2. ÜNİTE: ESNEKLİK KAVRAM VE UYGULAMALARI

BEOSAB6. Fiziksel Uygunluğu Sağlayabilme

KB2.3. Özetleme, KB2.17. Değerlendirme

E1.1. Merak, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E3.2. Odaklanma

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB1.3. Kendini Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.2. İş Birliği, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D3. Çalışkanlık, D9. Merhamet, D12. Sabır, D14. Saygı

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

ÇAPU.5.2.1. Esnekliğin sportif performans üzerindeki etkilerini özetleyebilme
a) Esnekliğin sağlık ve sportif performans üzerindeki etkilerini çözümler.
b) Esnekliğin sağlık ve sportif performans üzerindeki etkilerini sınıflandırır.
c) Esnekliğin sağlık ve sportif performans üzerindeki etkilerini yorumlar.

ÇAPU.5.2.2. Testler ile kendi esneklik düzeyini değerlendirebilme
a) Esneklikle ilgili ölçüt belirler.
b) Esnekliğini ölçer.
c) Ölçme sonuçlarını belirlediği ölçütlerle karşılaştırır.
ç) Karşılaştırmalarına ilişkin yargıda bulunur.

ÇAPU.5.2.3. Esneklik egzersizleri ile fiziksel uygunluğunu sağlayabilme
a) Esneklik bileşenlerini açıklar.
b) Esneklik bileşeni egzersizlerini uygular.
c) Esneklik egzersizleri ile fiziksel uygunluğunu geliştirir.

Farklı Esneklik Egzersiz Türleri
Esneklik Egzersizleri ile Fiziksel Uygunluğun Geliştirilmesi

esneklik ölçütleri, fiziksel uygunluk, statik egzersiz, statik esnetme

Otur-uzan, omuz esnekliği vb. testler uygulanarak öğrencilerin bireysel esneklik düzeyleri kaydedilebilir ve sonuçlar sınıf ortalamaları veya yaş grubu normlarıyla karşılaştırılabilir. Test sonuçları ve gelişim süreçleri portfolyo dosyasına kaydedilebilir. Portfolyo ile öğrencilerin esneklik test sonuçları, öz değerlendirme ve gelişim süreçleri takip edilebilir. Esneklik gelişim sürecini değerlendirmek için performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin esneklikle ilgili temel hareketleri yapabildiği kabul edilmektedir.

Esnekliğin sağlık ve performans üzerindeki etkilerine yönelik bilgilerin ortaya çıkarılması için öğrencilere açık uçlu sorular sorulabilir.

Sağlık açısından esnekliği olumlu ve olumsuz etkileyen durumlara yönelik günlük hayattan örnekler verilebilir.
Öğrencilerin esnekliğin sağlık üzerindeki etkilerinin neler olduğunu sorgulamaları sağlanır. Ön bilgilerini kullanarak bu etkiyi açıklamaları istenir. “Esnekliğin jimnastik, basketbol, futbol, buz pateni gibi farklı sporlarda performansa etkisi nedir?” şeklinde soru sorularak öğrencilerin esneklik ve sportif performans arasında bağ kurmaları sağlanabilir.

ÇAPU.5.2.1.
Öğrencilerden günlük aktivite ve spor dallarında esnekliğin nasıl kullanıldığını düşünmeleri istenir. Bir dansçının esneklik sayesinde hareketlerini estetik bir şekilde yaptığı, bir yüzücünün kas esnekliğine nasıl ihtiyaç duyduğu veya bir futbolcunun performansında esnekliğin rolü gibi örnekler verilerek esnekliğin sağlık ve performansa etkileri konusunda çıkarımlarda bulunmaları sağlanır (E3.2). Öğretmen rehberliğinde öğrenciler gruplara ayrılır. Esnekliğin fiziksel sağlık, performans, sakatlığı önleme ve günlük hayat üzerindeki etkilerini içeren bilgi kartları gruplara dağıtılır. Gruplara ayrılan öğrencilerden esnekliğin fiziksel sağlığa etkileri (kas ağrısını azaltma, postür geliştirme), performansa etkileri (hareket akıcılığı, teknik  uygulamalardaki kolaylık) ve sakatlığı önlemeye etkileri (kas zorlanmalarını azaltma)
gibi başlıklar belirlendikten sonra sınıflandırma tablosu oluşturmaları istenir. Grupların hazırladıkları sınıflandırma tablosunu görsel ve dijital araçlar kullanarak sınıfta sunmaları sağlanır (OB2, OB4, SDB2.2). Beyin fırtınası, küçük grup çalışmaları vb. tekniklerle öğrencilerin esnekliğin faydaları hakkında tartışmaları sağlanır. Tartışma sonucunda bir futbolcunun kalça esnekliği sayesinde sahadaki hareket kabiliyetini artırması veya bir dansçının esnekliğinin getireceği avantajlar gibi örnekler ile öğrencilerin esnekliğin önemi hakkında çıkarımlar yapmaları sağlanır (D14.1). Esnekliğin yeterli veya yetersiz olması durumunda bunun performans ve sağlığa olan etkilerini yorumlamaları istenir. Bu aşamada öğrencilerden grup çalışmaları ve tartışmalarda birbirlerinin görüşlerine saygılı olmaları, nazik bir dil kullanmaları ve eleştirilerini yapıcı şekilde ifade etmeleri beklenir (D9.1, D14.1).

