4.TEMA: SAĞLIĞIM İÇİN FİZİKSEL AKTİVİTEYE KATILIYORUM

KB1. Temel Beceriler, KB2.8. Sorgulama

E1.1. Merak, E2.1. Empati, E3.1. Muhakeme, E3.3. Yaratıcılık, E3.8. Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB1.3. Öz Yansıtma, SDB2.2. İş Birliği

D3. Çalışkanlık, D13. Sağlıklı Yaşam

BEO.3.4.1. Fiziksel Aktivite sırasında vücudunda meydana gelen değişimleri sorgulayabilme

a) Fiziksel aktivite sırasında vücudunda meydana gelen değişimleri tanımlar.

b) Fiziksel aktivite sırasında vücudunda meydana gelen değişimler hakkında sorular sorar.

c) Fiziksel aktivite sırasında vücudunda meydana gelen değişimler hakkında bilgi toplar.

ç) Topladığı bilgilerin doğruluğunu değerlendirir.

d) Topladığı bilgiler üzerinde çıkarım yapar.

BEO.3.4.2. Fiziksel hareketsizliğin sonuçlarını açıklayabilme

Fiziksel Aktivite Sırasında Vücudunda Meydana Gelen Değişimler

Fiziksel Hareketsizliğin Sonuçları

efor, fiziksel aktivite, kalp atışı, nabız, vücut ısısı

Öğrenme çıktıları gözlem formu, öz değerlendirme formu ve grup değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

Öğrencilere günlük hayatta daha aktif olabilmek ve hareketsizliğin neden olabileceği sağlık risklerini önlemek amacıyla bunlara bireysel çözüm önerileri geliştirme performans görevi verilebilir. Performans görevinin değerlendirilmesinde analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılabilir.

Öğrencilerin fiziksel aktivite sırasında vücutlarında meydana gelen değişimleri açıklayabildikleri ve fiziksel hareketsizliğe ilişkin farkındalıklarının olduğu kabul edilir.

Öğrenciler bir fiziksel aktiviteye katılır ve ardından öğrencilere “Vücudunuzda ne gibi değişiklikler hissettiniz?”, “Vücut ısınız değişti mi?” gibi sorular sorularak öğrencilerin gözlemlerini paylaşmaları sağlanabilir.

Fiziksel hareketsizliğin sonuçlarını açıklayabilmelerine ilişkin benzer oyunlar oynatılabilir. “Doğru mu? Yanlış mı?” sorularıyla öğrencilerden bilgi doğruysa sağa, yanlışsa sola adım atmaları istenebilir.

• Bir gün boyunca hiç hareket etmezsek kan dolaşımımız yavaşlar ve kaslarımız hareketsiz kalır (doğru).

• Sürekli oturmak ve hareket etmemek sağlığımızı daha iyi hâle getirir (yanlış).

Öğrencilerden günlük hayatta yaptıkları fiziksel aktiviteleri (koşma, yürüme, merdiven çıkma vb.) hatırlamaları istenir. Bu aktiviteler sırasında kalp atışı, nefes alıp verme sıklığı ve vücut ısısındaki değişimlerin farkına varıp varmadıkları sorulur. Ardından bu değişimlerin nedenleri düşündürülerek fiziksel aktivite ile vücuttaki değişimlerin bağlantısını kurmaları sağlanabilir.

Öğrencilerden günlük hayatlarında hangi durumlarda fiziksel olarak hareketsiz kaldıklarını düşünmeleri ve bu farkındalık doğrultusunda deneyimlerini paylaşmaları istenebilir.

BEO.3.4.1. Öğrencilere "Fiziksel aktivite nedir?", "Fiziksel aktivite bizler için neden önemlidir?", "Fiziksel aktivitelere örnek verebilecek olan var mı?" gibi sorular sorulur ve fiziksel aktivite ile ilgili ön bilgileri kontrol edilerek geri bildirimler verilir. Öğrencilerden yerinde sıçrama, koşu, ip atlama gibi fiziksel aktivitelere katılmaları ve vücutlarında meydana gelen değişimleri gözlemleyip sorgulamaları istenir (E3.8, SDB1.3, D13.2). Aktivite öncesinde ve sonrasında nabızlarını ölçerek solunum sıklığı, terleme, vücut ısısı, kalp atış hızı gibi değişimleri fark etmeleri ve bu değişimleri tanımlamaları istenir (E1.1). Bu doğrultuda belirlenen bir fiziksel aktiviteyi (yerinde sıçrama, ip atlama, koşu vb.) gerçekleştirmeleri sağlanır. Aktivite sonrasında nabızlarını tekrar ölçmeleri; solunum hızlarını, terleme durumlarını ve vücut ısılarını karşılaştırmaları ve bu değişimlerin nedenlerini fark etmeleri istenir (E1.1). Kendi gözlemlerine dayanarak “Nabzım neden hızlandı?”, “Nefes alışverişim neden arttı?”, “Vücudum neden ısındı?” gibi sorular sorarak fiziksel aktivitenin vücut üzerindeki etkilerini anlamlandırmaları sağlanır (D13.2, KB2.8, E3.8).

