4. TEMA: HAYATIN AYNASI

Metin Tahlili (Anlama): Okuma, Dinleme/İzleme; Edebiyat Atölyesi (Anlatma): Yazma, Konuşma

E1.2. Bağımsızlık, E1.4. Kendine İnanma (Öz Yeterlilik), E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.6. Analitik Düşünme, E3.9. Şüphe Duyma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB 2.1. İletişim, SDB 2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB 3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D1. Adalet, D3. Çalışkanlık, D6. Dürüstlük, D14. Saygı, D19. Vatanseverlik

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB5.Kültür Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1. “Hayatın Aynası” temasında ele alınan metinlerde dinlemeyi/izlemeyi yönetebilme
TDE1.2. “Hayatın Aynası” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE1.3. “Hayatın Aynası” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE1.4. “Hayatın Aynası” temasında ele alınan metinlerden hareketle günlük hayatta karşılaşabileceği olay ve durumlarla ilgili görüşlerini yansıtabilme
Okuma
TDE2.1. “Hayatın Aynası” temasında ele alınan metinlerde okumayı yönetebilme
TDE2.2. “Hayatın Aynası” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE2.3. “Hayatın Aynası” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE2.4. “Hayatın Aynası” temasında ele alınan metinlerden hareketle kendi yaşamını ve görüşlerini yansıtabilme
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1. Sosyal hayata dair gözlemleri yansıtan metinlerden hareketle sergileyeceği konuşmayı yönetebilme
TDE3.2. Günlük hayatta karşılaşılabilecek olay ya da durumu etkileyici ve inandırıcı biçimde canlandırmak için konuşmasının içeriğini oluşturabilme
TDE3.3. Günlük hayatta karşılaşılabilecek olay ya da durumu etkileyici ve inandırıcı biçimde canlandırmak için konuşmasında kural uygulayabilme
TDE3.4. Hayata ayna tutan içeriği sahnelediği konuşması için kendi görüşlerini yansıtabilme
Yazma
TDE4.1. Günlük hayatta karşılaşılabilecek olay ve durumları etkili bir şekilde aktaracağı yazısını yönetebilme
TDE4.2. Farklı bakış açılarını, günlük deneyimleri ve sosyal yaşamı yansıttığı yazısı için içerik oluşturabilme
TDE4.3. Farklı bakış açılarını, günlük deneyimleri ve sosyal yaşamı yansıttığı yazısı için kural uygulayabilme
TDE4.4. Günlük hayatta karşılaşılabilecek olay ve durumları etkili bir şekilde aktardığı yazılı anlatımına yönelik kendi düşüncelerini yansıtabilme

“Hayatın Aynası” temasının içerik çerçevesi şu şekildedir:
• Okuma
• Konuşma
• Dinleme/İzleme
• Yazma
Okuma becerisinin geliştirilmesi için bir tiyatro metni seçilir. Bu tiyatro eserinin temanın içeriğine uygun olarak öğrencilerin günlük hayatla kolayca ilişkilendirebilecekleri nitelikler taşımasına dikkat edilir.
Tiyatro metni tahlil edilirken öğrencilerden sosyal hayata dair gözlemlerini anlatmaları, daha önce okunan ya da izlenen tiyatroların özelliklerini dikkate alarak tiyatro metninin zihinsel ve duygusal farkındalık oluşturmaya katkısı hakkında fikir oluşturmaları sağlanır. Temada ele alınan ikinci okuma metni, yoğun bir anlatıma sahip olan küçürek hikâyedir.

