1. ÜNİTE: KADER İNANCI

SBAB16. Eleştirel Sosyolojik Düşünme (KB3.3. Eleştirel Düşünme)

KB2.14. Yorumlama, KB2.16.2. Tümdengelime Dayalı Akıl Yürütme

E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.2. Sorumluluk, E3.3. Özgün Düşünme, E3.8. Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB3.2. Esneklik

D1. Adalet, D5. Duyarlılık, D12. Sabır, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D17. Tasarruf

OB2. Dijital Okuryazarlık

DKAB.8.1.1. Allah’ın (cc) her şeyi bir ölçü ve düzene göre yarattığını kader ve kaza inancı bağlamında özetleyebilme
a) Allah’ın (cc) her şeyi bir ölçü ve düzene göre yarattığını kader ve kaza inancı bağlamında inceler.
b) Evrenin işleyişindeki ölçü ve düzeni gösteren örnekleri kader ve kaza bağlamında kendi hayatı için anlamlı hâle getirir.
c) Kader ve kaza inancını doğru ve bilgiyi değiştirmeyecek şekilde kendi cümleleriyle yeniden ifade eder.

DKAB.8.1.2. Kaderle ilgili kavramları açıklayabilme
a) Kaderle ilgili kavramları öğretmen rehberliğinde araştırır.
b) Kaderle ilgili kavramlar ve kader arasında parça-bütün ilişkisi kurar.
c) Kaderle ilgili kavramlar hakkında çıkarım yapar.

DKAB.8.1.3. Kader inancının insan davranışına etkisi hakkında düşünebilme
a) Kader inancının insan davranışına etkisini inceler.
b) Kader inancının insan davranışına etkisiyle ilgili sonuç çıkarır.
c) Kader inancının insan davranışına etkisiyle ilgili ulaştığı çıkarımları davranışlarına yansıtır.

DKAB.8.1.4. Tebbet suresini ve bu surenin anlamını okuyarak yorumlayabilme
a) Tebbet suresini ve bu surenin anlamını okur.
b) Tebbet suresinin anlamını kendi hayatı için anlamlı bir hâle getirir.
c) Tebbet suresinin anlamını değiştirmeyecek şekilde özetler.

Allah’ın Ölçüsü: Kader ve Kaza
Kaderle İlgili Kavramlar
Kader İnancının İnsan Davranışına Etkisi
Bir Sure Öğreniyorum: Tebbet Suresi

emek, kader, kaza, rızık, sünnetullah, tevekkül

Bu ünitenin ölçme değerlendirme sürecinde açık uçlu soru, kısa cevaplı soru, çalışma yaprağı, öğrenme günlüğü, tanılayıcı dallanmış ağaç ve öz değerlendirme formu kullanılabilir.

Performans Görevi: Evrendeki ölçü ve düzenle ilgili olay, olgu ve ayetlerin evrendeki ilahi yasalarla eşleştirildiği bir çalışma yaprağı hazırlanabilir. Kaderle ilgili kavramların tespit edilip birbirleriyle ilişkilendirildikleri bir kavram haritası hazırlanabilir. Kader inancının insan davranışlarına etkisiyle ilgili panel hazırlanabilir. Tebbet suresi ve bu surenin anlamıyla ilgili eşleştirme etkinliği hazırlanabilir. Performans görevleri ölçütlere göre oluşturulan puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Öğrencinin ünite süresince yaptığı ürün çıktıları bir araya getirilerek öğrenci ürün dosyası oluşturulur.

Sonuç değerlendirmede performans görevlerine yer verilebileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.

Öğrencilerin İslam’ın inanç esasları hakkında bilgi sahibi oldukları, Kur’an-ı Kerim’de ve hadislerde inanç konusuyla ilgili bilgilerin yer aldığını bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin kader inancıyla ilgili ön bilgilerini tespit etmek üzere “alın yazısı”, “kara talih”, “kader mahkûmu” gibi ifadeler tahtaya yazılarak öğrencilerden bu ifadelerin ne anlama geldiğini yorumlamaları istenir. Söz konusu ifadelere katılıp katılmadıkları sorularak tartışma ortamı oluşturulur.

Eğitim Bilişim Ağı’ndan (EBA) yararlanılarak gece-gündüzün ve mevsimlerin oluşumu, suyun kaldırma kuvveti, besin zinciri gibi doğa yasalarının işleyişiyle ilgili öğrencinin seviyesine uygun kısa film veya belgesel izletilir. 5. sınıf “Allah İnancı” ünitesinde öğrendikleri ile mevcut hazır bulunuşlukları arasında bağlantı kurulur.
Öğrencilere hayatlarında değiştirmeyi istedikleri şeylerin neler olduğu sorulur ve onlardan bunları değiştirmeye güçlerinin yetip yetmediği üzerinde düşünmeleri istenir. Her şeyi kontrol etmelerinin mümkün olmadığı fark ettirilerek kader inancıyla günlük hayat arasında köprü kurulur.

