3. TEMA: SANATÇILAR VE ESERLERİ

SAB3. Sanat Eserini İnceleme, SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E1.1. Merak, E1.3. Azim ve Kararlılık, E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D7. Estetik, D12. Sabır, D14. Saygı, D15. Sevgi, D17. Tasarruf, D18. Temizlik

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.2.3.1. Çağdaş Türk resim sanatında natürmort temalı eserleri inceleyebilme
a) Natürmort temalı eseri sanatsal açıdan betimler.
b) Natürmort temalı eseri sanatsal açıdan çözümler.
c) Natürmort temalı eseri sanatsal açıdan yorumlar.
ç) Natürmort temalı eser hakkında sanatsal yargıda bulunur.

GS.2.3.2. Ana renkler, ara renkler ve biçim zıtlıklarıyla natürmort yapabilme
a) Ana, ara renkler ve biçim zıtlıklarıyla natürmort tasarlar.
b) Ana, ara renkler ve biçim zıtlıklarıyla natürmort oluşturur.

Çağdaş Türk Resim Sanatında Natürmort
Sanat Eserlerindeki Renk ve Biçim Zıtlıkları

biçim zıtlığı, çerçeveleme, konturlama, natürmort, renk zıtlığı

Öğrenme çıktıları kontrol listeleri, gözlem formları, öz değerlendirme formları veya akran değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden ana, ara renkler ve biçim zıtlıklarıyla günlük nesneleri kullanarak natürmort oluşturmaları istenir. Natürmortlarını pastel boya, sulu boya veya renkli kuru kalem teknikleriyle detaylara dikkat ederek estetik bir şekilde ifade etmeleri beklenir.

Öğrencilerin canlı ve cansız varlıkları ayırt etme becerisine sahip oldukları kabul edilmektedir.

Öğrencilerin canlı ve cansız varlıklar hakkındaki bilgi düzeyleri aşağıdakilere benzer sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Sınıfınızdaki masa canlı bir varlık mıdır?
• Sınıfınızda bulunan canlı varlıklar nelerdir?

Çevrelerinde gördükleri canlı ve cansız varlıklarla düzenlemeler yaparak kompozisyonuna dönüştürülebileceği konusunda farkındalık kazanmaları için öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Günlük hayatta sıkça gördüğünüz bir nesne, başka hangi nesnelerle birlikte güzel görünür?
• Sınıfınızdaki canlı ve cansız varlıklardan bir resim yapacak olsaydınız hangilerini seçerdiniz? 

GS.2.3.1
Öğrencilerden çağdaş Türk resim sanatında natürmort temalı eserleri inceleyebilmeleri beklenir. Bu eserleri sanatsal açıdan betimlemeleri için (a) öğrencilerin natürmort temalı eser görsellerini dijital veya basılı ortamda incelemeleri sağlanır (OB2, OB4). Bu aşamada öğrencilerle natürmort hakkında temel bilgiler paylaşılır. Feyhaman Duran’ın "Karpuzlu Natürmort", Hasan Vecih Bereketoğlu’nun "Bakraçlı Natürmort" ve Mahmut Cuda’nın "Kedili ve Elmalı Natürmort" isimli eserleri örnek olarak gösterilir (OB5, OB9). İncelenecek eserlere öğrencilerin sınıfça karar vermeleri istenir (KB3.1, SDB2.2). Dikkat çekmek ve merak uyandırmak için öğrencilere eserlerde yer alan nesnelerden oluşan bir hikâye anlatılarak öğrencilerin bu nesnelere anlam yüklemeleri sağlanır (E1.1). Öğrencilerden eserin türünü, eserde kullanılan malzemeleri tahmin etmeleri ve tahminlerini gerekçelendirmeleri beklenir (KB2.10, OB9, SDB3.3). Resim, heykel, fotoğraf gibi sanat türleri arasındaki farkları anlamaları için örnekler sunularak incelenen eserin hangi sanat dalına ait olduğunu
belirlemeleri ve gerekçelerini açıklamaları beklenir (KB3.1, SAB1.2). Öğrencilerin eserde yer alan bilgi objelerini konuşma halkası tekniğiyle detaylı bir şekilde incelemeleri sağlanır. Öğrencilerden eserdeki canlı ve cansız, doğal ve yapay nesneleri tespit etmeleri ve paylaşmaları istenir (KB2.5, SDB2.2). Bu süreçte farklı bakış açılarının sınıf içi tartışmalara zenginlik kattığını fark etmeleri ve arkadaşlarının fikirlerine saygı göstermeleri beklenir (SDB2.3). Natürmort temalı eseri sanatsal açıdan çözümlemeleri için (b) sanat elemanlarından renk ve biçim, tasarım ilkelerinden ise tekrar ve zıtlık ele alınır. Öğrencilerden eserdeki ana ve ara renkleri belirlemeleri, biçimleri sınıflandırmaları, tekrarlayan unsurları ve boyut, yön gibi zıtlıkları tespit etmeleri istenir (KB2.5, KB2.8). Özellikle yuvarlak ve köşeli şekillerin benzerlik ve farklılıkları üzerinde durularak zıtlıkların kompozisyondaki etkisi açıklanır. Öğrencilerin "Ben olsaydım..." ifadesiyle başlayan cümleler kurarak renk ve biçim tercihlerini ifade etmeleri sağlanır (E3.3, D7.1, SDB1.1). Natürmort temalı eseri sanatsal açıdan yorumlamaları için (c) gruplardan eserin konusu ile sanatçının renk, biçim ve boyut tercihleri arasındaki ilişkiyi keşfetmeleri beklenir. Eser hakkında sanatsal yargıda
bulunmaları için (ç) gruplardan eseri beğenme sebeplerini gerekçeleriyle açıklamaları ve diğer görüşlere saygı duyarak kendi yorumlarını ifade etmeleri istenir (E3.5, SDB3.3). Sanatçıların Türk resmine katkıları ve kıymetlerine vurgu yapılarak vefayla anılmaları sağlanır (D15.2). Süreç gözlem formu veya akran değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

