3. TEMA: SANATÇILAR VE ESERLERİ

SAB3. Sanat Eserini İnceleme, SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E1.2. Bağımsızlık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E1.6. Seçicilik, E2.2. Sorumluluk, E3.5. Açık Fikirlilik

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D7. Estetik, D11. Özgürlük, D18. Temizlik

OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.3.3.1. Çağdaş Türk resim sanatındaki figüratif resimleri inceleyebilme
a) Figüratif resmi sanatsal açıdan betimler.
b) Figüratif resmi sanatsal açıdan çözümler.
c) Figüratif resmi sanatsal açıdan yorumlar.
ç) Figüratif resim hakkında sanatsal yargıda bulunur.

GS.3.3.2. Günlük yaşam sahnelerini yansıtan figüratif resim yapabilme
a) Oran-orantı, yön ve uzaklık ilişkilerini kurarak figüratif kompozisyon tasarlar.
b) Oran-orantı, yön ve uzaklık ilişkilerini kurarak figüratif kompozisyon oluşturur.

Çağdaş Türk Resim Sanatında Figüratif Resimler
Oran-Orantı, Yön ve Uzaklık İlişkileri

figüratif resim, oran-orantı, uzaklık ilişkisi, yön ilişkisi

Öğrenme çıktıları gözlem formları, rubrik, öz değerlendirme formları ve akran değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden günlük yaşam sahnelerini yansıtan figüratif resim yapmaları istenir. Kompozisyonlarını yağlı pastel boya, sulu boya veya renkli kuru kalemleri kullanarak oran-orantı, yön, uzaklık ilişkileri ile kültürel unsurların uyumuna dikkat ederek oluşturmaları beklenir.

Öğrencilerin nesnelerin veya figürlerin kendi içlerindeki oranlarını ve aralarındaki boyut farklılıklarını algılayabildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin nesneler arasındaki boyut farklılıklarını algılama düzeyleri aşağıdakilere benzer sorulara verdikleri yanıtlarla değerlendirilir:
• Bir tren mi yoksa otobüs mü daha uzundur?
• Bir kelebek mi yoksa kuş mu daha büyüktür?
• Bir ağacın dalları mı yoksa gövdesi mi daha geniştir?

Öğrencilere çevrelerinde gördükleri nesne ve figürlerin bir sanat eserinin parçası olabileceğini ve günlük yaşam ile sanat arasındaki bağlantıyı fark etmeleri için aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• En sevdiğiniz eşyanızı ve arkadaşınızın resmini yapsaydınız onları nerede ve nasıl göstermek istersiniz?
• Bir resim yapacak olsanız bu resme çevrenizdeki hangi figürleri eklemek isterdiniz?

