3. ÜNİTE: VARLIK FELSEFESİ

SBAB14. Felsefi Muhakeme (SBAB14.1. Felsefi Problemleri Anlama, SBAB14.2. Felsefi Düşünce ve Argümanları Değerlendirme, SBAB14.3. Felsefi Metin İnceleme)

E3.2. Odaklanma, E3.6. Analitik Düşünme

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği

D3. Çalışkanlık, D4. Dostluk, D12. Sabır, D14. Saygı, D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı

FEL.10.3.1. Varlık felsefesinin konusunu, kavramlarını ve problemlerini muhakeme edebilme
a) Varlık felsefesinin konusunu ve temel kavramlarını açıklar.
b) Varlık felsefesinin temel problemlerini açıklar.
c) Varlık felsefesinin temel problemlerine yönelik düşünce ve argümanları değerlendirir.
ç) Varlık felsefesiyle ilgili metinlerde yer alan kavram, problem ve argümanları inceler.

Varlık Felsefesinin Konusu ve Temel Kavramları
Varlık Felsefesinin Temel Problemleri (Varlığın Var Olup Olmadığı, Varlığın Ne Olduğu)

fenomen, idea, madde, oluş, öz, töz, varlık, varoluş

Bu ünitenin öğrenme kanıtlarında ve öğrenme-öğretme uygulamalarında anlam çözümleme tablosu, akran değerlendirme formu, dereceleme ölçeği, dereceli puanlama anahtarı ve performans görevi kullanılabilir. Performans görevi: Öğrenciler varlık felsefesiyle ilgili metinlerde yer alan kavram, problem ve argümanları inceleyerek metin inceleme formunu doldururlar.

Öğrencilerin felsefenin anlamını, özelliklerini ve yöneldiği konular ile varlığı hem felsefenin hem de bilimin konu edindiğini bildikleri kabul edilmektedir.

Varlığın sorgulanmasına yönelik ünitede yer alan temel konu ve kavram bilgilerini değerlendirmek amacıyla öğrencilere kısa cevaplı sorular sorulur.

Öğrencilere varlık hakkında düşünmelerini sağlayacak hikâye, şiir, film kesiti gibi ilgi çekici bir uyaran sunulur. Varlığın anlamı ve oluşumu üzerine düşünülmesi sağlanır. Felsefenin temel alanlarının neler olduğu hatırlatılarak bu alanlar arasında varlık felsefesinin yeri ve önemi vurgulanır.

