3. ÜNİTE: REAKSİYON KAVRAM VE UYGULAMALARI

BEOSAB6. Fiziksel Uygunluğu Sağlama

KB2.3. Özetleme, KB2.17. Değerlendirme

E1.1. Merak, E3.1. Muhakeme, E3.6. Analitiklik

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB3.1. Uyum, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D12. Sabır, D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB7. Veri Okuryazarlığı

ÇAPU.6.3.1. Reaksiyonun sportif performans üzerindeki etkilerini özetleyebilme
a) Reaksiyonun sportif performans üzerindeki etkilerini çözümler.
b) Reaksiyonun sportif performans üzerindeki etkilerini sınıflandırır.
c) Reaksiyonun sportif performans üzerindeki etkilerini yorumlar.

ÇAPU.6.3.2. Test sonuçlarına dayalı olarak reaksiyon düzeyini değerlendirebilme
a) Reaksiyona ilişkin ölçüt belirler.
b) Reaksiyon düzeyini ölçer.
c) Test sonuçlarını ölçütlerle karşılaştırır.
ç) Karşılaştırmalarına ilişkin yargıda bulur.

ÇAPU.6.3.3. Reaksiyon egzersizleri ile fiziksel uygunluğunu sağlayabilme
a) Reaksiyon bileşenlerini açıklar.
b) Reaksiyon bileşeni egzersizlerini uygular.
c) Reaksiyon egzersizleri ile fiziksel uygunluğunu geliştirir.

Reaksiyon
Reaksiyon Çeşitleri
Reaksiyon Egzersizleri

dokunsal uyaran, görsel uyaran, işitsel uyaran, uyarana tepki verme

Bu ünitenin çıktıları; soru cevap çalışmaları, farklı reaksiyon testleri (cetvel düşürme testi, ışık panosu testi, çoklu seçenekli reaksiyon testi, top düşürme testi) gibi gözlem formları ile değerlendirilebilir. 

Cetvel düşürme testi, ışık panosu testi veya çoklu seçenekli reaksiyon testi gibi uygulamalardan elde edilen veriler yaş grubu normlarına göre analiz edilir ve sonuçlar sınıf ortalamalarıyla karşılaştırılarak bireysel gelişim dosyalarına eklenebilir. Reaksiyon türleri (görsel, işitsel, dokunsal) üzerine yapılan sınıflandırma çalışmaları, öğrencilerin konuyu anlamaları ve uygulamalarını gözlem formlarıyla değerlendirmeleri için kullanılabilir. Ayrıca öğrenciler öz değerlendirme yaparak ilk ve son test sonuçlarını karşılaştırır, reaksiyon becerilerindeki ilerlemeyi değerlendirilebilir. Reaksiyon gelişim süreçlerinin değerlendirilebilmesi için bir performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin uyaranlara karşı hızlı ve bilinçli bir şekilde tepki verme becerisine sahip oldukları, refleks ve çeviklik kavramlarını bildikleri kabul edilmektedir.

"Reaksiyon nedir?" ve "Reaksiyonun spor performansındaki önemi nedir?" soruları yöneltilerek öğrencilerin reaksiyon kavramına dair ön bilgilerinin düzeyi belirlenebilir.
"Karşıdan aniden gelen bir araca tepki verme" gibi günlük hayattan örnekler verilerek öğrencilerin benzer durumlara verdikleri yanıtlar ile reaksiyon hızını nasıl yorumladıkları değerlendirilebilir.

Öğrencilere "Karşınıza aniden çıkan bir araca nasıl tepki verirsiniz?”, “Düdük sesiyle koşuya başlayanlar nasıl tepki veriyor?” gibi sorular sorulur. Verilen cevaplar doğrultusunda öğrencilerin reaksiyonu günlük hayat ve spor aktiviteleri ile ilişkilendirerek bağ kurmaları sağlanabilir.

