4. ÜNİTE: SÜRAT KAVRAM VE UYGULAMALARI

BEOSAB6. Fiziksel Uygunluğu Sağlayabilme

KB2.3. Özetleme, KB2.17. Değerlendirme

E1.1. Merak, E3.1. Muhakeme, E3.2. Odaklanma, E3.8. Soru Sorma

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme, SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık,

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

ÇAPU.6.4.1. Süratin sportif performans üzerindeki etkilerini özetleyebilme
a) Süratin sportif performans üzerindeki etkilerini çözümler.
b) Süratin sportif performans üzerindeki etkilerini sınıflandırır.
c) Süratin sportif performans üzerindeki etkilerini yorumlar.

ÇAPU.6.4.2. Test sonuçlarına dayalı olarak sürat düzeyini değerlendirebilme
a) Sürat testine ilişkin ölçüt belirler.
b) Sürat düzeyini ölçer.
c) Test sonuçlarını belirlediği ölçütlerle karşılaştırır.
ç) Karşılaştırmalara ilişkin yargıda bulunur.

ÇAPU.6.4.3. Sürat egzersizleri ile fiziksel uygunluğunu sağlayabilme
a) Sürat bileşenlerini açıklar.
b) Sürat bileşeni egzersizlerini uygular.
c) Sürat egzersizleri ile fiziksel uygunluğunu geliştirir.

Sürat
Süratin Değerlendirilmesi
Sürat ve Sportif Performans İlişkisi
Süratin Geliştirilmesi

hızlanma, reaksiyon, sıçrama egzersizleri, sprint

Bu ünitenin çıktılarının değerlendirmesinde açık uçlu sorular, gözlem raporları, portfolyo, sürat testleri kullanılabilir. Sürat test sonuçlarına göre öğrencilere hazırlanan bireysel programlar öğrenme kanıtı olarak kullanılabilir. Öğrencilere uygulanan ön test ve son testler öğrenci portfolyo dosyasına kaydedilerek değerlendirme yapılabilir. Öğrencilerin sürat gelişim düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla bir performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin hız, çabukluk, çeviklik, koordinasyon, reaksiyon kavramlarını bildikleri ve bunların sportif performanstaki önemi ile ilgili fikir sahibi oldukları kabul edilmektedir.

Öğrencilere hızlı hareket ederken vücutlarını nasıl kullandıklarına ilişkin açık uçlu sorular sorularak öğrencilerin konuya dair ön bilgileri değerlendirilebilir.

Günlük hayatta ve spor ortamlarında hızlı hareket ettiklerinde vücutlarında ne tür değişim ve gelişimin meydana geldiği sorulur. Buradan hareketle öğrencilerin sportif performans üzerindeki etkilerini hissettikleri fiziksel tepkiler (kalp atışlarının hızlanması, nefes alışverişinin artması gibi) ve bu tepkilerin performanslarına nasıl etki ettiğini düşünmeleri istenebilir.

ÇAPU.6.4.1.
Öğrencilere hangi spor branşlarında süratin etkili olduğu, hangi sporcuların süratli olmalarıyla tanındığı, süratin performans üzerine nasıl etki ettiği gibi sorular sorularak öğrencilerde merak uyandırılır (E1.1). Verilen yanıtlar doğrultusunda öğrencilerin süratin başarıya etkisini keşfetmeleri beklenir. Öğrencilerin gruplara ayrılarak gözlem yapmaları ve kendi deneyimlerinden örnekler vererek bunu tartışmaları sağlanır (SDB1.1, E3.2). Tartışmalardan elde edilen bilgiler sınıf ortamında paylaşılarak sporcuların süratli olmak için sahip oldukları teknik bilgi, zihinsel odaklanma ve motivasyon gibi psikolojik faktörlerin sürat üzerindeki etkisini çözümlemeleri beklenir (SDB2.2, SDB3.3). Süratin farklı şekillerde nasıl sınıflandırılabileceği sınıf içerisinde tartışılır. Öğrenciler süratin performans
(fiziksel, teknik, taktik, psikolojik, sağlık vb.) üzerindeki etkilerini sınıflandırır. Sporcuların süratle ilişkili hareketlerini içeren yazılı, görsel ve dijital eğitici içerikler paylaşılır (bir sprinterin yarış başlangıcı, basketbol oyuncusunun hızlı hücumu). Yazılı, görsel ve dijital eğitici içeriklerden yola çıkılarak öğrencilerin hareketlerin hangi sınıflamaya uygun olduğunu grup içinde tartışmaları sağlanır (OB2, OB4, SDB2.1). Öğrencilerden kendi seçtikleri bir spor branşı için süratin etkilerini sınıflandıran bir sunu hazırlamaları istenir (D3.4). Örneğin
basketbolda süratin performansa etkileri için sınıflama yapılır. (Fiziksel: Hızlı koşarak savunmayı geçmek. Teknik: Top sürme sırasında hızlı hareket etmek. Taktik: Rakip savunmanın zayıf yönüne hızlıca yönelmek. Psikolojik: Rakip üzerinde baskı yaratmak vb.). Öğrencilerden süratin performans üzerindeki olası etkileri hakkında çıkarımlarda bulunmaları istenir. Sürat becerisinin bir sporcuya ne tür avantajlar sağladığı ve hangi durumlarda
öne çıktığı hakkındaki düşüncelerini paylaşmaları istenir (SDB1.2, SDB3.3). Öğretmen, öğrencilerin yaptığı yorumlar ve sorduğu sorular üzerinden geri bildirim verir (E3.8). Konuya yönelik tartışmalarla öğrencilerin kavramları daha iyi anlamaları sağlanır.

