Tasarım Alan Becerileri (TSRMAB)

Tasarım, bir ihtiyacın karşılanması veya bir problemin çözülmesi sürecidir. Endüstriyel tasarımı, çevre ve mimari tasarımı, grafik tasarım gibi çeşitli türlere ayrılabilir. Teknoloji tasarım ise tasarım sürecinden başlamak  üzere mühendislik, mimarlık, biyomimikri, görsel iletişim, pazarlama, bilgisayar destekli tasarımdan yapay zekâ uygulamalarına, STEAM eğitim yaklaşımından temel tasarım ilkeleri gibi farklı ama birbirini tamamlayan  ve problem çözmeye dayalı bilgiyi inşa etme, sorgulama, araştırma, analiz etme, anlama ve sentezleme becerilerini içerir. Sadece problem çözme becerilerini değil aynı zamanda problemleri belirleyebilme, tanımlama gibi üst düzey becerileri de elde ederek bunlara yönelik özgün, estetik, işlevsel, ekonomik ve sürdürülebilir tasarımlar oluşturmayı da amaçlar. Bunun yanı sıra bu tasarımların sunumu ve  pazarlanması ile ilgili süreçleri yönetebilme yeteneği de teknoloji ve tasarım kapsamı içerisinde yer alır.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde tasarım ürünü oluşturma, benzetişim/benzetim, çoklu ortam sunum ve doğa ve canlıları tasarımla ilişkilendirebilme/esinlenme olmak üzere dört tasarım alan becerisine yer verilmiştir.

Tasarım Alan Becerileri (TSRMAB)

  • Belirli bir tema, konu ya da problemin çözümü üzerine geliştirilen fikirlerin tasarım oluşturma kriterleri (işlevsellik, sürdürülebilirlik, ekonomiklik, özgünlük, dayanıklılık, uygunluk,  ergonomi, estetik) dikkate alınarak var olan ürünlere yenilikler getirilmesi veya var olan ürünlerin alternatif tasarım ürünlerine dönüştürülmesi sürecidir. Tasarım ürünü oluşturma becerisi;  "taslak oluşturma" ve "tasarımı ürüne dönüştürme" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

    • Süreç bileşenleri
      TSRMAB1.1.SB1. Tasarımla ilgili problem/konu belirlemek
      TSRMAB1.1.SB2. Tasarım problemi ile ilgili konu/tema/kavrama yönelik inceleme yapmak
      TSRMAB1.1.SB3. Tasarım probleminin çözümüne yönelik fikir geliştirmek
      TSRMAB1.1.SB4. Tasarımla ilgili konu/tema/kavrama yönelik eskiz yapmak
    • Süreç bileşenleri
      TSRMAB1.2.SB1. Tasarıma uygun araç gereci belirlemek
      TSRMAB1.2.SB2. Uygulama yöntemlerini ve tekniklerini belirlemek
      TSRMAB1.2.SB3. Üretim aşamalarını konuya ve işleve göre sıralamak
      TSRMAB1.2.SB4. Üretim aşamalarını tasarım oluşturma kriterlerine göre uygulamak
      TSRMAB1.2.SB5. Ürünle ilgili maket/model/prototip (ilk örnek) oluşturmak
      TSRMAB1.2.SB6. Ürün örneğinin tasarım oluşturma kriterlerine göre yeterliliğini değerlendirmek
  • Anlatılmak istenilenin daha iyi anlaşılmasını sağlamak için benzerliği olmayan iki şeyi (nesne, obje, sözcük, renk vb.) ilişkilendirmeyi (metafor) içerir. Ayrıca iki şey arasında birbirine  doğrudan benzeyen veya andıran şeyleri birbirine benzetmeyi (analoji) kapsar. Görselin yaratıcı ve mecazi yönünü kullanarak benzetmeler oluşturma yeteneği metafor olarak; bilinen ile  bilinmeyen durumlar arasındaki benzerlik ise analoji olarak ifade edilir. Bilinenlere dayanılarak yeni durumun öğrenilmesi sürecinde; bilinen durumun kaynak, bilinmeyenin hedef olarak  ele alınmasını kapsar. Tasarım fikir geliştirme sürecinde analoji ve metafor kullanımı problemlerin tanımlanması, çerçevelendirilmesi ve çözümlenmesinde; tasarım kavramlarının  açıklanmasında yararlanılır. Benzetişim/benzetim becerisi; "metafor yapabilme" ve "analoji yapabilme" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır.

    • Süreç bileşenleri
      TSRMAB2.1.SB1. Konuyu belirlemek
      TSRMAB2.1.SB2. Doğrudan benzerliği olmayan iki unsuru ilişkilendirmek
      TSRMAB2.1.SB3. İlişkilendirilen unsurları sözel, görsel, soyut ve nesnel olarak yansıtmak
    • Süreç bileşenleri
      TSRMAB2.2.SB1. Konuyu belirlemek
      TSRMAB2.2.SB2. Doğrudan benzerliği olan veya birbirini andıran iki unsuru ilişkilendirmek
      TSRMAB2.2.SB3. İlişkilendirilen unsurları sözel, görsel, soyut ve nesnel olarak yansıtmak
  • Metin, görüntü, grafik, çizim, ses, video, animasyon gibi zenginleştirilmiş birden fazla bileşenin teknik ve iletişim yetkinlikleri çerçevesinde bir arada kullanılmasını içerir.

    • Süreç bileşenleri
      TSRMAB3.SB1. Çoklu ortam sunum özelliklerine göre sunumu planlamak
      TSRMAB3.SB2. Çoklu ortam sunum özelliklerine göre sunumu tasarlamak
      TSRMAB3.SB3. Çoklu ortam sunum özelliklerine göre sunumu uygulamak
      TSRMAB3.SB4. Çoklu ortam sunum özelliklerine göre sunumu değerlendirmek
  • Doğa ve tasarım arasındaki ilişkiyi dikkate alarak biyotaklit, biyofili, biyomimercy, biyomorfizm, biyomimikri gibi kavramların önemini araştırmayı içerir. Ayrıca doğada var olan canlıların  ve doğal yapıların fonksiyonellik, form, malzeme, estetik, strüktür vb. özellikleri ile doğanın modellerini inceleyerek bu tasarımları ve süreçleri taklit etmeyi, doğa odaklı tasarım anlayışını  benimseyerek iki ve üç boyutlu nesne, obje vb. unsurları tasarlayabilmeyi ve doğadaki öğretilerden faydalanarak tasarıma yönelik çözümler aramayı içerir. 

    • Süreç bileşenleri
      TSRMAB4.SB1. Problemi çözebilmek için canlıları ve doğayı gözlemlemek
      TSRMAB4.SB2. Gözlemlerinden elde ettiği bilgileri analiz etmek
      TSRMAB4.SB3. Gözlemlerinden elde ettiği bilgilerle tasarım fikri geliştirmek