T.C. MİLLÎ EĞİTİM
BAKANLIĞI

1. TEMA: HAYAT VE SANAT

Öğrencilerin çevresindeki ana ve ara renkleri, renk ve biçim ilişkilerini algılayarak insan ve çevre bağlamındaki düşüncelerini sanatsal ürünlerle ifade etmeleri amaçlanmaktadır.
Ders Saati
4
Alan Becerileri

SAB1. Sanatsal Algılama, SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

Eğilimler

E2.5. Oyunseverlik, E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.8. Soru Sorma

Programlar Arası Bileşenler
Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerileri

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.2. İş Birliği, SDB3.2. Esneklik

Değerler

D7. Estetik, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D17. Tasarruf, D18. Temizlik

Okuryazarlık Becerileri

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

Disiplinler Arası İlişkiler
Hayat Bilgisi, Matematik
Beceriler Arası İlişkiler
KB2.2. Gözlemleme, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.20. Sentezleme
Öğrenme Çıktıları ve Süreç Bileşenleri

GS.2.1.1. Çevresindeki nesnelerin ana renklerini, ara renklerini ve doğadaki tekrarlarını algılayabilme
a) Çevresindeki nesnelerin ana renklerini, ara renklerini ve doğadaki tekrarlarını gözlemler.
b) Yapay nesnelerdeki ana ve ara renk tekrarlarını, doğal nesnelerdeki örnekleriyle karşılaştırır.
GS.2.1.2. Renk ve biçim ilişkisini kurarak insan ve çevre bağlamındaki düşüncelerine yönelik sanatsal üretim yapabilme
a) Renk ve biçim ilişkisini kurarak hayal ettiği çevreye ilişkin düşüncelerini yansıtan
kompozisyon tasarlar.
b) Renk ve biçim ilişkisini kurarak hayal ettiği çevreye ilişkin düşüncelerini yansıtan kompozisyon oluşturur.

İçerik Çerçevesi

Ana Renkler ve Ara Renkler
Doğadaki Renk ve Biçim İlişkisi

Anahtar Kavramlar

ana renk, ara renk, biçim tekrarı, renk çemberi, renk tekrarı, renk ve biçim ilişkisi, selofan kâğıt

Öğrenme Kanıtları (Ölçme ve Değerlendirme)

Öğrenme çıktıları gözlem formu, kontrol listesi, öz değerlendirme formu ve akran değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden renk ve biçim ilişkilerini kurarak hayal ettikleri çevreye ilişkin düşüncelerini yansıtan kompozisyon oluşturmaları istenir. Kompozisyonlarını kolaj, baskı veya pastel boya teknikleriyle ifade etmeleri beklenir.

Öğrenme-Öğretme Yaşantıları
Temel Kabuller

Öğrencilerin çevresindeki nesnelerin renk ve şekillerindeki benzerlikleri ve farklılıkları algılayabildikleri, doğada tekrarlayan unsurları fark edebildikleri kabul edilmektedir.

Ön Değerlendirme Süreci

Öğrencilerin çevrelerindeki nesnelerin renk ve şekillerindeki benzerlikler ile farklılıkları algılamalarına ve bu ögelerin doğadaki tekrarlarına yönelik farkındalık düzeylerini belirlemek amacıyla aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Çevrenizde renk olarak birbirine benzeyen neler görüyorsunuz?
• Çevrenizde şekil olarak birbirine benzeyen neler görüyorsunuz?
• Çevrenizde gördüğünüz yaprak, çiçek, taş gibi doğal nesnelerde şekil veya renk tekrarları var mı?
• Hangi nesnelerde tekrarlar görüyorsunuz?

Köprü Kurma

Öğrencilere çevresindeki renk ve biçim ilişkilerini keşfetmeleri için aşağıdakilere benzer sorular sorulur:
• Kırmızı ve yeşil hangi renklerin karışımıyla elde edilmiş olabilir?
• Hangi doğal nesnelerde renk tekrarlarını görüyorsunuz?

Öğrenme-Öğretme Uygulamaları

GS.2.1.1
Öğrencilerden çevresindeki nesnelerin ana renklerini, ara renklerini ve doğadaki tekrarlarını algılayabilmeleri beklenir. Öğrencilere renklerin oluşumu ve doğadaki işlevleri hakkında temel bilgiler verilir (OB9). Renk çemberi üzerinde renklerin birbiriyle nasıl ilişkilendirildiği açıklanır. Renklerin doğadaki işlevleri hakkında görseller veya kısa videolar gösterilir. Öğrencilerden günlük yaşamda karşılaştıkları sarı, kırmızı, mavi renkteki nesneleri belirlemeleri ve bu renklerle karşılaştıkları yerleri ifade etmeleri istenir (SDB1.1). Çevresindeki nesnelerin ana renklerini, ara renklerini ve doğadaki tekrarlarını gözlemlemeleri için (a)  öğrencilerin selofan kâğıtlarla renk değişimlerini incelemeleri sağlanır. Ara renklerin oluşumu öğrenci seviyesine uygun deneylerle gösterilir. Renk karışımlarını, selofan kâğıtların yanı sıra dijital boyama uygulamaları veya fiziksel materyallerle deneyimlemeleri sağlanır (OB2, SDB1.2). Öğrencilerden botanik bahçesi, doğal park veya okul bahçesinde renk ve tekrar örüntülerini  gözlemlemeleri beklenir (KB2.2, OB4). Renk avı etkinliğiyle çevredeki bitkiler, çiçekler, taşlar ve diğer doğal unsurlardaki ana ve ara renkleri bulmaları istenir
(E2.5). Yaprak, çiçek, taş, su dalgaları gibi doğal tekrarlara örnekler gösterilerek bu örüntüler hakkında düşünmeleri sağlanır. Ayrıca okul merdivenleri, bahçe çitleri, bina pencereleri gibi yapay örüntülerin estetik ve işlevsel özelliklerini tespit etmeleri beklenir (KB2.10). Yapay nesnelerdeki ana ve ara renk tekrarlarını, doğal nesnelerdeki örnekleriyle karşılaştırmaları için (b) öğrencilerden renk tekrarlarının çevrede görüldüğü yerleri açıklamaları istenir. Doğadaki tekrarlar hakkında merak ettikleri konulara yönelik sorular sormaları beklenir (E3.8, SDB1.1). Renk çemberi üzerinde ana ve ara renkleri belirlemeleri ve bu renklerin doğadaki tekrarlarla ilişkisini açıklamaları istenir. Estetiğin sanat ve doğadaki
önemini fark etmeleri sağlanır (D7.1). Süreç gözlem formu veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir. 

