7. ÜNİTE: TOPRAĞI TANIYORUM, TARIMI KEŞFEDİYORUM

FBAB1. Bilimsel Gözlem

KB2.9. Genelleme

E1.1. Merak, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D5. Duyarlılık, D9. Merhamet

-

FB.3.7.1. Toprak oluşumuna ve yapısına ilişkin bilimsel gözlem yapabilme
a) Toprağın oluşumuna ve yapısına ilişkin nitelikleri tanımlar.
b) Toprağın yapısına ilişkin veri toplayarak kaydeder.
c) Toprağın yapısına ilişkin topladığı verileri açıklar.

FB.3.7.2. Bir bitkinin yetişmesi için gerekenlere ilişkin genelleme yapabilme
a) Çevresinde bulunan tarım ürünlerinin nasıl yetiştirildiği konusunda araştırma
yaparak bilgi toplar.
b) Bitki yetiştirmek için gerekli ortak özellikleri belirler.
c) Farklı bitkilerin yetiştirilmesinde ortak olmayan özellikleri belirler.
ç) Bir bitki yetiştirmek için yapılması gerekenler konusunda önermede bulunur.

Toprak Oluşumu ve Yapısı
Bitki Yetiştirme

toprak, tohum, fide, tarım

Öğrenme çıktılarının değerlendirilmesinde çalışma kâğıdı, performans görevi, öğrenci ürün dosyası kullanılabilir.

Öğrencilerin toprağın yapısına ilişkin veri toplayarak çalışma kâğıdına kaydetmeleri sağlanabilir. Sınıf içi/sınıf dışı uygulamalarla yetiştirilen bitkiler için bir bitki güncesi tutulması performans görevi olarak verilebilir. Bu görev analitik veya bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Tüm bu çalışmalar öğrencinin ürün dosyasına eklenebilir

Öğrencilerin kayaçlar hakkında bilgiye sahip oldukları, bitkilerin yaşam döngüsünü bildikleri, çevrelerindeki bahçe ve tarım alanlarıyla ilgili gözlem sahibi oldukları kabul edilmektedir. 

Öğrencilerden geçmiş öğrenme yaşantılarından ve günlük hayattan çevrelerinde yetişen bitkileri belirtmeleri istenir. Bu amaçla eşleştirme kartları kullanılabilir. 

Öğrencilerden pazarda satılan sebze ve meyvelerin nerede yetiştirildiği konusundaki bilgilerini anlatmaları istenebilir.

FB.3.7.1.
Toprağın içinde neler bulunduğunu yakından görmek için uygun bir alanda sınıfça inceleme yapılabilir. Sınıfa toprak getirilerek öğrencilerin toprağı incelemeleri sağlanabilir. Öğrencilerden toprağın oluşumu ve yapısı hakkında düşünmeleri istenebilir. Toprağın nasıl oluştuğu, toprağın ne işe yaradığı gibi sorular sorulabilir. Merak uyandırılarak öğrencilerin düşünmeleri sağlanabilir (E1.1). Video ya da görsellerden yararlanılarak toprak oluşumunun incelenmesi sağlanabilir. “Toprağın içinde neler var? Toprak sıkıldığında dağılıyor mu? Toprak ne renk, toprağın her yerinde renk tonu aynı mı? Toprak nasıl kokuyor?” vb. sorular yardımıyla toprağın incelenmesi istenir. Böylece öğrencilerin toprağın niteliklerini belirlemeleri sağlanabilir (SDB1.2). Öğrencilerin toprağı incelemeleri, toprağın kayaçların aşınması ile oluşumuna ve toprağın yapısına ilişkin nitelikleri tanımlamaları beklenir. Öğrencilerin toprağın içinde neler olduğunu gözlemlemeleri için bir etkinlik yapılabilir. Etkinlik ile öğrencilerin toprağın yapısına ilişkin veri toplamaları, verilerini çalışma kâğıdına kaydetmeleri sağlanır. Öğrencilerden toprağın yapısına ilişkin topladıkları verileri açıklamaları istenir (E3.7, D3.3). Etkinlik sonucunda öğrencilerin toprağın içinde bitki parçaları, kum, küçük taşlar, kil ve su bulunduran bir karışım olduğunu gözlemlemeleri beklenebilir (SDB1.2).

