3. TEMA: SANATÇILAR VE ESERLERİ

SAB3. Sanat Eserini İnceleme, SAB4. Sanatsal Üretim Yapma

E2.5. Oyunseverlik, E3.5. Açık Fikirlilik

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D5. Duyarlılık, D14. Saygı, D17. Tasarruf, D18. Temizlik

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB8. Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

GS.1.3.1. Çağdaş Türk resim sanatında peyzaj temalı eserleri inceleyebilme
a) Peyzaj temalı eseri sanatsal açıdan betimler.
b) Peyzaj temalı eseri sanatsal açıdan çözümler.
c) Peyzaj temalı eseri sanatsal açıdan yorumlar.
ç) Peyzaj temalı eser hakkında sanatsal yargıda bulunur.

GS.1.3.2. Renk ve şekil tekrarlarıyla doğa izlenimlerini yansıtan peyzaj yapabilme
a) Renk ve şekil tekrarlarıyla doğa izlenimlerini yansıtan peyzaj tasarlar.
b) Renk ve şekil tekrarlarıyla doğa izlenimlerini yansıtan peyzaj oluşturur.

Çağdaş Türk Resim Sanatında Peyzaj
Sanat Eserlerindeki Renk ve Şekil Tekrarları

çağdaş Türk resmi, doğa izlenimi, kır resmi, peyzaj, renk ve şekil tekrarı

Öğrenme çıktıları dereceli puanlama anahtarları, öz değerlendirme formları ve akran değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Sınıf içi performans görevi olarak öğrencilerden renk ve şekil tekrarlarıyla doğa izlenimlerini yansıtan mevsim şeridi oluşturmaları istenir. Mevsim şeridinde pastel boya veya renkli kuru kalem tekniklerini kullanarak mevsimleri temsil eden semboller, renkler ve şekillerin uyumuna dikkat etmeleri beklenir.

Öğrencilerin doğadaki renkleri, şekilleri ve doğal unsurları tanıdıkları; renkler, şekiller ve nesneler arasındaki temel ilişkileri kavrayabildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin doğada gördükleri renkler, şekiller ve doğal unsurlara karşı farkındalıkları aşağıdakilere benzer sorulara verdikleri yanıtlarla ölçülür:
• Çevrenizdeki çiçekler, ağaçlar ve gökyüzü hangi renklerdedir?
• Ağaçların dalları ve yaprakları, hangi şekillere benzemektedir?
• Yakın çevrenizde dikkatinizi çeken renkler ve şekiller nelerdir?

Doğa gözlemleri ile kır resimlerini ilişkilendirmeleri için öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular yönlendirilir:
• Mevsimlerdeki değişimlerle birlikte ağaçların rengi ve yapraklarının şekli nasıl farklılaşıyor?
• Bir kır resmi çizecek olsanız hangi renkleri ve şekilleri tercih edersiniz?

GS.1.3.1
Öğrencilerden çağdaş Türk resim sanatında peyzaj temalı eserleri inceleyebilmeleri beklenir. Bu eserleri sanatsal açıdan betimlemeleri için (a) öğrencilerin peyzaj temalı eser görsellerini dijital veya basılı ortamda incelemeleri sağlanır (OB4). Bu aşamada Hoca Ali Rıza’nın "Göl Kıyısı", Eşref Üren’in "Mamak", Mehmet Ali Laga’nın "İstanbul’da Kış", Hikmet Onat’ın "Hisar
Tepelerinden Boğaz" veya Refik Epikman’ın "Ankara’dan Manzara" isimli eserleri örnek olarak gösterilir. İncelenecek eserler öğrencilerin katılımıyla ve ortak görüşlerine göre belirlenir (OB5, OB9, D3.4). Eser seçim sürecinde öğrencilerden tercih sebeplerini açıklamaları istenir (SDB1.2). Manzara karşısında hissettiklerini dile getirmeleri ve kendilerini bu manzaranın içinde hayal ederek betimlemeleri beklenir (SDB1.1). Öğrencilerin peyzaj temalı sanat eserinin türünü tahmin etmeleri için resim, heykel, fotoğraf gibi farklı sanat türlerine ait örnekleri incelemeleri sağlanır (OB4). İncelenen eserlerin hangi sanat dalına ait olduğunu belirlemeleri ve gerekçelerini açıklamaları beklenir (KB3.1). Öğrencilerin peyzaj temalı sanat eserindeki ağaç, nehir, dağ, deniz gibi bilgi objelerini "Var-Yok" kartlarını kullanarak ifade etmeleri sağlanır (E2.5, OB4). Peyzaj temalı eseri sanatsal açıdan çözümlemeleri için (b) öğrencilerden eserin konusunu, eserde sık tekrar eden renkleri ve şekilleri, bunların tekrar ettiği yerleri açıklamaları
beklenir (KB2.4). Bunların çevredeki nesnelerin yansımaları olduğunu fark etmeleri sağlanır. Birbirinin görüşlerini demokratik bir ortamda ve saygı çerçevesinde dinlemeleri istenir (E3.5, D14.1). Peyzaj temalı eseri sanatsal açıdan yorumlamaları için (c) öğrencilere somut gözlemleri ve duygularına dayanarak yanıtlayabilecekleri yapılandırılmış sorular yöneltilir. Eserde  gördükleri unsurların bir araya gelerek oluşturduğu görüntüyü anlatmaları ve hissettirdiği duyguları kendi bakış açılarıyla ifade etmeleri sağlanır. Doğanın korunması ve çevre bilinci geliştirilmesi amacıyla eserdeki ağaçların, dağların ve su kaynaklarının birer sanat nesnesi olmanın yanı sıra yaşamın bir parçası olduğunu da kavramaları beklenir (OB8, D5.2). Doğaya, sevgi ve saygı ile yaklaşmaları sağlanır (D14.3). Peyzaj temalı eseri sanatsal açıdan yargılamaları için (ç) öğrencilerden eseri beğenme sebeplerini gerekçeleriyle ifade etmeleri istenir (SDB3.3). Karşılarındaki kişiyi sözünü kesmeden dinlemeleri ve kendi düşüncelerini sırası geldiğinde paylaşmaları beklenir (SDB2.1, D14.1). Süreç dereceli puanlama anahtarı ve akran değerlendirme formu ile değerlendirilebilir. 

