SANATÇILAR VE ESERLERİ

SAB3. Sanat Eserini İnceleme, SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E1.6. Seçicilik, E2.1. Empati, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematiklik

DB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D7. Estetik, D9. Merhamet, D14. Saygı, D15. Sevgi, D16. Sorumluluk, D17. Tasarruf, D18. Temizlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB7. Veri Okuryazarlığı, OB8. Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.4.3.1. Çağdaş Türk heykel sanatındaki figüratif eserleri inceleyebilme
a) Figüratif heykeli sanatsal açıdan betimler.
b) Figüratif heykeli sanatsal açıdan çözümler.
c) Figüratif heykeli sanatsal açıdan yorumlar.
ç) Figüratif heykel hakkında sanatsal yargıda bulunur.

GS.4.3.2. Türkiye’ye özgü bitki ve hayvan türlerini yansıtan üç boyutlu figüratif heykel yapabilme
a) Oran-orantı, yön ve mekân ilişkilerini kullanarak Türkiye’ye özgü bitki ve hayvan türlerini yansıtan üç boyutlu figüratif kompozisyon tasarlar.
b) Oran-orantı, yön ve mekân ilişkilerini kullanarak üç boyutlu figüratif kompozisyon oluşturur.

Çağdaş Türk Heykel Sanatında Figüratif Eserler
Oran-Orantı, Yön ve Mekân İlişkileri

figüratif heykel, form, mekân, üç boyut

Öğrenme çıktıları gözlem formları, kontrol listeleri, öz değerlendirme formları ve akran değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden Türkiye’ye özgü bitki ve hayvan türlerini yansıtan üç boyutlu figüratif heykel yapmaları istenir. Şekillendirmelerini oran-orantı, yön ve mekân ilişkilerini dikkate alarak kil, tel, kâğıt hamuru veya sürdürülebilir malzemelerle gerçekleştirmeleri beklenir.

Öğrencilerin en, boy, derinlik ve figür kavramlarına ilişkin temel bilgilerinin olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin üç boyut ve figür kavramlarına yönelik ön bilgileri aşağıdakilere benzer sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Heykel üç boyutlu mu yoksa iki boyutlu mudur?
• Bir kutunun enini, boyunu ve derinliğini gösterebilir misiniz?
• İnsan, hayvan veya doğada gördüğünüz nesneler figür müdür?

Heykelin üç boyutlu yapısını fark etmeleri için öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Bir resme farklı açılardan bakarsanız arkasını görebilir misiniz?
• Bir heykelin etrafında dolaştığınızda heykeli her açıdan aynı mı görürsünüz?

GS.4.3.1
Öğrencilerden çağdaş Türk heykel sanatındaki figüratif eserleri inceleyebilmeleri  beklenir. İncelenecek heykeller tarihî olayları ve ulusal kahramanları yansıtan anıtsal nitelikteki eserler arasından özenle belirlenir. Öğrencilerin yaş düzeyine uygun estetik unsurlar taşıyan, gerçekçi biçimde insan veya hayvan figürünü betimleyen ve millî değerleri konu alan heykellerin görselleri dijital veya basılı ortamda sunulur. Bu kapsamda öğrencilerin Cumhuriyet Dönemi Türk heykel sanatındaki Atatürk, Kurtuluş Savaşı, Anıtkabir’de bulunan İstiklal ve Hürriyet Kuleleri" ile Aslanlı Yol’daki heykelleri incelemeleri sağlanabilir. Eser seçim süreci öğrencilerin katılımıyla yürütülür ve öğrencilerden seçtikleri eserlere ilişkin tercih nedenlerini açıklamaları beklenir (OB5, OB9, KB3.1, SDB1.1, SDB3.3). Böylece öğrencilerin kendi ilgi ve değerlerine uygun bilinçli tercihler yapmaları, seçimlerine yönelik gerekçeler sunmaları ve bu kararların sorumluluğunu üstlenmeleri teşvik edilir (E1.6). Figüratif heykeli sanatsal açıdan betimlemeleri için (a) öğrencilerden eserin türü, yapım tekniği (taş, bronz, ahşap) ve yapım yılı hakkında tahmin yürütmeleri istenir (OB1). Heykelde yer alan figürleri ve unsurları inceleyerek gözlemlerini açıklamaları sağlanır (SDB2.1). Figüratif heykeli
sanatsal açıdan çözümlemeleri için (b) öğrencilerin eserin konusu ile görsel bileşenler arasındaki ilişkiyi anlamaları sağlanır. Öğrencilerden figürlerin duruşları, hareket yönleri, yüz ifadeleri üzerine düşünmeleri ve eserin konusunu belirlemeleri beklenir. Eserde sanat elemanları ve tasarım ilkeleri arasındaki ilişkileri tespit edebilmeleri için heykelin farklı açılardan fotoğraflarını incelemeleri istenir (OB4). Bu amaçla sanat elemanlarından şekil ve form; tasarım ilkelerinden ise tekrar, zıtlık, oran-orantı, hiyerarşi ve mekân üzerinde durulur (D7.1). Aynı zamanda bu kavramların tanımlarına değinilerek öğrencilerden kavramları açıklamaları istenir (OB9). Figüratif heykeli sanatsal açıdan yorumlamaları için (c) seçecekleri bir heykelin tarihî arka planını araştırmaları ve anıtsallaştırılan kişi veya figürlerin toplumda bıraktığı etkiyi incelemeleri beklenir (KB2.6, SDB2.3). Heykellerin mekâna kattığı estetik değeri fark ederek çevreyle ilişkisini değerlendirmeleri sağlanır (D7.1). Öğrencilerden Türk heykel sanatına katkı sunan sanatçıları ve eserlerini saygı ve vefa ile anmaları beklenir (D15.2). Figüratif heykel hakkında sanatsal yargıda bulunmaları için (ç) sanat kuramlarına dayalı bir süreç izleyerek eseri, yansıtmacı ve anlatımcı anlayışa göre değerlendirmeleri sağlanır. Öğrencilerin
heykelin gerçek yaşamı yansıtıp yansıtmadığını ve içerdiği sanatsal anlatımı, öğretmen rehberliğinde
belirlemeleri istenir (E3.7). Öğrencilerden sanatçının heykeli oluştururken hissettikleri üzerine düşünmeleri ve bu süreçteki duygu ve düşüncelerini tahmin etmeleri beklenir (E2.1, SDB2.3). Öğrencilerin esere yönelik beğenilerini, kişisel duyguları ve içsel algıları doğrultusunda ifade etmeleri sağlanır (SDB1.1). Eser inceleme sürecinde çalışma yapraklarından faydalanılabilir. Süreç gözlem formu veya akran değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

