Sanat Alan Becerileri (SAB)

Sanat eğitimi, millet bilincinin gelişmesi, toplumsal değerlerin yerleşmesi ve kuşaklar arası bağların güçlendirilmesi açısından eğitimin temel unsurlarından biri olarak öne çıkmaktadır. Sanatın farklı alanları aracılığıyla bireyler, yerel ve evrensel kültürleri tanıma fırsatı bulurken estetik bakış açısı kazanarak karşılaştıkları problemlere sanatsal bir perspektifle yaklaşabilirler.

Sanat eğitimi, yaşamın her alanında yer alabilen çok yönlü ve geniş bir etki sahasına sahiptir. Görsel ve işitsel algı becerilerini geliştirmeye odaklanan bu eğitim süreci, birbirini etkileyen ve şekillendiren bütüncül bir  yapı içinde ele alınmaktadır. Sanat eğitimi alanındaki beceriler belirlenirken Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde öne çıkan kavramsal beceriler, sosyal-duygusal öğrenme becerileri, okuryazarlık becerileri ve eğilimler  dikkate alınarak sanatın özgün yapısının korunmasına ve etkili bir şekilde uygulanmasına önem verilmiştir.

Sanat eğitiminin gereklilikleri göz önünde bulundurularak alana özgü becerilerin geliştirilmesine yönelik açık ve gözlemlenebilir eylemleri içeren süreç bileşenleri tanımlanmıştır. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde  sanatsal algılama, görsel mesajı okuma, sanat eserini inceleme, sanatsal üretim yapma, sanatsal tasarım yapma, müziksel işitme, müziksel okuma, müziksel yazma, müziksel dinleme, müziksel söyleme, müziksel  çalma, müziksel yaratıcılık ve müziksel hareket olmak üzere on üç sanat alan becerisine yer verilmiştir.

Sanat eğitimi, bireylerin sanat okuryazarı olmalarını, sanat dallarının dinamiklerini kavrayarak bunları uygulamaya dönüştürmelerini, sanatsal açıdan zengin bir kültürel altyapıya sahip olmalarını hedeflemektedir. Aynı zamanda, iletişim ve eleştirel düşünme becerileri kazandırarak bireylerin yaratıcılıklarını üst düzeyde kullanmalarını, öz güvenli ve estetik bakış açısına sahip bireyler olarak yetişmelerini desteklemektedir.

Sanat Alan Becerileri (SAB)

    • Süreç bileşenleri
      SAB1.1.SB1. Görsel/nesne/konunun görsel bileşenlerini fark etmek
      SAB1.1.SB2. Görsel/nesne/konunun görsel bileşenlerini ifade etmek
    • Süreç bileşenleri
      SAB1.2.SB1. Görsel/nesne/konunun görsel bileşenlerindeki benzerlikleri belirlemek
      SAB1.2.SB2. Görsel/nesne/konunun görsel bileşenlerindeki farklılıkları belirlemek
    • Süreç bileşenleri
      SAB2.1.SB1. Göstergeleri/sanatsal olguları fark etmek
      SAB2.1.SB2. Göstergelerin/sanatsal olguların nesnel özelliklerini ifade etmek
    • Süreç bileşenleri
      SAB2.2.SB1. Göstergelerin/sanatsal olguların nesnel ve öznel mesajlarını belirlemek
      SAB2.2.SB2. Göstergelerin/sanatsal olguların nesnel ve öznel mesajları arasındaki ilişkileri tespit etmek
  • Sanat eserindeki ön yapı ile arka yapı elemanları arasındaki ilişkilerin belirlenerek eserin anlamlandırılması ve değerlendirilmesini içeren sistematik bir süreçtir. Ön yapı elemanları eserin renk, içim, form, doku ve mekân gibi sanat elemanları ile denge, ritim ve zıtlık gibi tasarım ilkelerini kapsayan görsel ve biçimsel bileşenlerden oluşmaktadır. Arka yapı elemanları ise sanatçının  iletmek istediği mesaj, eserin üretildiği dönem, sanatçının üslubu ile toplumsal ve kültürel bağlam gibi eserin kavramsal derinliğini oluşturan boyutları temsil etmektedir. Sanat eserini inceleme  becerisi; “sanatsal betimleme”, “sanatsal çözümleme”, “sanatsal yorumlama” ve “sanatsal yargıda bulunma” bütünleşik becerilerden oluşmaktadır.

    • Süreç bileşenleri
      SAB3.1.SB1. Eser ile ilgili bilgileri tespit etmek
      SAB3.1.SB2. Eserde görülenleri ifade etmek
    • Süreç bileşenleri
      SAB3.2.SB1. Eserdeki görsel bileşenleri/konuyu oluşturan bileşenleri belirlemek
      SAB3.2.SB2. Eserdeki görsel bileşenler/konuyu oluşturan bileşenler arasındaki ilişkileri belirlemek
    • Süreç bileşenleri
      SAB3.3.SB1. Eserin konusuyla görsel bileşenler/konuyu oluşturan bileşenler arasında ilişki kurmak
      SAB3.3.SB2. Eserin temasına/destekleyici temalarına ilişkin çıkarım yapmak
    • Süreç bileşenleri
      SAB3.4.SB1. Eserin özelliklerini belirli ölçütler ile karşılaştırmak
      SAB3.4.SB2. Eser hakkında ölçütler çerçevesinde karar vermek
  • Belirli bir tema, konu veya problem üzerine geliştirilen sanatsal fikirlerin uygun görsel anlatım araçları ve teknik malzemelerle birleştirilerek özgün sanat ürünlerine dönüştürülmesi  sürecidir. Görsel anlatım araçları; resim, heykel, grafik tasarım, dijital sanat, fotoğraf, kolaj gibi sanatsal ifade biçimlerini kapsamaktadır. Sanatsal üretim sürecinde, belirlenen tema veya  kavrama bağlı olarak görsel iletişim yöntemleri ve teknik malzemelerle çok katmanlı anlamlar meydana getirilmektedir. Sanatsal üretim yapma becerisi; "sanatsal ürün tasarlama" ve  "sanatsal ürün oluşturma" bütünleşik becerilerinden oluşmaktadır. 