ÇAPU.5.2.2.
Otur-uzan testi, omuz esnekliği testi, gövde kaldırma testi, sırt kaşıma testi, thomas testi, kalça esneklik testi, aktif düz bacak kaldırma testi, kelebek esneklik testi, gonyometrik ölçüm, gövde rotasyon testi gibi vücudun farklı bölgelerine yönelik testler görsel/video içeriklerle tanıtılır (E1.1, OB4). Okul imkânlarına göre test veya testler seçilebilir. Seçilen test ile ilgili yaş grubuna uygun tez, makale, fiziksel uygunluk karnesi gibi bilimsel veriler sonucu elde edilmiş ortalamalar veya sınıf ortalaması ölçüt olarak alınabilir. Hangi test türü seçilmiş ise o testin protokolleri tanıtılır. Bununla ilgili ısınma, güvenli ortam gibi güvenlik ve risk tedbirleri alınır (BEOSAB10). Testler uygulandıktan sonra sonuçlar öğrencilere yönelik hazırlanmış bireysel gelişim dosyasına kaydedilir. Sınıf ve yaş düzeyine uygun tez ve makalelerde tespit edilmiş referans değerlerine göre veya sınıf ortalamalarına bakılarak test sonuçları karşılaştırılır (SDB1.3). Öğrencilerden belirlenmiş sınıf ortalamaları veya bilimsel verilere göre elde edilmiş referans ölçütleriyle test sonuçlarını kıyaslamaları, kendi esneklik seviyelerine ilişkin değerlendirmelerde bulunmaları beklenir (SDB3.3). Öğrenciler tarafından test sonuçları ile sınıf ortalaması sonuçları karşılaştırılarak
kendilerinin güçlü ya da gelişime açık yönleri tespit edilir. Esneklik seviyeleri
hakkında düşünceler ifade edilir ve esneklik gelişimi için neler yapılabileceği tartışılır
(SDB1.2, KB2.18). Portfolyo, öz değerlendirme ve kontrol listesi kullanılarak değerlendirme yapılabilir. Öğrenciler tarafından kendi test sonuçlarına göre yeni hedefler belirlenerek esneklik gelişimi için nasıl bir yol izleneceğine dair çıkarımlarda bulunulur.

ÇAPU.5.2.3.
Statik, dinamik, balistik, PNF (Propriyoseptif Nöromüsküler Fasilitasyon), aktif ve pasif esneme gibi farklı esneklik egzersiz türleri görseller ve videolarla gösterilir (E1.1, OB4). Bu egzersizlerin detayları ve formlarının uygulanma şekli gösterilerek egzersizlerin nasıl yapılması gerektiği açıklanır. Her esneklik türüne yönelik uygulamalı egzersizler yapılır (D3.4). Öğrencilerin statik, dinamik, balistik, PNF, aktif ve pasif esneme gibi farklı egzersizlerinden her birini doğru teknikle uygulamaları sağlanır (E1.4). Her egzersizde esneklik türüne özgü doğru duruş ve pozisyon vurgulanarak güvenli bir uygulama sağlanır. Öğrencilere hangi harekette zorlandıkları, hangi hareketi daha kolay yaptıkları ile ilgili sorular sorularak kendilerini değerlendirmeleri istenir (SDB1.2, SDB1.3). Öğrenciler, her hareketi bedenlerinde hissetmeleri için gözlemlenir ve gerektiğinde düzeltmeler yapılır. Öğretmen rehberliğinde öğrencilerin esneklik özelliklerini geliştirmek için planlama yapmaları sağlanır. Bu planlamanın içerik, kapsam, yoğunluk ve süresinin öğrencinin yaş, gelişim seviyesi ve bireysel özelliklerine göre yapılmasına dikkat edilmelidir (SDB1.2). Planlamada içerik kademeli olarak artırılmalıdır (D12.3). Sürecin sonunda esneklik ile ilgili testler yapılır. Uygulanan esneklik testi sonuçları ile son testler arasındaki gelişim değerlendirilir. Sürecin değerlendirmesi ile ilgili bir performans görevi verilir.

Öğrencilerden esneklik ile ilgili yeni hareketler ve bu hareketlerin uygulama görsellerini
bulmaları istenebilir. Farklı materyaller kullanılarak esneklik egzersizleri  zenginleştirilebilir. Yoga ve pilates temelli esneklik egzersizleri ile hareket kontrolü ve denge geliştirilerek vücut farkındalığı artırılabilir. Esnekliği artıran farklı spor disiplinlerinden (jimnastik, bale, dövüş sanatları vb.) örnekler incelenerek bu alanlardaki tekniklerin uygulanışı karşılaştırılabilir.

Esneklik hareketlerinde zorlanılan hareketlerin programı oluşturularak plan dâhilinde
yeni egzersiz programı uygulanabilir. Öğrencilerin esneklikle ilgili kavramları ve egzersiz türlerini anlamada zorlanabilecekleri göz önünde bulundurularak her öğrenciye özel ek kaynaklar (video, yazılı materyal veya grafikler) sağlanabilir. Bu doğrultuda, öğrencilerin sağlanan kaynakları incelemeleri, zorlandıkları esneklik hareketlerini belirlemeleri ve bu hareketler için hazırlanmış egzersiz programını düzenli olarak uygulamaları beklenmektedir. Ayrıca öğrenciler belirli aralıklarla kendi ilerlemelerini değerlendirmeli ve gerektiğinde öğretmenden geri bildirim almalıdır.