GS.1.3.2
Öğrencilerden renk ve şekil tekrarlarıyla doğa izlenimlerini yansıtan peyzaj yapabilmeleri beklenir. Renk ve şekil tekrarlarıyla doğa izlenimlerini yansıtan peyzaj tasarlamaları için (a) öğrencilerin tüm mevsimlerin belirgin özelliklerini görseller, belgeseller, kısa videolar veya doğa fotoğrafları aracılığıyla tanımaları sağlanır (OB2, OB4). Öğrencilere doğadaki renklerin ve şekillerin tekrarları hakkında farkındalık kazandırılması amacıyla rehberlik edilir. Her mevsim için bir grup oluşturulur ve öğrencilerin sevdiği mevsimin grubuna katılmaları sağlanır.
Gruplardan mevsimlerde gözlemledikleri doğal değişimleri, doğanın  döngüsünü yansıtan unsurları ve bu mevsimlere ilişkin duygu ve düşüncelerini paylaşmaları istenir (E3.5, SDB1.1). Bu süreçte açık uçlu sorularla öğrencilerin fikirlerini ifade etmeleri ve sürece aktif katılım göstermeleri sağlanır (SDB2.1, D3.4). Karşılarındaki kişiyi sözünü kesmeden dinlemeleri, kendi fikirlerini sırası geldiğinde paylaşmaları, başkalarının duygu ve düşüncelerine saygı duymaları
beklenir (D14.1). Öğrencilerden mevsimleri temsil eden renkler, şekiller; yaprak, kar tanesi, güneş gibi sembollerle tasarımlarını planlamaları beklenir (SDB1.2). Renk ve şekil tekrarlarıyla doğa izlenimlerini yansıtan peyzaj oluşturmaları için (b) her gruptan tasarımlarını pastel boya veya renkli kuru kalemleri kullanarak özgün bakış açısıyla mevsim şeridine dönüştürmesi istenir (KB2.20).  Öğrencilerin malzeme seçimlerini ortak tercihler doğrultusunda yapmaları  sağlanır (SDB1.2). Boyaların kullanım şekli ve uygulama teknikleri gösterilir (OB9). Öğrencilere renk ve kompozisyon tasarımı konusunda geri bildirim verilir. Öğrencilerden malzemelerini özenli ve tasarruflu kullanmaları istenir (D17.3). Sanatsal uygulama sürecinde doğayla estetik bağ kurmalarını sağlamak amacıyla öğrencilere kuş cıvıltısı, su sesi, rüzgâr uğultusu gibi doğal seslerden ve sözsüz ezgilerden oluşan müzikler dinletilir. Çalışmalar tamamlandığında
her gruptan çalışmasını açıklaması beklenir (OB9). Çalışma ortamını iş birliğiyle temizlemeleri sağlanır (SDB2.2). Aynı zamanda düzenli bir çalışma ortamının üretkenliği arttırdığını, sağlığı koruduğunu ve yaşam kalitesini iyileştirdiğini fark etmeleri beklenir (D18.2). Tamamlanan sanatsal ürünler dijital veya fiziksel ortamda sergilenir. Gruplardan süreç boyunca edindikleri deneyimleri ve çalışmalarının sonuçlarını açık fikirlilikle değerlendirmeleri istenir (E3.5, SDB1.2, SDB1.3). Sanatsal ürünler performans görevi olarak tanımlanarak öz  değerlendirme formu veya akran değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerden mevsim ve coğrafya şartlarına uygun sürdürülebilir malzemeler kullanarak kompozisyon oluşturmaları veya doğada fotoğraf çekerek albüme dönüştürmeleri istenebilir.

Öğrencilerden yakın çevrelerindeki doğa unsurlarını basitten karmaşığa doğru ana hatlarıyla çizmeleri istenebilir.