3. ÜNİTE: İSLAM MEDENİYETİ VE GÖNÜL COĞRAFYAMIZ

-

KB2.3. Özetleme, KB2.4. Çözümleme, KB2.16.3. Analojik Akıl Yürütme

E1.1. Merak, E2.5. Oyunseverlik, E3.2. Odaklanma

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği

D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

DKAB.11.3.1. Medeniyetin oluşumuna etki eden unsurları çözümleyebilme
a) Medeniyetin oluşumuna ilişkin unsurları araştırır.
b) Medeniyetin oluşumuna etki eden unsurlar arasındaki ilişkileri belirler.

DKAB.11.3.2. İslam medeniyetinin izlerini özetleyebilme
a) İslam medeniyetinin mimari, musiki, dil ve edebiyata olan etkisini çözümler.
b) İslam medeniyetinin izlerini bölgelere göre sınıflandırır.
c) İslam medeniyetinin Anadolu ve Balkanlara taşınmasında Horasan, Anadolu ve Rumeli erenlerinin rolünü açıklar.

DKAB.11.3.3. İslam medeniyetinin bugünü ve geleceği hakkında akıl yürütebilme
a) Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), Yunus Emre Enstitüsü (YEE),Türkiye Maarif Vakfı (TMV), Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) gibi kurumların gönül coğrafyamızda  gerçekleştirdiği çalışmaları gözlemler.
b) Bu kurumların gönül coğrafyamızda yaptıkları çalışmaların niteliklerini tespit eder.
c) Gönül coğrafyamızda yapılan çalışmaların birliğe, beraberliğe, yardımlaşma ve dayanışmaya olan katkısıyla ilgili çıkarım yapar.

DKAB.11.3.4. Rum suresi 9. ayetin mesajlarını özetleyebilme
a) Ayette verilen mesajlarla ilgili çözümleme yapar.
b) Ayette geçen konuları sınıflandırır.
c) Ayette verilen mesajları açıklar.

Medeniyetin Oluşumu
İslam Medeniyetinin İzleri
İslam Medeniyetinin Bugünü ve Geleceği
Kur’an’dan Mesajlar

medeniyet, mimari, musiki, vakıf

Öğrenme çıktıları; açık uçlu sorular, kısa cevaplı sorular, 3-2-1 kartları, bilgi grafiği, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

İslam kültür ve medeniyetine katkı sağlayan öncü isimler ve onların çalışmaları performans görevi olarak verilebilir. Bu performans görevi “bilgi toplama, inceleme, yorumlama, dil ve anlatım kurallarına uyma” ölçütlerine göre dereceli  puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

Sonuç değerlendirmede performans görevleri kullanılabileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.

Öğrencilerin medeniyet kavramı hakkında bilgi sahibi olduğu, İslam medeniyetinin farklı zamanlarda ve bölgelerde dünya üzerinde etkili olduğuna dair ön bilgilerinin bulunduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilere “İslam medeniyeti ve gönül coğrafyamız” ifadelerinin ne anlama geldiği sorularak beyin fırtınası tekniği uygulanır. Alınan cevaplara göre öğrencilerin hazır bulunuşlukları kontrol edilir.

İslam medeniyetinin mimari, musiki, dil ve edebiyat alanlarına etkisi göz önünde bulundurularak ülkemizin gönül coğrafyamızda Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), Yunus Emre Enstitüsü (YEE), Türkiye Maarif Vakfı (TMV), Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) gibi kurumlar aracılığı ile yaptığı çalışmalar arasında köprü kurulur. 

DKAB.11.3.1
Medeniyetin tanımı, gelişimi ve unsurları hakkında bilgi verilir. Kültür ve medeniyet arasındaki farka kısaca değinilir. Buradan hareketle öğrenciler, İslam medeniyetini oluşturan unsurları araştırır (E3.2). Soru-cevap tekniği bu süreçte  kullanılabilir (E1.1). Medeniyetin maddi ve manevi unsurları açıklanır. Medeniyet ile medeniyetin unsurları arasındaki ilişkiyi belirler. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında açık uçlu ve kısa cevaplı sorular kullanılabilir.

