2. ÜNİTE: AEROBİK DAYANIKLILIK UYGULAMALARI

BEOSAB6. Fiziksel Uygunluğu Sağlayabilme

E1.1. Merak, E3.6. Analitik Düşünme

SDB1.2. Öz Düzenleme, SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB3.1. Uyum, SDB3.2. Esneklik

D3. Çalışkanlık, D12. Sabır, D13. Sağlıklı Yaşam

OB4. Görsel Okuryazarlık

ÇAPU.8.2.1. Aerobik egzersizler ile fiziksel uygunluğunu sağlayabilme
a) Aerobik egzersiz bileşenlerini açıklar.
b) Aerobik egzersiz bileşenini uygular.
c) Aerobik egzersizler ile fiziksel uygunluğunu geliştirir.

Aerobik Egzersiz Türleri
Aerobik Dayanıklılığın Geliştirilmesi için Genel İlkeler
Aerobik Dayanıklılığın Geliştirilmesinde Dikkat Edilecek Hususlar

aerobik dayanıklılık, programlama, testler

Bu ünitedeki öğrenme çıktıları; aerobik dayanıklılık ön test-son test değerlendirmesi, gözlem formları, öz değerlendirme, akran formları kullanılırak değerlendirilebilir. Öğrenciler aerobik egzersizlerin faydalarını açıklayabilir ve farklı aerobik egzersiz türlerini tanımlayabilir. Egzersiz sürecinde ön test ve son test sonuçları kaydedilerek bu veriler üzerinde öğrencilerin değerlendirme ve karşılaştırma yapmaları sağlanabilir. Öğrencilerin
kendi ihtiyaçlarına uygun bireysel bir aerobik egzersiz planı oluşturmaları ve bu planı uygulamaları sağlanabilir. Süreç boyunca belirlenen ölçütlere göre öğrencilerin fiziksel uygunluğu değerlendirilebilir. Öğrencilerin süreçte aerobik dayanıklılık gelişim düzeylerindeki gelişimlerini değerlendirmeleri için öz ve akran değerlendirme formu ile gözlem formları kullanılabilir. Öğrencilerin aerobik dayanıklılık gelişimlerinin değerlendirilmesi amacıyla bir
performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin dayanıklılık kavramını ve türlerini bildikleri, beden eğitimi ve sporun temelleri dersinde dayanıklılık kavramını öğrendikleri kabul edilmektedir.

"Aerobik egzersizler hakkında ne biliyorsunuz?" veya "Hangi fiziksel aktivitelerin dayanıklılığı artırabileceğini düşünüyorsunuz?" gibi açık uçlu sorular sorularak öğrencilerin farkındalık düzeyleri belirlenebilir. Öğrencilerden daha önce hangi aerobik egzersiz türlerini deneyimledikleri ve bu egzersizlerin kendilerine sağladığı faydalar hakkında konuşmaları istenebilir.

Futbol oynayan bir öğrencinin maç boyunca enerjisini nasıl dengelediği veya bir bisikletçinin uzun bir parkuru tamamlayabilmek için dayanıklılığını nasıl geliştirdiği gibi tanıdık örnekler üzerinden aerobik egzersizlerin günlük hayat ve spor performansına etkisi hakkında tartışma ortamı oluşturulur. Öğrencilerin beden eğitimi ve sporun temelleri dersinde öğrendikleri enerji sistemleri hakkında tartışma ortamı oluşturularak aerobik egzersizlerle
bağ kurmaları sağlanabilir.