DKAB.8.1.1
Öğrencilerden çevrelerini gözlemleyerek evrendeki düzen ve uyumu gösteren farklı örnekler vermeleri istenir. Bu örnekler çerçevesinde öğrencilerin Allah’ın (cc) evreni bir ölçü ve düzene göre yarattığı çıkarımını yapmaları sağlanır.
Kader ve kaza kavramlarının anlamları incelenir. Öğrencilerin, Allah’ın (cc) her şeyi bir ölçü ve düzene göre yaratmasını kaza ve kader inancı ile ilişki kurarak incelemeleri sağlanır ve öğrenciler özgürce sorgulama yapmaları (E3.8) için teşvik edilir.
Kuran’ı Kerim’den konuyla ilgili ayetlere başvurularak Allah’ın (cc) evrenin işleyişi için yasalar koyduğu fark ettirilir. Öğrencilerin, evrenin yaratılışındaki ölçü ve düzeni gösteren örnekleri evrendeki ilahi yasalarla ilişkilendirilerek sünnetullah kavramını öğrenmeleri sağlanır.
Evrendeki ilahi yasalar çözümlenerek fiziksel, biyolojik ve toplumsal yasalar olarak sınıflandırılır. Konuyla ilgili olarak öğrencilerin fen bilimleri dersinde edindiği bilgilerden faydalanılır. Fiziksel yasaların günümüzdeki teknolojik gelişmelere nasıl ilham olabileceği örnekler üzerinden açıklanır (E3.3). Ekosistemin işleyişinde biyolojik yasaların rolü fark ettirilir (D5.2). Toplumsal yasalar, toplumların sağlıklı bir şekilde varlıklarını sürdürebilmek için ihtiyaç duydukları kurallar ve değerler bağlamında ele alınır (D1.2, D14.1). Konuyla ilgili olarak öğrencilerin sosyal bilgiler dersinde öğrendiği bilgilerden yararlanılır. Öğrencilere “Günümüzde yaşanan küresel ısınma, iklim krizi gibi problemler nelerden kaynaklanmış olabilir?” sorusu yöneltilerek tartışma ortamı hazırlanır. Öğrencilerin yaşadıkları zamanın koşullarının ve toplumun yaşantısının söz konusu krizlerdeki rollerini sorgulamaları (D16.2, D17.2) sağlanır. Öğrenciler, evrenin işleyişindeki ölçü ve düzeni gösteren örnekleri kader ve kaza inancı bağlamında kendi hayatı için anlamlı hâle getirir. Kader ve kaza inancını nesnel, doğru ve anlamını değiştirmeyecek şekilde kendi cümleleriyle yeniden ifade eder ve kaydeder. Bunun için öğrencilerden öğrenme günlüğü hazırlamaları istenebilir.

DKAB.8.1.2
Kaderle ilgili kavramlar araştırılır ve irade, külli irade, cüzi irade, sorumluluk, ecel, ömür, rızık, tevekkül olarak belirlenir. Kavramların tanımları yapılarak günlük hayattan örnekler verilir. Kavramlar, kader inancı bağlamında ele alınarak aralarında ilişki kurulur. Hz. Yusuf kıssası, Yusuf suresi çerçevesinde işlenir. Hz. Yusuf’un yaşadığı zorluklar karşısında gösterdiği sabra dikkat çekilir (D12.1). Kıssanın olay örgüsünde yer alan hadiseler, kaderle ilgili kavramlar kapsamında değerlendirilir. Öğrencilerin kaderle ilgili kavramlar hakkında çıkarım yapması sağlanır.

DKAB.8.1.3
Toplumun dikkatini çeken güncel bir olay sınıfta paylaşılarak öğrencilerin olayı kader inancı bağlamında incelemeleri istenir. Örnek olaydan hareketle toplumda kader ve kazayla ilgili yaygın olan yanlış anlayışlar, öğrencilerin eleştirel bakmasına (E3.10) imkân verecek şekilde incelenir. Öğrencilerden kader inancını doğru anlayan ve yorumlayan birinin içinde bulunduğu durumu nasıl değerlendirebileceğine dair akıl yürütmeleri istenir. Öğrencilerin kader inancına, zor durumlara alternatif çözümler bulma ve yeni durumlara uyum sağlamada bir araç olarak yaklaşmaları sağlanır (SDB3.2). Akıl yürütmeyle ulaştıkları çıkarımları sorumluluk bilinciyle (E2.2) davranışlarına yansıtmaları beklenir.

DKAB.8.1.4
Öğrencilere “Tebbet suresi hakkında neler biliyorsunuz?” sorusu yöneltilir. Tebbet suresinin içerdiği mesajlar ve nerelerde okunduğu hakkında bilgi verilir. Tebbet suresi hakkında bilgi verilirken surenin Mekki-Medeni ayrımı, ayet sayısı ve Kur’an-ı Kerim’deki sıralaması gibi konulara değinilmez. Tebbet suresini dinlemek üzere Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı genel ağ adresleri belirlenir. Öğrencilerin bu adresleri kullanmaları sağlanarak (OB2) surenin doğru telaffuzunu öğrenmeleri için dinleme etkinliği yapılır. Öğrencilerin bu sureyi kendine güvenerek (E1.5) okuması için sesli okuma etkinliği yapılabilir. Surenin anlamı incelenir. Surenin anlamından çıkarılacak mesajlarla ilgili etkinlikler yapılarak sure değerlendirilebilir. Öğrencilerin surenin anlamını kendi hayatı için anlamlı hâle getirmesi sağlanır. Öğrencilerin Tebbet suresinin anlamını değiştirmeyecek şekilde kendi cümleleriyle yeniden ifade etmeleri için yazma etkinliği yapılabilir.

Ahlaki ikilem içeren örnek olaylar tasarlanarak öğrencilere kader inancı konulu münazara yaptırılabilir.

Kaderle ilgili kavramlardan oluşan sözcük avı hazırlanabilir. Grafik, resim veya video gibi görsel materyaller kullanılarak öğrencilerin konuyu daha iyi kavraması desteklenebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.