Seçilen küçürek hikâyenin tahlili, metin tahlili aşamalarına uygun şekilde yapılır.
Konuşma becerisinin geliştirilmesi için tahlil edilen tiyatro eserini canlandırma çalışması yapılır. Öğrencilerden tiyatro eserinde kendi belirledikleri bölümlerin canlandırmasını nasıl yapacaklarını, içeriğe uygun hangi jest ve mimikleri kullanacaklarını belirtmeleri istenir. Tahlil edilen tiyatro metninin canlandırılmasına yönelik öğrencilerin kendi performanslarını sergilemeleri sağlanır.
Dinleme/izleme becerisinin geliştirilmesinde günlük hayatla ilişkilendirilebilecek çok modlu bir metin olan belgesel türünden yararlanılır. Öğrencilerin dinledikleri/izlediklerinden hareketle hayatın çeşitli alanlarında karşılaşabilecekleri durumlara ilişkin çıkarımlar yapmaları sağlanır.
Yazma becerisinin geliştirilmesinde dinlenen/izlenen belgeselle ilgili bir afiş hazırlanır. Afiş hazırlanırken hangi malzemelerin kullanılacağına, afişlerde dil yapılarının nasıl oluşturulacağına yönelik örnekler öğretmen tarafından gösterilerek yazma amacı ve yazılacak metnin özellikleri belirlenir. Öğrenciler tarafından dinledikleri/izledikleri belgesele yönelik özgün afişler hazırlanır.

modern Türk tiyatrosu, sahne, dekor, kostüm, oyun, perde, dramatik örgü, diyalog, monolog, gösterme tekniği, küçürek hikâye

Metin Tahlili (Anlama)
Okuma ve Dinleme/İzleme
• Okuma çemberi
• Kısa cevaplı sorular
• Kavram haritası
• Karşılaştırma tablosu
• T diyagramı
• Kontrol listesi
• Açık uçlu sorular
• Çalışma kâğıdı
• Zihin haritası
• Balık kılçığı
• Öğrenme günlüğü
Okumayı yönetebilmeye yönelik okuma çemberi, anlam oluşturabilmek için balık kılçığı, kısa cevaplı sorular, T diyagramı; çözümleme yapabilmek için kavram haritası, açık uçlu sorular; yansıtma yapabilmek amacıyla karşılaştırma tablosu uygulanabilir. Dinleme/izlemeyi yönetebilmeye yönelik kontrol listesi, anlam oluşturabilmek için açık uçlu sorular, zihin haritası, balık kılçığı; çözümleme yapabilmek için kısa cevaplı sorular ve çalışma kâğıdı; yansıtma yapabilmek amacıyla öğrenme günlüğü kullanılabilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma ve Yazma
• Okunan ve çözümlenen tiyatro metnini canlandırmaya yönelik performans görevi
• Dinleme/izleme sürecinde incelenen çok modlu metin için afiş hazırlamaya yönelik performans görevi
Öğrencilerin drama performansları, dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama anahtarında içeriğe uygunluk, özgünlük, canlandırma becerisi, sözü ve beden dilini etkili kullanma, grupla uyum içinde çalışma gibi ölçütler yer alır. Bu görev, grup çalışması olarak da gerçekleştirilebilir.

Afiş hazırlamaya yönelik performans görevi dereceli puanlama anahtarıyla değerlendirilir. Puanlama anahtarında konuya uygunluk, yaratıcılık, özgünlük, etkileyicilik, görsel ve işitsel ögelerin seçimi gibi ölçütlere yer verilir. Değerlendirmelerde öz değerlendirme, akran değerlendirme ve öğretmen değerlendirmesi yapılarak çeşitlilik sağlanabilir.
Tema Sonu Değerlendirme
Tema sonu değerlendirmede öğrenme günlüğü kullanılır.

Bu temada öğrencilerin tiyatro ile ilgili temel bilgilere sahip oldukları, belli başlı tiyatro terimlerini, hikâye türünün özellikleri ile bir hikâyenin ve çok modlu bir metnin nasıl tahlil edildiğini, yazılı ve sözlü anlatım aşamalarını, cümle türleri ile ilgili dil bilgisi konularını bildikleri kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini (ön bilgilerini) tespit etmek için giriş kartları, soru-cevap, tartışma gibi yöntem ve teknikler uygulanabilir.