ÇAPU.6.3.1.
Öğrencilere reaksiyon hızının günlük hayat ve spor performansındaki önemi ile ilgili sorular
yöneltilerek konuya giriş yapılır (E1.1). Reaksiyonun bir uyarana verilen bilinçli tepki olduğu
ve sporda başarıyı nasıl etkilediği açıklanır. Atletizmde düdük sesiyle koşuya başlama,
masa tenisinde rakip vuruşuna hızlı cevap verme gibi örneklerle reaksiyonun farklı spor
dallarındaki kritik rolü üzerinde durulur. Öğrencilerin bu örnekler ışığında reaksiyonun performans
üzerindeki etkilerini tartışarak reaksiyonu çözümlemeleri sağlanır (E3.6). Reaksiyon,
uyarının türüne göre (görsel, işitsel, dokunsal) örneklerle sınıflandırılarak öğrencilerle
paylaşılır. Müsabaka veya günlük hayattan reaksiyon gerektiren hareketleri sınıflandırma
türüne göre öğrencilerden somut örnekler vermeleri istenir (OB1). Öğrenciler tarafından
reaksiyon hızının spor performansındaki önemi yorumlanır.
Günlük hayatta aniden karşıdan
çıkan bir taşıta reaksiyon vererek hareket etme gibi durumlarla sportif performanslardaki
benzerlikler karşılaştırılır. Bu bağlamda öğrenciler tarafından kendi hayatlarından
veya ilgilendikleri spor dallarından örnekler verilerek reaksiyon hızlarının
güçlü ve geliştirilmesi
gereken yönleri ifade edilir (E3.1, SDB1.2).
ÇAPU.6.3.2.
Cetvel düşürme testi, ışık panosu testi, go/no-go testi, çoklu seçenekli reaksiyon testi,
top düşürme testi vb. testler, görseller ve videolar yardımıyla tanıtılır (OB4). Uygulama imkânlarına
göre bu testlerden biri veya birkaçı seçilir ve yaş grubuna uygun bilimsel normlar
veya sınıf ortalaması ölçüt olarak belirlenir (OB7). Testlerin uygulanmasından önce öğrenciler;
doğru duruş, ısınma ve güvenlik önlemleri hakkında bilgilendirilir. Seçilen reaksiyon
testleri öğrenciler tarafından uygulanır. Test sırasında öğrencilerin odaklanma ve doğru
duruş pozisyonlarına dikkat etmeleri sağlanır (D16.3). Her öğrencinin bireysel test sonuçları
kaydedilir ve bireysel gelişim dosyalarına eklenir (OB1). Öğrencilerin kendi test sonuçları
önceden belirlenmiş ölçütlerle veya sınıf ortalamasıyla karşılaştırılarak
reaksiyon
seviyeleri değerlendirilir. Reaksiyon süresi yaş grubunun ortalama değerleriyle karşılaştırılarak
öğrencilerin güçlü ve geliştirilmesi gereken yönleri belirlenir (OB7). Öğrenciler tarafından
test sonuçları analiz edilerek kendi performanslarına dair yargıda bulunulur. Elde
edilen veriler doğrultusunda hangi alanlarda gelişim sağlamaları gerektiği ifade edilir ve
düzenli çalışmayla bu alanları nasıl geliştirebilecekleri tartışılır (D12.3, SDB1.3). Reaksiyon
süresinin sınıf ortalamasının altında olduğu fark edilirse öğrencilerin seviyesini geliştirmek
için yeni bir program tasarlanabilir (KB2.13, SDB1.2, SDB3.3).
ÇAPU.6.3.3.
Yazılı, görsel ve dijital materyaller ile reaksiyon egzersiz çeşitleri hakkında bilgilendirme
yapılır. Basit, seçici ve kompleks reaksiyonla ilgili örnekler verilerek, reaksiyon egzersizlerinde
dikkat edilecek noktalar açıklanarak çalışma prensiplerinin anlaşılması sağlanır.
Öğrencilere bir düdük sesi duyduklarında hızlıca koşmaya başlamaları ya da bir işaretle yön değiştirmeleri gerektiği açıklanır. Öğrencilere farklı reaksiyon uygulamaları yaptırılır. Bu uygulamalarda reaksiyon ile çeviklik, çabukluk ve sürat egzersizleri birleştirilebilir. Reaksiyon egzersizlerinde görsel, işitsel ve dokunsal uyaranların olmasına dikkat edilir. Öğretmen rehberliğinde farklı uyaranlarla öğrencilerin reaksiyon becerilerini deneyimlemeleri sağlanır (SDB3.1). Reaksiyon egzersizlerinde istenen hareket formlarının doğruluğuna dikkat edilmelidir. Öğrencilerin reaksiyon geliştirici egzersizler ile reaksiyon becerilerini pekiştirmesi sağlanır. Bu aşamada öğretmen tarafından her öğrencinin bireysel performansını artırmaya yönelik çeşitli tekrar ve zorluk düzeyine göre değişen egzersizler yaptırılır. Öğretmen ve öğrenciler tarafından hedef reaksiyon süreleri belirlenebilir. Öğrencilerden çalışmaları yaparken özverili ve kararlı olmaları beklenir (D12.3). Reaksiyon geliştirici egzersizler uygulandıktan sonra daha önce yapılan reaksiyon testleri tekrar edilir. Öğrencinin ilk ve son test sonuçları ile gelişim süreci tespit edilerek uygulanan reaksiyon egzersizlerinin etkisi değerlendirilir (KB2.10). Sürecin değerlendirmesi ile ilgili bir performans görevi verilir.

Öğrenciler gruplara ayrılır. Grupların her biri farklı spor branşını seçer. Seçtikleri spor branşının reaksiyon gerektiren durumlarını analiz edebilirler. Örneğin bir öğrenci futbolda kalecilerin reaksiyonunu geliştirmek için bir egzersiz planı hazırlarken bir diğeri masa tenisinde rakibin hamlesine hızlı tepki vermeyi sağlayan teknikler üzerine çalışabilir. Denge, çeviklik, çabukluk, esneklik ve koordinasyon egzersizleri reaksiyon programına dâhil edilerek içerik zenginleştirilebilir.

Öğrencilere akran desteği ile reaksiyon içeren egzersizler uygulatılabilir. Reaksiyon hızını artırmaya yönelik dijital oyunlar ve simülasyonlar ile öğrencilerin ilgileri çekilerek sürece daha aktif katılmaları sağlanabilir.