DKAB.11.3.2
Mimari, musiki, dil ve edebiyat alanlarından hareketle İslam medeniyetinin sanat üzerindeki etkisi anlatılır. Görsel ve işitsel materyallerle öğrencilerin İslam medeniyetinin bu alanlara etkisini çözümlemesi sağlanır. Mimari, musiki, dil ve  edebiyat alanlarından çeşitli örneklerle dinin medeniyet üzerindeki etkisine dair farkındalık oluşturulur (OB4, OB9). Öğrencilerin, toplumun millî ve manevi değerlerini koruyup yaşatmaya istekli olmaları amaçlanır (D16.2). Bu süreçte görsel yorumlama yöntemi kullanılabilir. İslam medeniyetinin gelişmesinde etkili olan merkezlere ve özelliklerine yer verilir (OB5). Hicaz Bölgesi, Kudüs ve çevresi, Şam ve Bağdat Bölgesi; İran, Horasan, Türkistan ve Maveraünnehir Bölgesi; Hint Alt  Kıtası, Anadolu ve Balkanlar, Kuzey Afrika (Mısır ve Mağrip) ve Endülüs gibi İslam medeniyetinin tarihî süreçte hayat bulduğu ilim ve kültür havzaları ele alınır (OB1). Gönül coğrafyamız konusu ele alınırken Kıbrıs’ın İslam kültür ve medeniyet  tarihindeki yerine ve önemine değinilir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin bu kültür ve medeniyeti yaşatmadaki önemine vurgu yapılır. İslam’ın yayıldığı coğrafyalardan hareketle öğrenciler, İslam medeniyetinin izlerini bölgelerine göre  sınıflandırır. Bu süreçte görsel özetleyicilerden yararlanılabilir. Horasan, Anadolu ve Rumeli erenlerinden (Ahmet Yesevi, Hacı Bektaş Veli, Ahi Evran, Yunus Emre, Sarı Saltuk, Mevlâna Celaleddin Rumi, Hacı Bayram Veli) bahsedilir. Öğrencilere  önemli bazı şahsiyetlerden bahsedilirken Ben Kimim? oyunu oynatılabilir (E2.5). Bu şahsiyetlerin İslam medeniyetinin Anadolu ve Balkanlara taşınmasındaki rolünü öğrenciler açıklar. Konu ile bağlamı bakımından Türk Dünyası ve Toplulukları  Haftası ile ilgili bilgilendirme yapılabilir. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında öğrencilerden bilgi grafiği hazırlamaları istenebilir. 

DKAB.11.3.3
İslam medeniyeti ve değerlerimize katkı sağlayan Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), Yunus Emre Enstitüsü (YEE), Türkiye Maarif Vakfı (TMV), Türkiye Diyanet Vakfı  (TDV) gibi kurumların çalışmalarına değinilir. Bu kurumların yaptığı çalışmalarla ilgili örnekler sunularak (belgesel, video, fotoğraflar) öğrencilerin gözlem yapmasına imkân tanınır. Bu gözlemler neticesinde yapılan çalışmaların nitelikleri  tespit edilir. Öğrenciler gönül coğrafyamızda yapılan çalışmaların birliğe, beraberliğe, yardımlaşma ve dayanışmaya olan katkısıyla ilgili çıkarım yapar. Öğrencilere vakıf kavramıyla ilgili neler bildikleri sorulur ve kavramla ilgili bilgi verilir. Bu  süreçte düşün-eşleş-paylaş tekniği kullanılabilir (SDB2.1, SDB2.2). Öğrencilerin medeniyetimize katkı sağlayabilecek yeni önerilerde bulunmaları beyin fırtınası tekniği ile sağlanabilir (SDB2.1). Bu süreçte Vakıflar Haftası ile ilgili bilgilendirme  yapılabilir. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında 3-2-1 kartı kullanılabilir. 

DKAB.11.3.4
Rum suresinin 9. ayeti Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan matbu ve dijital meallerden bulunarak incelenir (OB2). Ayetin nüzul sebebine, ayette geçen şahıslara, yerlere, konulara ve kavramlara yer verilir. Öğrenciler bu ayette  verilen mesajları çözümler ve sınıflandırır. Bu süreçte bilgi kartları kullanılabilir. Öğrenciler ayette ele alınan konuları açıklar (SDB2.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında açık uçlu sorular kullanılabilir. 

İslam medeniyetinin geleceği için bir kurum tasarlamaları ve bu kurumun ne tür çalışmalar gerçekleştirmesi, hangi  niteliklere sahip olması gerektiğini araştırmaları ve bu araştırma sonuçlarını raporlaştırmaları istenebilir.

Öğrenciler farklı medeniyetler hakkında bilgiler içeren grafik düzenleyiciler ve şemalar kullanarak karşılaştırmalı analizler  yapabilirler. Bu sürecin değerlendirilmesinde, öğrencilere kendilerini değerlendirebilmeleri için kontrol listeleri sunulabilir.

Öğrencilere İslam medeniyetinin etkilerini farklı bakış açılarından incelemek için basamaklandırılmış içerikler sunulurken  bu içeriklerin sunumunda çeşitli multimedya araçlarından yararlanılabilir. 

Ülkemizdeki çeşitli kurumların İslam medeniyetine katkıları hakkında genelleme yapabilmeleri için öğrencilere şemalar,  kavram haritaları ve farklı veri sunum yöntemleri sağlanabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.