Öğrencilerin önceki sınıf düzeylerinde edebî metinlerden hikâyenin ve tiyatronun nasıl tahlil edileceğine yönelik edindikleri bilgiler, bu temada öğrenileceklere temel oluşturur. Tarih, sosyoloji, psikoloji disiplinlerinden öğrenilen bilgilerle bu temada öğrenilecek bilgiler arasında köprü kurulur.
Hayatın çeşitli yönlerinin yansıdığı hikâye ve tiyatro türlerine ilişkin bilgiler, bu temada seçilen metinlerin incelenmesine temel oluşturur. Dili etkili ve güzel kullanmaya, sözle anlam oluşturmaya yönelik değerlendirme, yorum veya çıkarımlar yapılırken önceki öğrenme yaşantılarından edinilen bilgilerden yararlanılır. Tiyatrodan bir bölümün canlandırılmasıyla kazanılan beceriler, günlük hayatta karşılaşılabilecek bazı olay ve durumlara yönelik olumlu tutum geliştirilmesine olanak sağlar. Böylece “Hayatın Aynası” temasının anlatmaya ve göstermeye bağlı edebî metinlere nasıl yansıdığı üzerine öğrenciler tarafından değerlendirmeler yapılır.

Süreç Çerçevesi: “Hayatın Aynası” temasında öğrencilerin günlük hayatları ile ilişkilendirebilecekleri içeriğe sahip bir tiyatro metninin tahlili yapılır. İkinci okuma metni olarak dilin gücünü ve anlam zenginliğini ortaya koyan küçürek hikâye incelenir. Dinleme/izleme sürecinde öğrencilerin kendi hayatlarıyla ilişkilendirebilecekleri bir belgeselin tahlili yapılır. Konuşma aşamasında, öğrencilere tahlil ettikleri tiyatro metnini canlandırma; yazma aşamasında ise belgeselin içeriğini yansıtan bir afiş hazırlama görevi verilir.
Metin Tahlili (Anlama)
Okuma
TDE2.1
Öğrencilerden okumaya başlamadan önce tiyatro metnine göz gezdirmeleri istenir. Başlığından, görsellerinden, kelimelerin yazılış biçiminden, kişi isimlerinden hareketle metnin içeriğine yönelik görüş oluşturmaları ve bunları daha sonra sınıfta paylaşmak üzere not etmeleri gerektiği öğrencilere hatırlatılır (E2.3, E3.2, E3.6). Öğrenciler gruplara ayrılır ve öğrencilerden okuma çemberi yöntemiyle seçilen eserin okunması için strateji belirlemeleri istenir (E1.2, SDB2.2).
TDE2.2
Metin tahliline geçmeden önce öğrencilerin tiyatro metniyle ilgili tahminlerini içeren notlarını sınıf arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir. Metni okumadan önceki tahminleri ve okuduktan sonraki tespitlerine yönelik bir eğerlendirme yapmaları sağlanır.