FB.3.7.2.
Ders öncesinde yakın çevreden gezi, gözlem yapılabilecek bir bahçe veya tarım alanı belirlenebilir. Pazar yerine gezi düzenlenebilir. Basılı ya da dijital görseller hazırlanabilir. Öğrencilerin bitki yetiştirilen alanlar (tarla, bahçe vb.) ile ilgili gözlem yapmaları sağlanabilir (KB2.2, SDB1.2). Öğrencilerden çevrelerinde bulunan tarım ürünlerinin nasıl yetiştirildiği konusunda araştırma yaparak bilgi toplamaları istenir. Topladıkları bilgiler doğrultusunda bir bitki yetiştirebilmek için gereken su, uygun sıcaklık, ışık gibi ortak özellikleri belirlemeleri sağlanır. Turp, roka, tere, marul gibi erken çimlenen tohumlar veya çeşitli bitki fideleri sınıfa getirilerek etiketlenebilir. Uygun koşullar sağlanarak “Ek-Sula-Gözle, Toprağı İzle” gibi uygulamalarla tohum veya fidelerin bitkiye dönüşmesi gözlemlenebilir. Öğrencilerden bitkinin belli koşullarda büyüdüğünü, bazı bitkilerin uygun şartlar sağlandığında ürün verdiğini gözlemlemeleri ve merak ettikleri soruları sormaları istenebilir. Bunun için sınıf içi/sınıf dışı uygulamalar yapılabilir (SDB1.2, E3.8). Öğrencilerin gözlemlerini gözlem formuna kaydederek ortak özellikleri tespit etmeleri sağlanır. Ayrıca farklı bitkilerin yetiştirilmesinde ortak olmayan özellikleri (ihtiyaç duyulan su miktarı, mevsim, toprak yapısı, ürün verme süresi vb.) belirlemeleri istenir. Öğrencilerin bitki yetiştirmek için yapılması gerekenler konusunda önermede bulunmaları sağlanır (SDB3.3). Öğrenciler bitki yetiştirme uygulamalarını çevreye duyarlı ve doğayı korumaya önem veren bir bakış açısıyla yapmaları için teşvik edilir (D5.2, D9.3). Sınıf içi/sınıf dışı uygulamalarla yetiştirilen bitkiler için bitki güncesi tutulması performans görevi olarak verilebilir. Bu görev analitik veya bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Oluşturulan ürünler doğa köşesi oluşturularak sergilenebilir. 

Bazı bitki türlerinin farklı tarım alanlarına uyumları konusunda öğrencilere derinlemesine araştırma yaptırılabilir. Araştırmalarını dijital ve görsel unsurlarla destekleyerek sunum yapmaları sağlanabilir. Bu kapsamda öğrencilerin ulaştıkları bilgileri anlamlandırmaları, karşılaştırmaları, sınıflamaları ve değerlendirmeleri sağlanabilir. Öğrencilerden bu araştırma sonuçlarını dijital olarak (sunum, kısa video ya da poster) tasarlayıp paylaşmaları istenebilir. Öğrenciler çalışmalarını yaratıcı ve estetik bir bakış açısıyla geliştirmeleri için desteklenebilir.

Bir bölgede yetiştirilen bitki türünün farklı yaşam alanlarında yetiştirilip yetiştirilemeyeceğini kanıta dayalı olarak açıklamaları istenebilir.

Toprak, bahçe ve tarım alanlarının korunmasına yönelik çalışmalar önermeleri; bu çalışmaları uygulamaya dönüştürerek okul genelinde yaygınlaştırmaları istenebilir.

Tarım alanlarının korunması ile ilgili çalışmalar yapan kurum ve kuruluşların araştırılması istenebilir.

Ata tohumunun yaygınlaştırılmasıyla ilgili afiş tasarımları yaptırılabilir.

Toprağı verimli hâle getirmek amacıyla organik atık ve dökülen yapraklardan sınıf içi/ sınıf dışı ortamlar sağlanarak bir kap/kutu içinde kompost yaptırılabilir.

Tarımla uğraşan kişiler (çiftçiler, il/ilçe tarım müdürlüğünde görev yapan kişiler, vb.) sınıfa davet edilebilir.

Meyve ve sebzelerin farklı mevsimlerde ya da aylarda yetiştiği ile ilgili farkındalık oluşturmak için sınıtfa “bu ayın hasatları” vb. konulu bir pano hazırlanabilir.

Yazı, şiir, görsel çalışmalar hazırlamaları sağlanabilir.

Tohumlar toplanarak koleksiyon yapılabilir. Bitkiler ve onların yetiştirildikleri alanlara yönelik eşleştirme oyunları oynanabilir.

Çevrelerinde yetiştirilen bitkilere ait poster hazırlatılabilir.

Tarım alanlarının korunmasına yönelik çalışmaları, hem aileleriyle hem de okul ortamında (okul panosu, okul gazetesi, okul web sitesi) paylaşmaları ve sosyal farkındalık oluşturmaları sağlanabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.