GS.2.1.2
Öğrencilerden renk ve biçim ilişkisini kurarak insan ve çevre bağlamındaki düşüncelerine yönelik sanatsal üretim yapabilmeleri beklenir. Renk ve biçim ilişkisini kurarak hayal ettiği çevreye ilişkin düşüncelerini yansıtan kompozisyon tasarlamaları için (a) metafor tekniği kullanılarak çevreyle ilgili özgün fikirler üretmeleri sağlanır (E3.3). Öğrencilerden gruplara ayrılarak çevreyi bir metaforla ifade eden tasarım yapmaları istenir. Her gruptan hayal ettikleri çevreyi belirledikleri metafor üzerinden anlatmaları beklenir. Bu amaçla öğrencilerin hoşlandıkları bir mekânı daha güzel hâle getirmek için o mekâna eklemek
istedikleri unsurlar hakkında fikir yürütmeleri sağlanır (SDB3.2). Binalar, parklar, yollar, daha mutlu ve yaşanılır bir çevrede bulunması gerektiğine inandıkları unsurları belirlemeleri istenir. İnsanlar, hayvanlar ve bitkiler arasındaki ilişkileri yansıtan metaforlar üreterek bunları açıklamaları sağlanır. Metaforları renk ve biçim ilişkileriyle zihinlerinde görselleştirmeleri ve grup kararıyla tasarımlarını yapmaları beklenir. Renk ve biçim ilişkisini kurarak hayal ettiği çevreye ilişkin düşüncelerini yansıtan kompozisyon oluşturmaları için (b) her gruptan tasarımlarını özgün bakış açısıyla sanatsal ürüne dönüştürmesi beklenir. Yağlı pastel boya, kolaj ve baskı tekniklerinin yanı sıra temel malzeme olarak tanıtılır. Malzeme seçimlerinin, grupların ortak tercihleri doğrultusunda yapılması sağlanır (D16.1, SDB1.2, SDB2.2). Öğrencilerin tüm malzemeleri ve teknikleri bir arada kullanmalarına imkân verilir. Boyaların kullanım şekli ve uygulama teknikleri gösterilir. Baskının bir yüzeye biçim veya desen aktarma yöntemi olduğu açıklanır. Öğrencilerin yaprak, sünger, ağaç dalları gibi doğal ve yapay malzemelerle parmak boyası veya sulu boya kullanarak baskı tekniklerini
deneyimlemeleri sağlanır (OB9). Yüzeye aktardıkları malzemeleri, hayallerini yansıtan yaratıcı nesnelere dönüştürmeleri beklenir (KB2.20). Örneğin renkli yaprakları ardışık şekilde yapıştırarak hayalî bir balık yapmaları veya bir düğmeye anten ekleyerek düğmeyi kelebeğe dönüştürmeleri önerilir (SDB3.2, E3.3). Öğrencilerden çalışmalarda seçtikleri renkleri ve biçimleri birden fazla yerde tekrarlamaları istenir. Tekrar eden renk ve biçimlerin çalışmaya kattığı hareket üzerine düşünmeleri sağlanır. Renk ve kompozisyon tasarımlarına
yönelik geri bildirim verilerek öğrencilerin gelişimleri desteklenir. Malzemelerini özenli ve tasarruflu kullanmaları, grup arkadaşlarıyla karşılık beklemeden yardımlaşmaları sağlanır (D17.3). Çalışmalar tamamlandığında her gruptan tasarımlarını açıklaması, süreç boyunca aldıkları estetik kararları paylaşması beklenir (SAB2.1, OB9). Çalışma ortamını iş birliğiyle temizlemeleri ve düzenli bir ortamın üretkenliği arttırdığını fark etmeleri sağlanır (SDB2.2, D18.2). Tamamlanan sanatsal ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir.  Öğrencilerden süreç boyunca edindikleri deneyimleri açık fikirlilikle değerlendirmeleri ve birbirlerinin çalışmalarını takdir etmeleri beklenir (E3.5, D14.1). Sanatsal ürünler performans görevi olarak tanımlanarak öz  değerlendirme formu veya akran değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

Farklılaştırma
Zenginleştirme

Öğrencilerden doğal ve sürdürülebilir bir çevreyi simgeleyen renkleri kullanarak poster veya bilgi görseli hazırlamaları, doğal ve yapay nesnelerle ana ve ara renklerin yer aldığı renk çemberi oluşturmaları istenebilir.

Destekleme

Öğrencilere ana ve ara renk kartları verilerek bunları doğru renklerle eşleştirmeleri, parmak boyası ile renk karışımlarını deneyimlemeleri, bu renkleri kullanarak resim veya kolaj yapmaları istenebilir.