ÇAPU.6.4.2.
Süratin farklı testlerle ölçülebildiği ve spor branşlarına göre değişebileceği açıklanır. Sürat ile ilgili testlerden 20-30-40 metre gibi sprint testlerinden bir veya birkaç tanesi seçilir. Bu becerilere ilişkin temel ölçütler belirlenir. Ölçütleri belirlemede seçilen testin ortalaması veya bilimsel çalışmalar kullanılabilir. Öğrencilerin sürat sonuçları kaydedilir. Öğrencilere test uygulamaları sırasında farklı görevler verilerek uygulamalarda etkin rol almaları
sağlanır (D3.4). Testler yapılırken test protokollerine uymanın önemi ve bu testlerin performansı ölçme ve geliştirmede nasıl kullanıldığı ile ilgili açıklamalarda bulunulur. Öğrencilere yaş, gelişim ve cinsiyetlerine uygun olan ölçütler açıklanır. Öğrencilerin test sonuçlarının kaydedileceği portfolyo dosyası ve gözlem raporları hazırlanabilir. Öğrencilerin test sonuçları belirlenen ölçütlerle kıyaslanarak öğrencilerin performans düzeyleri
değerlendirilir. Örnek olarak 12 yaşındaki bir öğrencinin sürat süresinin literatürdeki 12 yaş grubu ortalamalarıyla
karşılaştırılması sağlanabilir. Öğrenciler test sonuçlarını belirlenen ölçütlerle karşılaştırdıktan sonra her bir öğrenciden kendi performansı hakkında yargıda bulunması istenir. Öğrencilerin bu karşılaştırmalar sonucunda güçlü ve geliştirilmesi gerektiren yönlerini tanımlamaları sağlanır (SDB1.2, SDB1.3). Örneğin bir öğrenci, sürat testinde yaş ortalamasının üzerinde bir sonuç aldıysa hız konusunda güçlü olduğunu fark eder ve bunu desteklemek için öneriler alır. Her öğrenci, kendi performansı hakkında yargılarda bulunarak hangi becerilerde ilerlemesi gerektiğini belirler ve bu yargılar doğrultusunda öğretmeni ile kişisel gelişim hedefleri oluşturabilir.

ÇAPU.6.4.3.
Sürat egzersizlerinin ne olduğu ve hangi kas gruplarını çalıştırdığı konusunda bilgi verilir. Kısa mesafe hız koşuları (20 m), diz çekme, aralıklı (interval) koşular, adım frekansı çalışmaları gibi egzersizlerin isimleri ve vücut üzerindeki etkileri açıklanır. Örneğin sprint egzersizlerinin hız kazanmada, yüksek diz çekmenin patlayıcı güç gelişiminde etkili olduğu açıklanır. Her bir egzersizin neden yapıldığı, tekrarlar arası dinlenmenin nasıl olması
gerektiği gibi somut açıklamalar yapılabilir (E3.2.). Öğrencilere somut örnekler verilerek süratin sportif performans üzerindeki etkilerinin tartışılması sağlanır. Bu sayede öğrencilerin sürat egzersizlerinin fiziksel uygunluğu sağlama ve sportif performans üzerindeki etkilerini algılamaları ve bu egzersizlerin önemini fark etmeleri sağlanır (E3.1). Kullanılacak olan sürat egzersizleri yazılı, görsel ve dijital eğitici içerikler, bilgi kartları, resim vb. ile tanıtılır (OB4). Kısa sprintler, dur-kalklar, koordinasyon merdiveni, hafif sıçrama ve patlayıcı kuvvet çalışmalarını içeren hız geliştirici etkinlikler uygulanır. Reaksiyon geliştirme amaçlı hız koşuları (sprintler), değişen arazi koşullarına uygun koşu egzersizleri (fartlek) ve topla hız ve koordinasyon oyunları gibi eğlenceli ve dikkat gerektiren egzersizlerle egzersizler desteklenebilir. Hareketlerin doğru formda uygulanması konusunda öğrencilere geri bildirim verilmelidir. Öğretmen, öğrencilerin sürat becerilerini geliştirmek için bir planlama
yapar. Bu planlamanın içeriğinin kapsam, yoğunluk ve şiddeti öğrencinin yaş, gelişim ve bireysel özelliklerine göre yapılandırılmalıdır. Fiziksel uygunluğu geliştirmek için bireysel farkların dikkate alınması ve egzersizlerin
planlı yapılması gerektiği konusunda öğrencilerin dikkati çekilmelidir. Derslerde sürat egzersizi için hazırlanan program, bu planlamaya göre uygulanır (D3.2). Sürecin sonunda sürat ile ilgili test uygulanır. Ünitenin başında uygulanan sürat testi sonuçları ile son testler arasındaki gelişimin değerlendirmesi yapılır. Öğrenciler ve öğretmen sürat gelişimlerini tartışır (SDB1.2). Sürat gelişimlerinin değerlendirilmesi amacıyla bir performans görevi verilebilir.

Denge, çeviklik, çabukluk, esneklik ve koordinasyon egzersizleri yaşantıda kullanılarak sürat egzersizlerinin etkinliği artırılabilir. Profesyonel sporcuların sürat antrenmanlarına ilişkin yazılı, görsel ve eğitici içerikler paylaşılabilir. Öğrencilerin haftalık ilerlemelerini takip etmek için performans günlüğü tutulabilir.

Öğrencilerin seviyelerine uygun kademeli hedefler belirlenebilir. Her test sonunda gelişimi destekleyici geri bildirim verilebilir. Bire bir rehberlik sağlanarak bireysel programlar öğrencinin süratinin geliştirmesi gereken yönlerine göre düzenlenebilir.