ÇAPU.8.2.1.
“Uzun süreli ve yavaş bir yürüyüş yaptığınızda daha az yorulurken neden kısa süreli ama hızlı bir koşu yaptığınızda daha çabuk yoruluyorsunuz?” sorusu ile öğrencilerin dikkatleri çekilir (E1.1). Aerobik egzersizlerin kalp-damar sağlığını güçlendirdiği, solunum sistemini desteklediği ve koordinasyonu geliştirdiği açıklanır. Bu egzersizlerin uygulanmasında öğrencilerin sportif performanslarının ve fiziksel uygunluklarının kritik önemde olduğu aktarılır. Aerobik egzersizlerin düzenli olarak yapıldığında vücudun enerji üretme kapasitesini ve kasların oksijen kullanımını arttırdığı belirtilir. Öğrencilerin yaş ve gelişim düzeylerine uygun egzersizleri seçebilmeleri, farklı aerobik hareketleri gözlemlemeleri ve incelemeleri için aerobik egzersizleri içeren film, video, animasyon vb. eğitici içerikler izletilir (OB4). Örneğin hafif tempolu yürüyüş, koşu, bisiklet vb. farklı aerobik egzersiz çeşitleri
tanıtılır. Öğrenciler tarafından aerobik egzersiz türleri açıklanır. Yaş ve gelişim düzeylerine uygun aerobik egzersizlerin sportif performanslarını geliştirecek şekilde uygulanmaya başlanmasına dikkat edilir. Öğrencilerin fiziksel kapasitelerini aşamalı olarak artırarak spor performanslarını güçlendirmeleri sağlanmalıdır. Başlangıçta düşük yoğunluklu hareketlerle başlanır ve kademeli olarak daha yoğun ve süresi uzun aerobik egzersizlere geçiş
yapılabilir. Tempolu yürüyüş, hafif koşu ve aerobik dans gibi öğrencilerin yaşlarına ve kondisyon seviyelerine uygun farklı aerobik egzersizlerin yapılması sağlanmalıdır (SDB3.1, SDB3.2). Daha sonra yaygın aralıklı (interval) antrenman gibi farklı yoğunluklu egzersizlerin sırayla yapılmasına olanak tanıyan yöntemler de kullanılabilir. Örneğin 1 dakikalık tempolu koşunun ardından 2 dakikalık dinlenme veya yürüyüş şeklinde yapılan aralıklı (interval) çalışmaların öğrencilerin dayanıklılık ve hızlarını artırarak sportif performanslarında gelişme
sağlanabileceği öğrencilere açıklanır. Öğrencilerden aerobik dayanıklılığın daha baskın olduğu spor branşları ile ilgili çıkarımlarda bulunmaları istenir (KB2.10, D3.4). Öğrencilerden belirli bir mesafeyi koşmaları istenebilir. Bu mesafe ön test olarak kaydedilir. Öğretmen rehberliğinde bir aerobik egzersiz planı yapılır (SDB1.2). Daha sonra öğrencilerin kendilerine uygun programladıkları aerobik egzersizlerin süresinin ve yoğunluğunun kademeli olarak artırılarak dayanıklılık düzeylerinin gelişmesi hedeflenir (SDB3.1, SDB3.2). Uygulanan programlara dans, interval antrenman, bisiklet sürme ve ip atlama gibi farklı etkinlikler dâhil edilebilir. Öğrencilerin egzersizlerdeki performanslarını artırmak amacıyla doğru teknik, nefes kontrolü gibi temel unsurların da kullanılmasına dikkat edilir (D13.2). Yoğunluğa göre yapılan bu değerlendirme sürecinde öğrencilerin solunum hızları ve nabızları ölçülebilir. Öğrencilerin farklı yoğunluktaki bu aktivitelerle vücutlarının uyum sağlama kapasitesini artırmaları sağlanır. Uygulanan egzersiz planı sonunda tekrar test alınarak ön test ile karşılaştırma yapılır. Öğrencilerin aerobik dayanıklılık gelişimlerinde gözlemledikleri değişimleri tartışmaları beklenir (E3.6, SDB1.3). Öğrencilerin belirlenen aerobik ölçütlere ulaşmanın yanı sıra fiziksel uygunluk açısından kendilerini değerlendirme
ve hedeflerine ulaşma becerisi de kazanmaları sağlanır. Bu bağlamda istikrarlı, sürekli ve kararlı olma konusunda öğrencilerde farkındalık oluşması beklenir (D12.3). Bunun için “Aerobik kapasite hakkında ne öğrendin?", "Kendi aerobik kapasiten hakkında neler keşfettin?” gibi sorular sorularak öğrencinin kendi düzeyi hakkında bilgi sahibi olması sağlanır (SDB1.2). Bu sürecin değerlendirilmesinde öz, akran değerlendirme ve gözlem formları  kullanılabilir. Sürecin değerlendirmesi ile ilgili bir performans görevi verilir.

Aerobik egzersizlerde pedometre, polar gibi teknolojik yardımcı materyaller kullanılabilir. Denge, esneklik, koordinasyon, çabukluk, çeviklik, sürat ve kuvvet egzersizleri ile aerobik egzersizler beraber kullanılarak içerik zenginleştirilebilir. Farklı arazi ve çevre koşullarında (doğa yürüyüşleri, yokuş yukarı koşular, plajda veya çim zeminde yapılan aerobik çalışmalar) aerobik egzersizler uygulanabilir.

Öğrencilerin aerobik egzersizlere adaptasyonlarını artırmak için doğru nefes teknikleri öğretilmeli ve her egzersizde kontrollü nefes alma alışkanlığı kazandırılmalıdır. Örneğin yürüyüş veya hafif tempolu koşu sırasında 3 adımda nefes alma, 3 adımda nefes verme tekniği ile solunumlarını düzenleyerek oksijen kullanımlarını verimli hâle getirmeleri sağlanabilir.