4. TEMA: ÇİZİM VE GÖRSEL İFADE

SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E1.2. Bağımsızlık, E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB3.1. Uyum, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D10. Mütevazılık, D11. Özgürlük, D16. Sorumluluk, D18. Temizlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.2.4.1. Farklı çizgi türlerini kullanarak doğa peyzajı yapabilme
a) Farklı çizgi türlerini kullanarak doğa peyzajı tasarlar.
b) Farklı çizgi türlerini kullanarak doğa peyzajı oluşturur.

Farklı Çizgi Türleriyle Doğa Peyzajı

doğa peyzajı, grafit kalem

Öğrenme çıktıları dereceli puanlama anahtarları ve öz değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden farklı çizgi türleriyle gözlemlerine ve hayal güçlerine dayalı doğa peyzajı oluşturmaları istenir. Ürünlerinde siyah, beyaz ve gri yağlı pastel boyalar veya grafit kalemler kullanarak doğadaki unsurlarla ilişkili çizgi karakterlerini seçmeleri beklenir.

Öğrencilerin doğadaki nesnelerin sahip olduğu geometrik biçimleri ve çizgisel yapıları algılayabildikleri kabul edilmektedir.

Doğadaki nesnelerin sahip olduğu geometrik biçimlere ve bu biçimlere bağlı çizgi yapılarına ilişkin ön bilgilerini ölçmek için öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular sorulur:
• Bir derenin akışını çizerken dalgalı mı düz mü veya başka hangi tür çizgi kullanırdınız?
• Bir ağaç dalını çizerken düz çizgiler mi yoksa eğri çizgiler mi tercih edersiniz?

Öğrencilere doğadaki nesnelerin yapısal farklılıklarına göre çizgisel anlatımın değişiklik gösterebileceğini fark etmeleri için aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Doğada neden farklı türden çizgiler bulunmaktadır?
• Bir bulutu veya bir ağacın gövdesini çizerken farklı çizgiler kullanmanızın nedeni ne olabilir?

GS.2.4.1
Öğrencilerden farklı çizgi türlerini kullanarak doğa peyzajı yapabilmeleri beklenir. Bu amaçla dört farklı görevden oluşan istasyon çalışması uygulanır. Her istasyonda farklı çizgi türleriyle ilgili görevler bulunur. Birinci istasyonda ince ve kalın çizgiler, ikinci istasyonda düz ve eğri çizgiler, üçüncü istasyonda kesik ve dalgalı çizgiler, dördüncü istasyonda ise zikzak çizgiler üzerine çalışmalar yapılır. Örneğin öğrencilerden düz çizgilerle bir ev, dalgalı çizgilerle bir nehir, zikzak çizgilerle bir dağ veya eğri çizgilerle bir ağaç çizmeleri istenebilir. İstasyonları sırayla gezerek tüm çizgi türlerini deneyimlemeleri ve
görevlerini tamamlamaları beklenir (D16.3, SDB3.1). Farklı çizgi türlerini kullanarak doğa peyzajı tasarlamaları için (a) öğrencilerin doğa manzarası fotoğraflarını, dijital veya basılı ortamda incelemeleri sağlanır (OB4). Bu manzaralarda yer alan unsurların hangi çizgi türleriyle ifade edilebileceği hakkında konuşmaları istenir. Öğrencilerden Hoca Ali Rıza’nın "Evler" ve Vincent van Gogh’un (Vinsent Van Gog) "Evler ile Peyzaj" (Fr. Paysage avec une maison et un laboureur, "Peyzaj avek ün mezon e ün labrör") isimli eserini çizgi
çeşitliliği açısından incelemeleri beklenir. Bu eserlerde kullanılan çizgi türlerini betimlemeleri ve doğadaki benzer unsurlarla ilişkilendirmeleri istenir (OB9). Tasarımlarını oluştururken doğa gözlemi yapmaları ve hayal güçlerini kullanarak peyzaj kompozisyonlarında yer alacak ağaç, çiçek, dağ gibi unsurları temsil eden çizgiler tasarlamaları beklenir (E3.3). Farklı çizgi türlerini kullanarak doğa peyzajı oluşturmaları için (b) öğrencilerden konuya uygun görsel anlatım araçlarını belirlemeleri istenir. Siyah, beyaz ve gri yağlı pastel boyalar veya grafit kalemler temel malzemeler olarak sunulur. Öğrencilerin malzeme seçimlerini
bireysel tercihlerine göre yapmaları sağlanır (E1.2, D11.2, SDB1.2). Ön plandaki nesneleri arka plandakilere kıyasla daha koyu tonda çizmeleri önerilir. Orta tonlar için gri pastel boyayı tercih etmeleri veya siyah ve beyaz pasteli üst üste kullanarak griler oluşturmaları sağlanır. Grafit kalemle farklı etkiler oluşturmak amacıyla öğrencilerden çizgileri üst üste veya yan yana denemeleri istenir. Öğrencilere açık tonlar için HB, koyu tonlar için ise B ve 2B kalemleri kullanmaları önerilir. Çizgi türlerinin çeşitliliğini ve kompozisyondaki bütünlüğü
sağlamaları için rehberlik edilir. Çizgi yoğunluğunu kullanarak mekân ve derinlik
algısını hissetmeleri sağlanır. Öğrenme eksikleri hakkında geri bildirim verilerek öğrencilerden düzeltme yapmaları beklenir. Kompozisyonlarındaki çizgi türlerini doğadaki örneklerle ilişkilendirerek açıklamaları istenir (OB1). Süreç boyunca edindikleri deneyimleri ve çalışmalarının sonuçlarını açık bir şekilde ifade etmeleri sağlanır (E3.5, SDB1.2, SDB1.3). Kompozisyonlarında başarılı buldukları ve geliştirilmesi gereken yönlerini, öğretmen rehberliğinde belirlemeleri beklenir (D10.1). Öğrencilerin çalışmalarında tercih ettikleri malzemelerle ilgili olarak beğendikleri yönleri ve geliştirmek istedikleri alanları ifade etmeleri
sağlanır. Gelecek çalışmalarında yapmayı düşündükleri değişiklikleri ve bunların nedenlerini açıklamaları beklenir (SDB1.3, SDB3.3). Sanatsal uygulama sürecinde doğayla estetik bağ kurmalarını sağlamak amacıyla öğrencilere kuş cıvıltısı, su sesi, rüzgâr uğultusu gibi doğal seslerden ve sözsüz ezgilerden oluşan müzikler dinletilir. Sanatsal ürünler tamamlandığında öğrencilerden çalışma ortamını iş birliğiyle temizlemeleri ve düzenli bir alan oluşturmaları istenir. Düzenli bir çalışma ortamının üretkenliği arttırdığını, sağlığı koruduğunu ve yaşam kalitesini iyileştirdiğini fark etmeleri sağlanır (D18.2). Sanatsal ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Bu ürünler, performans görevi olarak tanımlanarak dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formları ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden manzaralarına rüzgâr, yağmur, güneş ışığı gibi hava etkilerini eklemeleri ve bu atmosfer etkileriniçizgilerle somutlaştırmaları istenebilir.

Öğrencilerden doğadaki en sevdiği nesneleri seçerek her birini ayrı ayrı çizmeleri istenebilir. Bu süreçte nesnelerin temel çizgisel özelliklerini fark etmeleri için rehberlik sağlanabilir.