Öğrencilerin farklı fiziksel aktivite türlerini deneyimlemeleri için gruplar oluşturulur ve gözlem yapmaları sağlanır. Oluşturulan gruplara farklı fiziksel aktiviteler yaptırılır. Bunlar hızlı hareket etmeyi gerektiren (30 metre koşu, koşarak top sektirme), kas gücü gerektiren (şınav, mekik, squat) ve esneklik ile denge gerektiren (esnetme, tek ayak üzerinde durma, denge çizgisinde yürüme) aktiviteler gibi fiziksel aktiviteler olabilir (D13.2, BEOSAB6). Her aktivite öncesinde ve sonrasında nabız ölçümü, nefes sayısı, vücut sıcaklığı, terleme durumları, yorgunluk hissi gibi değişimleri gözlemleyerek bunları bireysel gözlem formlarına kaydetmeleri ve bu süreç içerisinde özverili davranmaları istenir (KB2.6). Topladıkları bilgilerin doğruluğunu değerlendirmek için arkadaşlarıyla gözlemlerini karşılaştırmaları ve ölçüm sonuçlarının tutarlılığını kontrol etmeleri istenir. Öğretmenin rehberliğinde ölçümlerin doğru yapılıp yapılmadığı değerlendirilir ve varsa hata kaynakları belirlenir (D3.3). Öğrencilerin fiziksel aktivitelerde nabız sayıları, vücut ısıları, solunum hızları gibi vücutlarında meydana gelen değişimlerin nedenlerini odaklanmış bir şekilde gözlemleyerek fark etmeleri sağlanır (E3.1). Yapılan fiziksel aktivitenin süresinin, türünün ve şiddetinin vücutta meydana gelen değişimler üzerindeki etkisini fark ederek çıkarım yapmaları sağlanır (E3.10, SDB1.3). Çıkarımları arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir. Bu öğrenme çıktısının değerlendirilmesinde öz değerlendirme formu kullanılabilir.

BEO.3.4.2.  Öğrencilere fiziksel hareketsizliğin sonuçlarını fark edebilmeleri için oyunlar eşliğinde farklı senaryolar sunulur. Bu senaryoların içeriğinde sürekli oturan bir kişide meydana gelecek sağlık problemleri, hareketsiz bir insanın nasıl yorgun ve mutsuz olduğu (uzun süre sabit oturma; bütün gününü TV izleyerek, telefonla oynayarak, yemek yiyerek geçirmek vb.) yer alır. Ardından öğrencilerden "Hareketsiz kalmak kişiye ne hissettirmiş olabilir?", "Sağlığınız için böyle davranmak doğru mu?" sorularına cevap vermeleri istenir (E2.1). Bu bağlamda hareketsizliğin etkilerini daha iyi anlayabilmeleri için bir oyun oynatılır. Belirli bir süre sabit bir pozisyonda beklemeleri veya sandalyede hareket etmeden oturmaları sağlanır. Bu sürecin sonunda vücutlarında oluşan hissiyat (kas sertliği, rahatsızlık hissi vb.) hakkında gözlemlerini ifade etmeleri istenir. Ardından kısa süreli fiziksel aktivitelere (ısınma hareketleri, hafif koşu, esnetme egzersizleri vb.) katılarak hareketin vücutları üzerindeki olumlu etkilerini deneyimlemeleri, bu değişiklikleri fark ederek karşılaştırma yapmaları ve bunları ifade etmeleri sağlanır (KB2.7, D13.2). Bu uygulamadan sonra grup tartışmaları ve beyin fırtınası etkinlikleri düzenlenir. Tartışmalarda öğrencilere hareketsiz bir yaşam tarzının sağlık üzerindeki etkileri (kas zayıflığı, kilo artışı, esneklik kaybı, dayanıklılığın azalması, kardiyovasküler hastalık riski gibi) hakkında sorular yöneltilir. Öğrencilerden günlük hayatta daha aktif olabilmek ve hareketsizliğin neden olabileceği sağlık risklerini önlemek amacıyla bunlara bireysel çözüm önerileri geliştirmeye yönelik bir araştırma yapma performans görevi istenebilir, bu performans görevi öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir (SDB2.2, E3.3).

Öğrencilerden günlük hayatta hareketsiz kaldıkları durumları ve zamanları fark etmeleri için bir günlük oluşturmaları, bu bağlamda kendi aktivitelerini artırmaya yönelik çözümler üretmeleri sağlanabilir.

"Bir sporcu koşarken vücudunda ne gibi değişimler meydana gelir?" sorusuyla öğrencilerden grup tartışması yapmaları istenebilir.

Fiziksel aktiviteler sırasında vücutta meydana gelen değişimleri gösteren bilgi kartları kullanılabilir. Öğrencilerin düşük şiddetli fiziksel aktivitelere katılmaları sağlanabilir. Fiziksel hareketsizliğin sonuçlarını gösteren dijital içerikler kullanılabilir.