T.C. MİLLÎ EĞİTİM
BAKANLIĞI

4. TEMA: ÇİZİM VE GÖRSEL İFADE

Öğrencilerin farklı çizgi türlerini tanımaları ve çizgileri kullanarak serbest kompozisyonlar oluşturmaları amaçlanmaktadır.
Ders Saati
5
Alan Becerileri

SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

Eğilimler

E1.2. Bağımsızlık, E2.5. Oyunseverlik, E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik

Programlar Arası Bileşenler
Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerileri

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim

Değerler

D10. Mütevazılık, D18. Temizlik

Okuryazarlık Becerileri

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

Disiplinler Arası İlişkiler
Türkçe, Matematik
Öğrenme Çıktıları ve Süreç Bileşenleri

GS.1.4.1. Temel çizgi türlerini kullanarak serbest çizim yapabilme
a) Farklı çizgi türleriyle kompozisyon tasarlar.
b) Farklı çizgi türleriyle desen oluşturur.

İçerik Çerçevesi

Kompozisyonda Çizgi Çeşitliliği

Anahtar Kavramlar

dalgalı çizgi, düz çizgi, eğik çizgi, kesik çizgi, serbest çizim, zikzak çizgi

Öğrenme Kanıtları (Ölçme ve Değerlendirme)

Öğrenme çıktıları kontrol listeleri ve öz değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden farklı çizgi türleriyle serbest çizimler yapmaları istenir.

Öğrenme-Öğretme Yaşantıları
Temel Kabuller

Öğrencilerin çizgi türleri hakkında temel farkındalıklarının olduğu kabul edilmektedir.

Ön Değerlendirme Süreci

Öğrencilerin çevrelerindeki çizgi türlerine ilişkin farkındalık düzeyleri aşağıdakilere benzer sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Çevrenizdeki düz çizgilere sahip nesnelere örnek verir misiniz?
• Çevrenizde eğik çizgilerden oluşan nesneler nelerdir?

Köprü Kurma

Öğrencilere çevrelerindeki çizgi etkisini fark edebilmeleri için aşağıdakilere benzer sorular sorulur:
• Bir binanın duvarında düz veya kesik çizgiler fark ettiniz mi?
• Yaya geçitlerindeki çizgiler nasıl görünüyor? Kesik çizgileri başka nerelerde görebilirsiniz?
• Bir ağacın gövdesinde veya dallarında hangi tür çizgileri görebilirsiniz?

Öğrenme-Öğretme Uygulamaları

GS.1.4.1
Öğrencilerden temel çizgi türlerini kullanarak serbest çizim yapabilmeleri beklenir. Düz, eğik, kesik, dalgalı, zikzak ve serbest çizgiler dijital veya basılı ortamdaki görsellerle öğrencilere tanıtılır (OB2, OB4). Öğrencilerin günlük hayatta bu çizgilerle karşılaştıkları yerleri paylaşmaları ve çizgileri uygulamaları sağlanır (SDB1.1). Öğrencilerden çizgi çarkını sırayla döndürermeleri, her turda çıkan yeni bir çizgiyle desenler oluşturmaları ve tamamladıkları desenleri sınıfla paylaşmaları beklenir (E2.5). Farklı çizgi türleriyle kompozisyon tasarlamaları için (a) öğrencilere birkaç tema önerilir ve öğrencilerden bu temalardan birini
seçmeleri istenir. Seçimlerini kendi tercihleri doğrultusunda yapmaları sağlanır (E1.2, SDB1.2). Öğrencilerin hayal gücünü harekete geçirmek için yönlendirici sorularla fikirlerini açık şekilde ifade etmeleri sağlanır (E3.3, E3.5). Çizgi türlerini, belirledikleri temalarla ilişkilendirerek tasarımları hakkındaki düşüncelerini paylaşmaları beklenir (SDB2.1). Bu aşamada öğrencilerin çizgiler ve geometrik şekiller arasında ilişki kurmaları sağlanabilir. Farklı çizgi türleriyle desen oluşturmaları için (b) öğrencilerden seçtikleri temayı dikkate alarak resim kâğıdına düz, eğik, kesik, dalgalı, zikzak, serbest çizgilerle şekil ve desenler çizmeleri beklenir. Grafit kalem, temel teknik ve malzeme olarak tanıtılır. Kalemin ve yardımcı malzemelerin kullanım şekli uygulamalı olarak gösterilir. Öğrencilerin çizgileri üst üste veya yan yana deneyerek farklı çizgisel etkiler oluşturmaları sağlanır. Öğrencilere genel kullanım için HB kalemi, koyu çizgiler için de B ve 2B kalemleri tercih etmeleri önerilir. Öğrencilerden  kompozisyonlarında tüm çizgi türlerini uygulamaları istenir.
Kompozisyonlarını oluştururken öğrencilere gerekli yönlendirmeler yapılır. Öğrencilerin süreç boyunca edindikleri deneyimleri ve kendi çalışmalarının sonuçlarını açık fikirlilikle değerlendirmeleri sağlanır (E3.5, SDB1.2). Öğrencilerden kullandıkları çizgi türlerini, bu çizgilerin temaya uygunluğunu ve çalışırken en keyif aldıkları çizgi türlerini açıklamaları istenir (SDB1.1). Kompozisyonlarını değerlendirirken kendilerinde başarılı buldukları ve geliştirilmesi gereken yönlerini öğretmen rehberliğinde fark etmeleri sağlanır (D10.1, SDB1.2, SDB1.3). Öğrencilerden çalışma ortamını iş birliğiyle temizlemeleri ve düzenlemeleri beklenir. Öğrencilerin düzenli bir çalışma ortamının faydalarını ve düzensiz bir ortamda yaşanan zorlukları kendi deneyimlerinden yola çıkarak açıklamaları istenir. Ayrıca öğrencilerin düzenli
bir çalışma ortamının üretkenliği arttırdığını, sağlığı koruduğunu ve yaşam kalitesini iyileştirdiğini fark etmeleri sağlanır (D18.2). Sanatsal ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Bu ürünler performans görevi olarak tanımlanarak kontrol listesi veya öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

Farklılaştırma
Zenginleştirme

Öğrencilerden ince uçlu keçeli kalem, fırça uçlu kalem gibi araçlarla çizim yapmaları istenebilir.

Destekleme

Öğrencilerden düz, eğik, dalgalı, kesik, zikzak ve serbest çizgileri ayrı ayrı çizmeleri veya şekillerin içini farklı çizgi türlerini kullanarak doldurmaları istenebilir.