GS.3.3.1
Öğrencilerden çağdaş Türk resim sanatındaki figüratif resimleri inceleyebilmeleri beklenir. Çağdaş Türk resim sanatında kültürün önemine vurgu yapılarak figüratif temalı eser görselleri, dijital veya basılı ortamda paylaşılır. Şeref Akdik’in "Mektebe Kayıt", Nuri İyem’in "Köylü Kadınlar", Turgut Zaim’in "Keçili Kız" ve Neşet Günal’ın "Başakçı Kadın" isimli eserleri sunulur. İncelenecek eserleri sınıf içinde yapılacak demokratik oylamayla belirlemeleri sağlanır (OB5, OB9, D3.4, SDB2.2). Eser seçim sürecinde öğrencilerden tercih sebeplerini açıklamaları istenir (SDB3.3). Bu süreçte öğrencilerin kendi ilgi ve değerleri doğrultusunda bilinçli seçimler yapmaları ve bu tercihleri gerekçelendirmeleri istenir (E1.6). Eserlerdeki manzaralar karşısında hissettiklerini ifade etmeleri ve kendilerini, bu manzaraların içinde hayal etmeleri beklenir (SDB1.1). Figüratif resmi sanatsal açıdan betimlemeleri için (a) öğrencilerden eserin türü, yapım tekniği, yapım yılı gibi özelliklerini tahmin etmeleri istenir. Bu amaçla her gruba eserle ilgili ipuçları içeren bilgi kartları dağıtılır ve gruplardan bu ipuçlarını birleştirerek eserin künye özelliklerini belirlemeleri beklenir (OB4, KB2.10). Resimdeki
insanlar, nesneler, hayvanlar gibi bilgi objelerini detaylı şekilde betimlemeleri ve ulaştıkları sonuçları sınıfa sunmaları sağlanır (D3.4, SDB2.1, SDB2.2). Figüratif resmi sanatsal açıdan çözümlemeleri için (b) öğrencilerden eserin konusuna ilişkin fikir yürütmeleri ve figürlerin yaptıklarını, bulundukları ortamı, aralarındaki mesafeleri ve kullanılan renkleri açıklamaları beklenir (OB4). Sanat elemanlarından renk ve biçim; tasarım ilkelerinden tekrar, zıtlık ve oran-orantı üzerinde durulur (KB2.4, D7.1). Ana ve ara renkleri, sıcak ve soğuk renkleri, tekrar eden biçimleri; boyut, yön ve biçim zıtlıklarını tespit etmeleri sağlanır. Figürlerin yerleşimini ve yön ilişkilerini
tartışarak renklerin sıcak ve soğuk etkilerini açıklamaları beklenir (KB2.18). Eserin odak noktasındaki figür veya figürleri tespit etmeleri sağlanır. Figüratif resmi sanatsal açıdan yorumlamaları için (c) eserin konusu ile sanat elemanları ve tasarım ilkeleri arasında ilişki kurmaları beklenir. Öğrencilerden eserle ilgili "Bu resim bana ... hatırlatıyor." şeklinde bir cümle kurarak hissettikleri anlam ve duyguyu ifade etmeleri istenir (SDB1.1). Eseri Anadolu’nun kültürel ve toplumsal göstergeleri açısından incelemeleri ve sanatçının mesajına ilişkin fikir yürütmeleri beklenir (SAB2.2, OB5). Figüratif resim hakkında sanatsal yargıda bulunmaları için (ç) eseri,
sanatın yansıtmacı ve anlatımcı kuramlarına göre öğretmen rehberliğinde değerlendirmeleri sağlanır. Resimdeki olayların gerçek yaşamla ilişkisini ve eserdeki unsurların gerçek dünyadaki karşılığını değerlendirmeleri istenir. Grupların eserle ilgili fikirlerini bu ölçütlerle değerlendirerek bir cümleyle paylaşmaları beklenir (KB2.17, E3.5, D11.2). Öğrencilerin esere ilişkin beğenilerini duygusal deneyimleri ve içsel değerlendirmeleri doğrultusunda açıklamalarına imkân verilir (SDB3.3). Süreç gözlem formu veya akran değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.
GS.3.3.2
Öğrencilerden günlük yaşam sahnelerini yansıtan figüratif resim yapabilmeleri beklenir. Oran-orantı, yön ve uzaklık ilişkilerini kurarak figüratif kompozisyon tasarlamaları için (a) kendi yaşamlarından anlamlı bir sahne seçmeleri istenir. Bu sahne öğrencinin değerlerine, duygusal bağ kurabileceği anılara veya sosyal çevresindeki olumlu deneyimlere dayandırılabilir. Anadolu kültürüne ilişkin farkındalık kazanmaları amacıyla düğün, bayram, köy hayatı, oyun, pazar sahneleri gibi temalar belirlemeleri sağlanır. Seçtikleri sahnenin detaylarını düşünmeleri ve kompozisyona kültürel unsurları eklemeleri için öğrencilere açık uçlu sorular yönlendirilir. Bu unsurları listelemeleri beklenir (OB5, SDB1.2). Oran-orantı, yön ve uzaklık ilişkilerini kurarak figüratif kompozisyon oluşturmaları için (b) öğrencilerden tasarımlarını özgün resimlere dönüştürmeleri istenir (KB2.20, OB4). Pastel boya, sulu boya ve renkli kuru kalemler temel malzeme olarak sunulur. Her öğrencinin anlatım
araçlarını fikir alışverişi yaparak özgürce seçmesi sağlanır (SDB1.2, E1.2). Malzeme ve teknik kullanımı uygulamalı olarak gösterilir. Öğrencilerden figürlerin boyutlarına, nesneler arasındaki mesafeye ve mekânsal derinliğe dikkat ederek kompozisyonlarını oluşturmaları beklenir. Çizimlerinde geçmiş yaşantılarına, kültürel bağlamlarına ve sosyal çevrelerine ilişkin unsurları yansıtmaları istenir (OB5, SDB1.1). İnsan figürünün oranlarını anlamaları için geometrik çizim odaklı çalışmalar yapmaları sağlanır. Perspektif kurallarına uygun
olarak yakın nesneleri büyük, uzak nesneleri ise küçük çizmeleri gerektiği vurgulanır. Geometrik şekillerle figür çizimi ve oran-orantı konularında öğrencilerle dijital içerikler ve kısa videolar paylaşılabilir. Bu süreçte öğrencilerin hayal gücünü kullanarak fikirlerini geliştirmeleri sağlanır (E1.4, E1.5). Çalışmalar tamamlandığında öğrencilerden resimlerini betimlemeleri ve duygularını açıklamaları beklenir (OB5, OB9, SDB1.1). Sunum sırasında resmettikleri sahnelerin anlamını, kompozisyona ekledikleri kültürel detayları ve resimlerin  oluşturulma sürecini açıklamaları istenir (SDB1.2). Öğrencilerin çalışma ortamını iş birliği içinde temizlemeleri ve düzenlemeleri sağlanır (D18.2, E2.2, SDB2.2). Sanatsal ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Bu ürünler performans görevi olarak tanımlanarak rubrik ve öz değerlendirme formları ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden figüratif resim koleksiyonlarına sahip sanat müzeleri hakkında araştırma yapmaları istenebilir. Bu amaçla sanal müze ziyareti gerçekleştirmeleri veya imkânlar dâhilinde aile büyükleriyle bir müzeyi ziyaret etmeleri istenebilir. Ziyaret sırasında edindikleri deneyimlerini ve gözlemlerini arkadaşlarıyla paylaşmaları sağlanabilir.

Öğrencilerden çağdaş Türk figüratif resim sanatına ait örneklerin bulunduğu kartlarla eşleştirme oyunu oynamaları istenebilir. Öğrencilerin geometrik şekilleri temel alarak insan ve hayvan figürleri çizmeleri sağlanabilir.