Metin tahlil edilirken sosyal hayata dair gözlemler ve daha önce okunan ya da izlenen tiyatroların özellikleri dikkate alınarak tiyatro metninin zihinsel ve duygusal farkındalık oluşturmaya katkısı hakkında tahminlerde bulunulur. Tahminler yapılırken “vızıltı grubu” tekniğinden yararlanılabilir (E2.2, SDB2.1, OB9). Olay, durum, algı, mekân, kişiler ve söz varlığı bakımından gerçek hayat ile tiyatro metninin atmosferi “balık kılçığı tekniği” kullanılarak karşılaştırılır (SDB1.2, KB2.7).
İncelenen tiyatro metninden seçilen kelimelerin ve kelime gruplarının sosyal hayatı yansıtıp yansıtmadığına dair gerekçeli görüş bildirilir (SDB3.3). Tiyatronun konusu, yazılma amacı; metin ile yazar arasındaki ilişki ve metindeki karakterlerin davranışlarından hareketle duygu ve düşüncelerine yönelik kısa cevaplı sorularla öğrencinin çıkarımlar yapması sağlanır (SDB2.3). Verilen cevaplardan hareketle -metin okunmadan önce- içeriğe yönelik yapılan tahminlerin doğruluğu kontrol edilir. Öğrencilerden okudukları metni içerik, tür, dönem, zihniyet, üslup vb. yönünden Türk dünyası veya dünya edebiyatına ait modern bir tiyatro (komedi veya dram) metniyle T diyagramı kullanarak karşılaştırmaları istenir. Karşılaştırma sonuçlarından hareketle bir sınıflandırma yaptırılır (E3.3, E3.6, E3.9, E3.10, OB5, OB9).
Öğrencilerin metni özetlemesi sağlanır ve öğrencilerden metinlere yönelik görüşlerini dile getirmeleri istenir. Okudukları metnin sahnelenmesi için nasıl bir dekor tasarımı yapmayı düşündüklerini sözlü olarak ifade etmeleri istenir (SDB2.1).
TDE2.3
Tiyatro eserindeki dramatik örgü unsurları tespit edilir. Dramatik örgüyü oluşturan unsurlar arasındaki etkileşim belirlenir. Karakterlerin dil özelliklerini yansıtan monolog ve diyaloglar üzerinde durulur, bunların oluşturulma amacına yönelik çıkarımlar yapılması sağlanır (SDB3.3).
Öğrencilerden metin yazarının üslup seçiminin neden ve sonuçları ile ilgili görüş oluşturmaları istenir. Ardından metindeki cümle çeşitleri üzerine inceleme yapılarak öğrencilerden cümle çeşitliliğinin metne ve yazarın üslubuna ne gibi katkılar sağladığı hakkında düşüncelerini ifade etmeleri istenir. Öğrenciler, metnin yazarı ve metnin yazıldığı dönemin özellikleri hakkında açıklamalar yapar.
Açık uçlu sorular hazırlanarak öğrencilerden metindeki millî, manevi, evrensel değerlerin neler olduğu; bunların metne nasıl yansıtıldığı ve bu değerlerin günlük hayattaki önemi ile ilgili düşüncelerini belirtmeleri istenir. Böylelikle öğrencilerde saygı ve vatanseverlik değeri desteklenir (D14, D19). Öğrenciler, metindeki çatışma unsurlarını belirleyerek bunların metne olan etkisini tespit eder. Metinden tespit ettikleri yapı unsurları, çatışma ve dramatik örgünün yer aldığı bir kavram haritasını hazırlar.
TDE2.4
Öğrencilere okudukları tiyatro metninde günlük hayattaki insan ilişkilerine dair neleri görebildiklerine yönelik bir beyin fırtınası yaptırılır (SDB2.1). İleri sürülen fikirleri göz önünde bulundurarak öğrenciler, metni kendi beğenilerine göre değerlendirir. “Ben kimim?” oyunu ile metindeki karakterlerin özellikleri öğrenci tarafından kısaca tanıtılır ve bu karakterin kim olduğu sınıfa sorulur. Öğrencilere metindeki karakterlerin hangisini canlandırmak isteyecekleri sorusu yöneltilir ve bu tercihlerinin gerekçelerini açıklamaları istenir (SDB3.3).
Metindeki karakterlerin günlük hayatın gerçekleri içinde başka nasıl davranabileceklerine yönelik seçenekler sunmaları sağlanır (SDB3.2, E3.10).
Metnin içeriğinden ve şahıs kadrosunun özelliklerinden hareketle metnin farklı disiplinlerle ilişkisi değerlendirilir. İnsan ilişkilerinde öne çıkan değerlerin tiyatro türündeki metinlere nasıl yansıdığı ile ilgili çıkarımlarda bulunmak üzere dünya edebiyatından bir modern tiyatro örneğiyle karşılaştırma yapmaları sağlanır (KB2.7). Karşılaştırma sonuçları için karşılaştırma tablosu hazırlanır. Tablodaki sonuçlardan hareketle genellemeler yapmaları istenebilir.