GS.2.3.2
Öğrencilerden ana renkler, ara renkler ve biçim zıtlıklarıyla natürmort yapabilmeleri beklenir. Bu kapsamda natürmort tasarlamaları için (a) öğrencilerden şişe, vazo, çiçek, bardak, sepet, ekmek, çaydanlık, sebzeler, meyveler gibi günlük hayatta karşılaşabilecekleri nesneleri seçerek düzenleme yapmaları istenir (SDB1.2). Seçtikleri nesnelerin biçimsel farklılıklarını, renk özelliklerini ve boyutlarını gözlemlemeleri için rehberlik edilir (KB2.2).
Nesneleri farklı açılardan inceleyerek bu özellikleri not almaları ve nesneler arasında kurulacak ilişkileri düşünmeleri beklenir. Öğrencilerin nesneler arasında boyut, yön ve biçim zıtlıkları oluşturmaları ve bu zıtlıkları belirginleştiren bir düzenleme planlamaları sağlanır. Ana renkler, ara renkler ve biçim zıtlıklarıyla natürmort oluşturmaları için (b) öğrencilerden kompozisyonlarını özgün bakış açısıyla yüzeye aktarmaları beklenir. Çalışmalarında pastel boya, sulu boya veya renkli kuru kalem arasından birini seçmeleri sağlanır (SDB1.2). Seçilen  malzemelerin kullanım teknikleri örnek çalışmalarla gösterilir ve süreç boyunca öğrencilere rehberlik edilir (OB9). Öğrencilerden malzemelerini özenli ve verimli kullanmaları beklenir (D17.3). Nesnelerin konturlarını yalın çizgilerle  belirlemeleri, ardından detayları ekleyerek renk uygulamalarına geçmeleri istenir. Bu aşamada çerçevelemenin, sanat dilinde "konturlama" olarak adlandırıldığı belirtilir. Çalışma sürecinde öğrencilerin sanat elemanlarından
renk ve biçimi; tasarım ilkelerinden ise zıtlık ve tekrarı fark etmeleri sağlanır.
Bu süreçte sabır, özen ve gayretle çalışmanın sanatsal üretimin önemli bir parçası olduğu vurgulanır (E1.3, D12.3). Sanatsal ürünler tamamlandıktan sonra öğrencilerden çalışma ortamını iş birliğiyle temizlemeleri ve düzenlemeleri istenir (D18.2). Düzenli ve düzensiz çalışma ortamlarının farklarını kendi deneyimlerine dayanarak düşünmeleri ve paylaşmaları sağlanır (SDB1.1). Sanatsal ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Öğrencilerin
çalışmalarındaki renk, biçim ve kompozisyon özelliklerini ifade etmeleri ve arkadaşlarının çalışmalarını takdir etmeleri beklenir (D14.1, SDB2.3). Bu ürünler performans görevi olarak tanımlanarak kontrol listesi ve öz değerlendirme formları ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden natürmort düzenlemelerini oyun hamuru veya kille üç boyutlu olarak modellemeleri istenebilir. Aynı natürmort düzenlemesini farklı açılardan çizmeleri sağlanabilir.

Öğrencilerden meyve şeklinde hazırlanmış kartonlar kullanarak uygun zemin üzerinde kolaj yapmaları istenebilir. Yalnızca iki veya üç nesneyi bir araya getirerek natürmort düzenlemesi oluşturmaları sağlanabilir.