GS.4.3.2
Öğrencilerden Türkiye’ye özgü bitki ve hayvan türlerini yansıtan üç boyutlu figüratif heykel  yapabilmeleri beklenir. Öğrencilerin yaşadıkları veya ilgi duydukları coğrafi bölgelere özgü bitki ve hayvan türleri hakkında belgeseller, kitaplar, dijital kaynaklardan yararlanarak bilgi toplamaları sağlanır (OB1, KB2.6). Topladıkları bilgileri derleyerek seçtikleri bitki veya hayvanların görsellerini ve temel özelliklerini içeren fikir panosu oluşturmaları beklenir (OB1, OB7, SDB1.2). Öğrencilerin doğal yaşamı koruma bilinci ve sorumluluk duygusu geliştirmeleri amacıyla doğa sevgisi, canlılara saygı, çevreyi koruma gibi değerler üzerinde durulur (D9.3, D16.2). Oran-orantı, yön ve mekân ilişkilerini kullanarak Türkiye’ye özgü bitki ve hayvan türlerini yansıtan üç boyutlu figüratif kompozisyon tasarlamaları için (a) seçtikleri bitki veya hayvanın gövde, baş, kanat, bacak gibi bölümlerinin oranlarını belirlemeleri sağlanır. Canlının pozisyonu, hareket yönü ve mekân içindeki konumunu planlamaları beklenir. Oran-orantı, yön ve mekân ilişkilerini kullanarak üç boyutlu figüratif kompozisyon oluşturmaları için (b) tasarladıkları figürleri kil, tel, karton, kâğıt hamuru veya sürdürülebilir malzemelerle şekillendirmeleri beklenir (OB8). Bu aşamada plastilin, oyun hamuru, tuz seramiği, modelleme kili gibi kolay şekillendirilebilen malzemeler de önerilebilir. Öğrencilerin çalışacakları malzemeleri seçmeleri, bunları özenli ve verimli bir şekilde kullanmaları beklenir (SDB1.2, D17.3). Figürün doğal ortamına uygun, oran-orantıları ve hareketli parçaları temel düzeyde
uygulanmasına yönelik rehberlik edilir. Çalışmalarında kullandıkları tasarım ilkelerini, figürü seçme sebeplerini, kültürel detayları ve üç boyutlu üretim süreçlerini anlatmaları sağlanır (SDB1.2). Çalışma ortamının düzenli tutulması gerektiği hatırlatılır ve öğrencilerin çalışma alanlarını iş birliği içinde temizlemeleri sağlanır (D18.2). Sanatsal ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Öğrencilerin birbirlerinin çalışmalarını dikkatle inceleyerek emeklerini takdir etmeleri beklenir (E3.5, D14.1). Ürünler performans görevi olarak tanımlanır ve rubrik, kontrol listesi veya öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerin ilgi duydukları heykel sanatçılarını araştırmaları, kâğıt hamuru, kil gibi malzemelerle
dekoratif amaçlı küçük boyutlu rölyef çalışmaları yapmaları, tasarladıkları üç boyutlu figürleri 3D yazıcılar veya kalemlerle modellemeleri sağlanabilir.

Öğrencilerden alüminyum folyo, kâğıt veya doğal malzemelerle temel düzeyde hayvan ve bitki figürleri yapmaları; esnek tel, kumaş, karton bardak gibi sürdürülebilir malzemelerin parçalarını birleştirerek üç boyutlu figürler oluşturmaları sağlanabilir.