İkinci okuma metni olarak küçürek hikâye seçilir. Küçürek hikâye işlenirken edebî metinlere yönelik metin sürecinin aşamaları takip edilir. Küçürek hikâyelerin genel özellikleri göz önünde bulundurularak metne özgü yapı, dil ve anlatım özellikleri doğrultusunda tahlil yapılır.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1
Öğrencilere tahlil ettikleri tiyatro metnini canlandırmaya yönelik performans görevi verilir (SDB1.2).
Sınıf, tiyatro metnini canlandırma amacıyla gruplara ayrılır. Her grup, tiyatronun belirli bir bölümünü canlandırmak üzere seçim yapar ve aralarında rol dağılımını gerçekleştirir (SDB2.2). Hedef kitle, süre, amaç göz önünde bulundurularak canlandırma için uygun yöntem ve strateji belirlenir. Bu süreçte iletişimin önündeki engeller ortadan kaldırılır (SDB2.1). Bu çalışmaların sağlıklı ilerleyebilmesi için kontrol listesi oluşturularak uygulanan adımlar işaretlenir.
TDE3.2
Öğrencilerden tiyatro eserinde kendi belirledikleri bölümlerin canlandırmasını nasıl yapacaklarına, içeriğe uygun hangi jest ve mimikleri kullanacaklarına yönelik tahminlerini ön bilgilerini de kullanarak belirtmeleri istenir. Yapılan rol dağılımının o rolü oynayacak öğrenci tarafından içselleştirilmesi ve canlandırma sırasında hangi jest, mimik vb. unsurların kullanacağı hakkında karara varılması için öğrencilerin düşüncelerini karşılaştıracakları bir beyin fırtınası gerçekleştirilir (SDB2.1). Ardından öğrenciler, metinde yer alan karakterler arasındaki doğrudan ve dolaylı ilişkileri sınıflandırır ve bu sınıflandırmayı da göz önünde bulundurarak planlarını hazırlar.
Gerektiğinde öğrencinin, rolüne uygun doğaçlama sözler kullanmasına ve bu ifadeleri dildeki zengin anlatım olanaklarını kullanarak oluşturmasına imkân tanınır. Canlandırma sırasında beden dilini, diksiyon ve telaffuzu, görsel ve işitsel ögeleri etkin biçimde kullanmanın önemi vurgulanır. Öğrenciler, bu çalışmalarla ilgili taslak planlarını arkadaşlarına sunar; gelen bildirimler doğrultusunda planlarına son şeklini verir (E1.4, E2.1, SDB1.2).
TDE3.3
Öğrenci, canlandırmaya dikkat çekici bir girişle ve planına uygun olarak başlar. Rolünün gerektirdiği duygu durumunu kendine özgü bir üslupla yansıtır. Rolüne ait söz varlığını bağlama uygun kullanır. Canlandırma sırasında karakterin olumlu tutum ve değerlerini vurgulayarak duygu, düşünce ve hayallerini yansıtırken tutarlı olmaya özen gösterir. Canlandırmada Türkçenin anlam zenginliğine, kelimeler arasındaki uyuma, diksiyon ve telaffuza, izleyici ile iletişim kurmaya, zamanı ve mekânı etkin şekilde kullanmaya dikkat eder.
TDE3.4
Öğretmen tarafından yapılacak değerlendirmede kullanılacak puanlama anahtarında içeriğe uygunluk, özgünlük, canlandırma becerisi, sözü ve beden dilini etkili kullanma, grupla uyum içinde çalışma gibi ölçütlere yer verilir. