2. ÜNİTE: FELSEFE, MANTIK VE ARGÜMANTASYON
SBAB14. Felsefi Muhakeme (KB2.14. Yorumlama)
E2.3. Girişkenlik, E3.2. Odaklanma, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.6. Analitik Düşünme
SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme)
D3. Çalışkanlık, D6. Dürüstlük, D12. Sabır, D16. Sorumluluk
OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık
FEL.10.2.1. Mantık ve argümantasyonda kullanılan temel kavramları yorumlayabilme
a) Düşünme ve dil ilişkisini mantık açısından inceler.
b) Mantık ve argümantasyonla ilgili kavramları örneklendirerek inceler.
c) Günlük dilde verilen argümanları mantığın biçimsel diline dönüştürerek yeniden ifade eder.
Düşünme ve Dil İlişkisi
Mantık ve Argümantasyonun Temel Kavramları
Argümantasyonun Yapısı
akıl yürütme, argüman, dil, düşünme, geçerlilik, mantık, safsata, tutarlılık
Bu ünitenin öğrenme kanıtlarında ve öğrenme-öğretme uygulamalarında açık uçlu sorular, bulmaca, doğru/yanlış testi, eşleştirme testi, öz değerlendirme formu, akran değerlendirme formu, dereceleme ölçeği ve performans görevi kullanılabilir.
Performans görevi: Öğrenciler, safsataların kullanımına örnek verir ve bunu görsellerle destekleyerek bir afişe dönüştürür.
Öğrencilerin mantık hatalarını fark edebildikleri, doğru düşüncenin önemi ve gerekliliği hakkında bilgi sahibi oldukları kabul edilmektedir.
Dil düşünme ilişkisi temelinde ünitede yer alan temel konu ve kavram bilgilerini değerlendirmek amacıyla öğrencilere açık uçlu sorular sorulur.
Öğrencilerden günlük hayatta kendilerinin ve başkalarının yaptığı mantık hatalarına örnekler vermeleri ve bu hataların nedenlerini tahmin etmeleri istenir.
FEL.10.2.1
Düşünme ve dil ilişkisini mantık açısından incelemeleri için öğrencilere düşünme ve dilin yapısını, işlevini, birbiriyle olan ilişkisini ifade eden bilgilerin, görsellerin, açıklamaların ve açık uçlu soruların yer aldığı bir çalışma kâğıdı verilir (OB1). Bilgi ve görsellerin yorumlanması sağlanır (OB4). Yorumlardan hareketle düşünce ve dil ilişkisi hakkında çıkarım yaptırılır (KB2.10). Kavram yanılgıları ve öğrenme eksiklikleri hakkında dönüt verilir. Öz veya akran değerlendirme formu kullanılabilir (E3.5). Öğrencilerin mantık ve argümantasyonda kullanılan temel kavramları örneklendirerek incelemeleri amaçlanır. Mantık, akıl ilkeleri (özdeşlik, çelişmezlik, üçüncü hâlin imkânsızlığı, yeter-sebep), önerme, doğruluk, akıl yürütme ve türleri (tümdengelim, tümevarım, analoji), tutarlılık, çelişiklik, geçerlilik, görüş, argüman, safsata kavramlarının tanımlandığı ve örneklendirildiği bilgi görselleri verilir. Bunlardan hareketle mantık ve akıl ilkelerinin önemi üzerine tartışma yaptırılır (KB2.18). Öğrencilerin görüş, önerme, doğruluk ve argüman kavramlarına kendi örneklerini oluşturması sağlanır (E3.2). Örneklerin uygunluğunu gruplar hâlinde tartışmaları istenir. Öğrenciler tartışmada olumlu bakış açısı geliştirir ve davranışlarında kontrollü olur (D12.1). Yapılandırılmış metin örnekleri verilerek örneklerde kullanılan akıl yürütme türlerinin belirlenmesi, akıl yürütmelerdeki öncül ve sonuç önermelerinin gösterilmesi, ilgili akıl yürütmelerin tutarlılık ve geçerliliğinin değerlendirilmesi sağlanır (E3.6). Tüm süreçte öğrencilerin ilgili kavramlara örnekler vermesi teşvik edilir. Öğrencilerden örnek vermek için çaba göstermesi ve zihinsel örüntüleri ifade etmesi istenir (E3.2). Süreçte soru-cevap yöntemi ve bulmaca kullanılabilir. Öğrencilere safsata türlerinin, özelliklerinin ve örneklerinin yer aldığı bilgi notu verilir. Bunun için performans görevi tasarlanır. Safsata türlerinin yer aldığı tartışma programı diyalogları, gazete haberleri, röportaj videoları, sosyal medya yazışmaları örnekleri verilir (OB2). Öğrencilerden söz konusu örneklerde yer alan safsataları bularak bunların türlerini bulmaları ve toplumda yarattıkları etkiyi değerlendirmeleri istenir (KB3.1). Öğrenciler değerlendirmede aktif rol alarak safsataların toplumsal düzende yarattığı olumsuzluklara örnek verir ve bunlara çözüm önerisi sunar (D3.4, D16.2). Bu süreçte öğrencilerden safsata türlerine kendi yaşantılarından da belirgin örnekler vermeleri beklenir. Doğru ve güvenilir olmanın önemini belirtmeleri sağlanır (D6.2). Öğrenciler süreç boyunca yapılan tüm işlemleri görsellerle destekleyerek bir afiş hazırlar ve kendi öğrenme süreçlerini geliştirirler (E2.3,SDB1.2). Öz veya akran değerlendirme formu kullanılabilir (E3.5). Günlük dilde verilen argümanların mantığın biçimsel diline (standart form) dönüştürülerek yeniden ifade edilmesi amaçlanır. Öğrencilere günlük dilde yazılan metinlerden örnekler verilir. Öğrencilerin metinlerdeki argümanları belirlemeleri, öncül ve sonuç önermelerini bulmaları, ilgili argümanları mantığın biçimsel diline dönüştürerek yazmaları sağlanır (E3.6). Bu süreçte soru-cevap yöntemi kullanılarak argümanların öncül ve sonuçları buldurulabilir ya da argüman diyagramı yaptırılabilir.
* Çok değerli mantık, deontik mantık ve bulanık mantığın temel kavramları araştırılarak düşünme ve akıl yürütmede kullanılan temel mantık kavramları ile karşılaştırılabilir.
Wittgenstein'ın “dil oyunu” düşüncesi ile ilgili araştırma yapılabilir.
Bilimsel hipotezlerin oluşturulma süreci, akıl ilkeleri ve geri çıkarım düşüncesinden hareketle değerlendirilebilir.
Örnek olarak seçilen bir düşünce deneyinin temel argüman yapısı çözümlenerek bir argüman diyagramı oluşturulabilir. Kodlama yeterliğine sahip olan öğrenciler diyagramı kod şeklinde ifade ederek, kullandığı programda bu kod serisinin çalışması için eksik olan basamakları tespit edip kod sisteminin çalışmasını sağlayabilir.
''Schrödinger‘in kedisi'' düşünce deneyine yönelik yorumlarda (Kopenhag yorumu, Ensemble yorumu, ilişkisel yorum vb.) öne sürülen argümanlar değerlendirilebilir.
Mantık, akıl yürütme ve argümantasyonda kullanılan temel kavramların incelenmesi sürecinde şemalar ve görseller içeren kısa bilgi kartları kullanılabilir.
Örnek durumlardaki çıkarımlar belirlenerek akıl yürütme türü ve argümantasyon yapısına uygun olarak yeniden ifade etme sürecinde akran destekli öğrenmeden faydalanılabilir.
Safsataların tespit edilmesinde ve değerlendirilmesinde grup çalışmaları yaptırılabilir.
Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.