1. ÜNİTE: DAYANIKLILIK KAVRAMLARI

KB2.3. Özetleme

E3.2. Odaklanma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık),. SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği

D12. Sabır, D13. Sağlıklı Yaşam

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

ÇAPU.8.1.1. Dayanıklılık kavramı ve sportif performans üzerindeki etkilerini özetleyebilme.
a) Dayanıklılık kavramını çözümler.
b) Dayanıklılık türlerini sınıflandırır.
c) Dayanıklılığın spor performansı üzerindeki etkilerini kendi cümleleriyle yorumlar.

Dayanıklılık Kavramı
Dayanıklılık ve Sportif Performans İlişkisi
Dayanıklılık Türleri

aerobik dayanıklılık, anaerobik dayanıklılık

Öğrenme çıktıları; boşluk doldurma, doğru yanlış testleri ve kısa cevaplı testler kullanılarak değerlendirilebilir.
Öğrencilerin dayanıklılık kavramını, aerobik ile anaerobik dayanıklılık türlerini sözel veya yazılı olarak açıklamaları istenebilir. Aerobik ve anaerobik dayanıklılık etkinliklerine katılım sırasında gösterdikleri fiziksel performans, nabız ölçümleri ve nefes kontrolü gibi fiziksel değerlendirme verilerinin kaydedilmesi ve yorumlanması beklenebilir. Sporcularda dayanıklılığı geliştirme yöntemlerine yönelik bir araştırma çalışmasını içeren performans görevi
verilebilir.

Öğrencilerin beden eğitimi, sporun temelleri ve fen bilimleri derslerinden enerji sistemleri hakkında temel bilgileri olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilere "Dayanıklılık denildiğinde aklınıza neler geliyor?" veya "Bir maraton koşucusunun uzun süre koşabilmesi ile bir hız koşucusunun kısa süreli koşabilmesi arasında nasıl bir performans farkı olabilir?" gibi sorular yöneltilerek öğrencilerin konuya dair ön bilgi düzeyleri değerlendirilebilir.

Futbol oyuncusunun maç boyunca enerjisini dengeli kullanması veya maraton koşucusunun hızını koruması gibi somut örneklerle dayanıklılığın performansı nasıl iyileştirdiği vurgulanır." Oksijenin rolü nedir?", "Neden uzun süreli aktiviteler bu kadar önemlidir?", "Kısa süreli ve yüksek yoğunluklu aktivitelerde vücut nasıl bir enerji üretir?" gibi sorular sorularak dayanıklılık performansı ile fen bilimleri dersi ilişkilendirilir. Ayrıca dayanıklılığın günlük
hayatta ve sporda nasıl kullanıldığını ifade etmeleri istenerek öğrencilerin öğrendikleri bilgiyi gerçek hayatla ilişkilendirmeleri sağlanır. Beden eğitimi ve sporun temelleri dersinde dayanıklılık kavramı ve türlerine yönelik öğrendikleri ile ilgili tartışma ortamı oluşturularak öğrencilerin dayanıklılık kavramı ile bağ kurmaları sağlanabilir.

ÇAPU.8.1.1.
Öğrencilerin dayanıklılık performansını deneyimleyecekleri koşu parkuru, ip atlama ve merdiven gibi etkinliklere katılmaları sağlanır. Öğrencilerden kendi deneyimlerinden yola çıkarak dayanıklılığın önemini gösteren somut örnekler vermeleri istenir (SDB1.1). Bu örneklerle dayanıklılığın yorgunluk direncini artırmadaki performansını nasıl geliştireceği vurgulanır. Dayanıklılığı destekleyen ve dayanıklılığın oluşmasında etkili olan unsurlar yazılı,
görsel ve dijital kaynaklar kullanılarak açıklanır. "Oksijen kaslarınızın uzun süre çalışabilmesi için gerekli enerjiyi sağlar.", "Eğer vücudunuz yeterince oksijen taşımıyorsa çabuk yorulursunuz." gibi açıklamalar yapılabilir. Bu noktada triatlon, bisiklet kullanma, açık denizde yüzme gibi örnekler verilebilir. Yavaş tempoda ama uzun süre boyunca pedal çevirmek, kulaç atmak gibi kavramlardan bahsedilerek öğrencilerin dayanıklılığın spor
performansındaki önemini çözümlemesi sağlanır (E3.2). Süreç sonunda öğrenciler boşluk doldurma, doğru yanlış ve kısa cevaplı testler gibi teknikler ile değerlendirilebilir. Öğrencilerden “Bir aktiviteyi uzun süreli ve kısa süreli yoğun bir çaba göstererek yapmak arasında nasıl bir fark vardır?”, Bu tür uzun süreli çalışmalarda öğrencilerin sabır göstermesi, hem fiziksel hem zihinsel gelişim açısından önemlidir (D12.3). "Oksijenli ve oksijensiz egzersiz yapmanın arasındaki farklar nedir?’’ gibi sorularla aerobik ve anaerobik dayanıklılık
türleri ile ilgili çıkarımlarda bulunmaları istenir (KB2.10). Öğrencilere dayanıklılık türlerini daha iyi anlamalarını sağlamak için dayanıklılığın farklı durumlarda nasıl ortaya çıktığını gösteren yazılı, görsel ve dijital kaynaklardan örnekler sunulur (OB2, OB4). Öğrencilere yapmış olduğu çıkarımlar doğrultusunda aerobik ve anaerobik dayanıklılığın hangisinin daha baskın olarak kullanıldığı sorulur ve öğrencilerden sınıflandırma yapmaları istenir.
Dayanıklılığın sporda nasıl bir rol oynadığını somut örnekler vererek ifade etmeleri istenir. Bu süreçte öğrencilerin sağlıklı yaşam bilinci kazanması, dayanıklılığın spor performansı üzerindeki etkilerini daha iyi kavramalarına yardımcı olur (D13.4). Somut örnekler düşün-eşleş-paylaş yöntemi kullanılarak verilebilir. Dayanıklılığın spor performansı üzerindeki etkileri öğrenciler tarafından yorumlanır (SDB2.1, SDB2.2).
Sporcularda dayanıklılığı geliştirme yöntemlerine yönelik bir araştırma çalışmasını içeren performans görevi verilebilir.

Dayanıklılık kavramını pekiştirmek için aerobik ve anaerobik dayanıklılık türlerini deneyimleyebilecekleri
fiziksel aktiviteler öğrenciler tarafından planlanabilir. Uzun süreli yürüyüş veya hafif koşu gibi düşük yoğunluklu aktivitelerin aerobik dayanıklılığı sağladığını, kısa süreli sprintler ve patlayıcı sıçramaların ise anaerobik dayanıklılığı etkilediğini anlamaları sağlanır. Öğrencilerin farklı egzersiz türlerine göre kendi nabızlarını veya nefes alışverişlerini gözlemleyerek fiziksel durumlarını kayıt altına almaları sağlanabilir. Öğrencilere aerobik ve anaerobik türlerine yönelik bilgi kartları, kontrol listeleri hazırlama vb. ödevler verilebilir.

Dayanıklılık türleri açıklanırken yazılı, görsel ve dijital materyaller kullanılması ile öğrencilerin kavramları görselleştirmesi sağlanabilir. Anlaşılmayan noktaların paylaşılabileceği bir tartışma ortamı oluşturularak öğrenciler akran desteğine teşvik edilebilir. Öğrenci seviyelerine uygun programlar hazırlanarak öğrencilerin ilgili çalışmalara katılımları sağlanabilir.