    • Süreç bileşenleri
      SAB4.1.SB1. Görsel/konu/tema/kavramı incelemek
      SAB4.1.SB2. Görsel/konu/tema/kavram bağlamında oluşturulan imgeleri ifade etmek
    • Süreç bileşenleri
      SAB4.2.SB1. Konu/tema/kavrama uygun görsel anlatım araçlarını ifade etmek
      SAB4.2.SB2. Konu/tema/kavramı eskize/kompozisyona/sanatsal ürüne dönüştürmek
  • Belirli bir konu/tema/kavram üzerine geliştirilen fikirlerin, uygun teknik/yöntem ve malzemelerle uygulanan üretim aşamaları sonunda özgün sanatsal tasarım ürünlerine dönüştürülerek  estetik ve işlevsel yeterliklerinin değerlendirildiği süreçtir. Sanatsal tasarım yapma becerisi; "sanatsal tasarım taslağı oluşturma" ve "sanatsal tasarım ürünü oluşturma" bütünleşik  becerilerinden oluşmaktadır. 

    • Süreç bileşenleri
      SAB5.1.SB1. Sanatsal tasarımla ilgili konu/tema/kavramı incelemek
      SAB5.1.SB2. Sanatsal tasarımla ilgili konu/tema/kavrama yönelik fikir geliştirmek
      SAB5.1.SB3. Sanatsal tasarımla ilgili konu/tema/kavrama yönelik eskiz yapmak
    • Süreç bileşenleri
      SAB5.2.SB1. Sanatsal tasarıma uygun yöntem/teknik belirlemek/ifade etmek
      SAB5.2.SB2. Sanatsal tasarım yöntem/tekniğine uygun araç/gereçleri belirlemek/ifade etmek
      SAB5.2.SB3. Sanatsal tasarım üretim aşamalarını konuya ve işleve göre sıralamak
      SAB5.2.SB4. Konu/tema/kavramı sanatsal tasarıma dönüştürmek
      SAB5.2.SB5. Sanatsal tasarımın estetik ve işlevsel yeterliliğini değerlendirmek
  • İşitilen ritmik ve ezgisel/armonik bileşenleri tanımayı, işitsel olarak birbirinden ayırt ederek açıklamayı ifade eder.

    • Süreç bileşenleri
      SAB6.SB1. Ritmik/ezgisel/armonik bileşenleri tanımak
      SAB6.SB2. Ritmik/ezgisel/armonik bileşenleri işitsel olarak ayırt etmek
      SAB6.SB3. Ritmik/ezgisel/armonik bileşenleri ifade etmek
    • Süreç bileşenleri
      SAB7.SB1. Ritmik ve/veya ezgisel bileşenleri tanımak
      SAB7.SB2. Ritmik ve/veya ezgisel bileşenleri ayırt etmek
      SAB7.SB3. Ritmik ve/veya ezgisel bileşenleri uygulamak
    • Süreç bileşenleri
      SAB8.SB1. Ritmik ve/veya ezgisel/armonik bileşenleri tanımak
      SAB8.SB2. Ritmik ve/veya ezgisel/armonik bileşenleri işitsel olarak ayırt etmek
      SAB8.SB3. Ritmik ve/veya ezgisel/armonik bileşenleri uygulamak
    • Süreç bileşenleri
      SAB9.SB1. Müziksel bileşenleri tanımak
      SAB9.SB2. Müziksel bileşenleri ayırt etmek
      SAB9.SB3. Müziksel bileşenleri açıklamak
    • Süreç bileşenleri
      SAB10.SB1. Bedenini söylemeye hazır hale getirmek
      SAB10.SB2. Uygun söyleme tekniklerini kullanmak
      SAB10.SB3. Müziksel bileşenleri uygulamak
    • Süreç bileşenleri
      SAB11.SB1. Çalınacak eseri çözümlemek
      SAB11.SB2. Çalgıya özgü duruş ve tutuş pozisyonu almak
      SAB11.SB3. Çalgıya özgü teknikleri kullanmak
      SAB11.SB4. Müziksel bileşenleri uygulamak
    • Süreç bileşenleri
      SAB12.SB1. Oluşturacağı müzikal ürünün kullanım amacını belirlemek
      SAB12.SB2. Müziksel ürün oluşturmak için gerekli ögeleri seçmek
      SAB12.SB3. Seçtiği ögelerle özgün ürün oluşturmak
    • Süreç bileşenleri
      SAB13.SB1. Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler belirlemek
      SAB13.SB2. Ritmik yapıya/eserin anlamına uygun hareketler sergilemek