FEL.10.3.1
Öğrencilerin varlık felsefesinin temel konu ve kavramlarını açıklamaları amaçlanır. Varlık felsefesinin konu ve kavramları ile bilim ve felsefenin varlığı ele alışlarına ilişkin bilgi görseli verilir. Öğrencilerin temel kavramları kendi cümleleriyle açıklamaları istenir. Metafizik ve ontoloji ilişkisini fark etmeleri ve bununla ilgili sözlü çıkarım yapmaları sağlanır (KB2.10). Kavram yanılgıları ve öğrenme eksiklikleri hakkında dönüt verilir. Öğrencilerin varlık felsefesinin temel problemlerini (varlığın var olup olmadığı, varlığın ne olduğu) açıklamaları amaçlanır. Parmenides ve Gorgias’ın varlığın var olup olmadığına yönelik görüşlerini karşılaştırarak çıkarım yapmaları sağlanır. Varlığın var olup olmadığına yönelik ne gibi kanıtların sunulabileceği ve eğer varlık varsa ne olduğu üzerine tartışma yaptırılır (KB2.18). Öğrencilerden davranışlarında kontrollü olmaları, görüşlerini açık bir şekilde ifade etmeleri, etkin dinlemeleri ve birbirlerinin sözünü kesmemeleri beklenir (SDB2.1, D12.2). Süreçte köşeleme veya büyük grup tartışması gibi teknikler kullanılabilir. İnsanın varlığı anlama ve açıklama isteğinin nedenleri hakkında görüş geliştirilmesi sağlanır (KB2.10). Bunun için soru cevap ya da fikir taraması tekniği kullanılabilir. Kavram yanılgıları ve öğrenme eksiklikleri hakkında dönüt verilir. Varlık felsefesinin temel problemlerine yönelik düşünce ve argümanları değerlendirmeleri için öğrencilere varlık felsefesinin temel problemlerinden doğan felsefi akımlar (nihilizm, realizm, idealizm, materyalizm, düalizm, oluş felsefesi, fenomenoloji, varoluşçuluk) ile ilgili açıklamaların ve açık uçlu soruların yer aldığı bir çalışma kâğıdı verilir (OB1). Akımların benzerlik ve farklılıkları hakkında tartışma yaptırılır (KB2.7, KB2.18). Öğrencilere arkadaşlarını desteklemenin önemi belirtilerek iş birlikli olarak felsefi akımların soru, kavram, problem, argüman ve temsilcilerinin yer aldığı bir anlam çözümleme tablosunun veya soru kartlarının hazırlanması ve doldurulması sağlanır (E3.2, SDB2.2, D4.1, KB3.3). Öğrencilerden arkadaşlarının cevaplarını saygı ve nezaket çerçevesinde değerlendirmeleri ve doğrulamaları beklenir (D14.1).
Varlık felsefesiyle ilgili metinlerde yer alan kavram, problem ve argümanları incelemeleri için öğrencilere bir performans görevi verilir. Felsefi metnin nasıl incelendiği hakkında öğrencilere bilgi görseli verilerek inceleme ölçütlerini listelemeleri sağlanır (E3.6). Metinde geçen felsefi kavramların belirlenmesinin, hangi felsefi problemin ele alındığının ifade edilmesinin, yargıların belirlenmesinin, yargılar arası ilişkilerden hareketle akıl yürütme ve argümanların bulunmasının, argümanların öncül ve sonuçlarının gösterilmesinin, savunulan felsefi görüşün eleştirilerek değerlendirilmesinin önemi vurgulanır. Performans görevinin yerine getirilmesi için
• Platon’un Timaios,
• Aristoteles’in Metafizik,
• Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes'in Fragmanlar,
• İbni Sina'nın Metafizik,
• R. Descartes’ın Metafizik Üzerine Düşünceler,
• J. P. Sartre'ın Varoluşçuluk,
• Hilmi Ziya Ülken'in Varlık ve Oluş eserlerinden kısaltılan veya alıntılanan metinlerin, öğrencilerin de görüşleri alınarak dengeli bir şekilde dağıtılması sağlanır. Öğrencilere metin inceleme formu doldurtulur ve çalışmalarını paylaşmaları  sağlanır. Öğrencilerin akran değerlendirme formu üzerinden birbirlerini değerlendirmesi istenir. Metin inceleme formu, dereceli puanlama anahtarı veya dereceleme ölçeği ile değerlendirilir. Bu süreçte öğrenciler çeşitli fikir, argüman ve yeni  bilgilere açık olur; görev ve sorumluluklarını etik ilkelere uygun bir şekilde zamanında yerine getirirler (D3.3, D16.3).

Filozofların varlığı açıklarken kullandıkları kavramlar (G. W. F. Hegel’in “geist”, M. Heidegger’in “dasein”, G. W. Leibniz’in “monad”, Farabi'nin “ilk varlık”, I. Kant’ın “fenomen-numen” vb.) araştırılıp dijital araçlar kullanılarak kelime bulutu oluşturulabilir.
* İbni Sina'nın “uçan adam” ile Descartes'ın “Cogito” anlayışı üzerinden “insanın kendi varlığını idraki” problemine ilişkin düşüncelerin benzerliklerini ve farklılıklarını içeren dijital materyal hazırlanabilir.
T. Nagel’ın “Yarasa Olmak Nasıl Bir Şeydir?” adlı eserinden hareketle öteki zihinlerin imkânı problemi yorumlanabilir.

Varlık felsefesinin temel kavramlarına yönelik öğrenme-öğretme uygulamalarında sunulan kavram listesinin akran desteği ile incelenmesi ve kavramların anlaşılması sağlanabilir.
Varlık felsefesinin temel problemleri ile düşünce ve argümanlarını açıklayan sadeleştirilmiş metinler verilebilir.
Metin inceleme sürecinde sunulan metindeki kavram, problem ve argümanlar öğrenciye doğrudan verilerek bunları kendi cümleleriyle ifade etmeleri istenebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.