T.C. MİLLÎ EĞİTİM
BAKANLIĞI

1. ÜNİTE: ÖZEL GEREKSİNİMLİ BİREYLERDE SPOR

Bu ünitenin amacı; öğrencilerin özel gereksinimli bireylerin spora katılımı konusundaki bilgi ve farkındalıklarını artırmak, farklı özel gereksinim türleri ve bu bireylerin günlük yaşamda kullandıkları materyaller hakkında bilinç kazanmalarını sağlamaktır. Ayrıca uygulamalı etkinlikler ve canlandırma çalışmalarıyla öğrencilerin empati, uyum, esneklik becerilerini geliştirmesi; sporun bireylerin farklılıklarından bağımsız olarak toplumları bir araya getirme gücünü anlaması hedeflenmektedir.
Ders Saati
16
Kavramsal Beceriler

KB2.3. Özetleme

Eğilimler

E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E3.3. Yaratıcılık

Programlar Arası Bileşenler
Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerileri

SDB3.1. Uyum, SDB3.2. Esneklik

Değerler

D5. Duyarlılık, D9. Merhamet, D20. Yardımseverlik

Okuryazarlık Becerileri

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

Disiplinler Arası İlişkiler
Sosyal Bilgiler
Öğrenme Çıktıları ve Süreç Bileşenleri

BEST.7.1.1. Özel gereksinimli bireylerin spora katılımını ve spor faaliyetlerini özetleyebilme
a) Farklı özel gereksinim gruplarındaki bireylerin spora katılımı hakkında çözümleme yapar.
b) Özel gereksinimli bireylerin katıldığı spor branşlarının geçmişten günümüze gelişimi hakkında sınıflandırma yapar.
c) Sporun bireylerin özelliklerinden bağımsız olarak toplumu bir araya getirme gücünü yorumlar.

İçerik Çerçevesi

Özel Gereksinimlilik Nedenleri ve Türleri
Dünya ve Türkiye'de İz Bırakmış Özel Gereksinimli Sporcular
Özel Gereksinimli Spor Branşları
Sporun Özel Gereksinimli Bireylerin Sosyalleşmelerine Olan Katkıları

Anahtar Kavramlar

Empati, özel gereksinimlilik, paralimpik, spor

Öğrenme Kanıtları (Ölçme ve Değerlendirme)

Bu öğrenme alanında yer alan öğrenme çıktıları; performans görevi ve drama tekniği gibi araçlarla değerlendirilebilir. Performans görevi olarak öğrencilerden farklı özel gereksinim gruplarına uygun kapsayıcı afiş hazırlama, şiir ve hikâye yazma gibi çalışmalar istenebilir. Hazırlanan performans dereceli puanlama anahtarı ile yaratıcılık ve sunum kalitesi açısından değerlendirilebilir.

Öğrenme-Öğretme Yaşantıları
Temel Kabuller

Bu öğrenme alanında yer alan öğrenme çıktıları; performans görevi ve drama tekniği gibi araçlarla değerlendirilebilir. Performans görevi olarak öğrencilerden farklı özel gereksinim gruplarına uygun kapsayıcı afiş hazırlama, şiir ve hikâye yazma gibi çalışmalar istenebilir. Hazırlanan performans dereceli puanlama anahtarı ile yaratıcılık ve sunum kalitesi açısından değerlendirilebilir.

Ön Değerlendirme Süreci

Ön değerlendirme sürecinde öğrencilerin, soru cevap ile özel gereksinimli bireylerin yaşamı ve spora katılımı hakkındaki düşünceleri öğrenilebilir. Ayrıca tahmin etme, evet-hayır kartları, köşeleme gibi tekniklerle öğrencilerin temel kavramlara aşinalığı değerlendirilebilir.

Köprü Kurma

Gündelik yaşamda özel gereksinimli bireyler için yapılan düzenlemeler ile spor branşlarındaki
özel gereksinimliler için yapılan düzenlemeler (engel rampası, asansör ve merdivenlerde Braille Alfabesi’nin kullanımı vb.) arasında bağ kurulabilir.

Öğrenme-Öğretme Uygulamaları

BEST.7.1.1.
Yazılı, görsel veya dijital materyaller kullanılarak özel gereksinimli bireylerin günlük hayatta
yararlandığı Braille Alfabesi, tekerlekli sandalye, beyaz baston (görme yetisi olmayanların
kullandıkları baston) vb. materyaller öğrencilere tanıtılır (OB1, OB2, OB4). Öğrencilere bu
materyallerin ne işe yaradığı ve kullanımı hakkında sorular sorulur. Öğretmen tarafından özel gereksinim nedenleri ve türleri açıklanır. Özel gereksinimli bireylerin spor branşlarının geçmişten günümüze kadar gelişimleri ve öğretim araçları kronolojik olarak öğrencilere açıklanır. Böylece öğrencilerin farklı özel gereksinim türüne sahip bireylerin spora katılımı hakkında çözümleme yapması sağlanır. Öğretmen tarafından özel gereksinimli bireylerin katılım sağladığı Paralimpik Oyunları, Özel Olimpiyatlar, Ampute Futbol Dünya Kupası gibi spor organizasyonları hakkında öğrencilere yazılı, görsel veya dijital materyaller kullanılarak açıklama yapılır (OB1, OB2, OB4). Öğrencinin verilen bilgiler doğrultusunda özel gereksinimli bireylerin yaptıkları spor branşlarını sınıflandırması sağlanır. Dünya ve Türkiye tarihinde farklı spor branşlarında iz bırakmış özel gereksinimli sporcuların hayatı ve spor başarıları öğrencilere açıklanır. Farklı türdeki engelli spor branşlarında (goalball, oturarak voleybol, tekerlekli sandalye basketbolu, paralimpik boccia, paralimpik masa tenisi, sessiz futbol vb.) uygulamalı etkinlikler yapılır. Bu etkinlikler vasıtasıyla sporun bireylerin özelliklerinden bağımsız olarak toplumu bir araya getirme gücü yorumlanır. Etkinlikler özel gereksinim gruplarının öğrenciler tarafından içselleştirilmesi amacıyla drama tekniklerinden yararlanarak canlandırılır (D5.1). Canlandırılan özel gereksinim türü belli aralıklarla değiştirilerek farklı özel gereksinim türlerinin de canlandırılması istenir (SDB3.1, SDB3.2). Böylece öğrencilerin empati, yardımseverlik ve uyum düzeylerinin artırılması hedeflenir (D9.1, D15.1, D20, E2.1). Öğrencilerden farklı özel gereksinim gruplarına uygun kapsayıcı afiş, şiir, hikâye yazma gibi
performans çalışmaları tasarlamaları istenir (E2.2, E3.3). Hazırlanan çalışmalar performans  dereceli puanlama anahtarı ile yaratıcılık ve sunum kalitesi açısından değerlendirebilir.

Farklılaştırma
Zenginleştirme

"Empati" ve "iletişim sorunları" gibi konularda senaryo yazılarak canlandırılması sağlanabilir. Türkiye ve dünyadaki özel gereksinimli bireyler için oluşturulan spor federasyon ve  organizasyonları hakkında bilgi toplayıp sunmaları istenebilir. Özel gereksinimli sporcuların katıldığı söyleşi, panel vb. düzenlenebilir.

Destekleme

Özel gereksinimli bireylerin katıldığı spor branşlarını tanıtıcı görsel ve dijital materyaller hazırlanıp
sunulabilir.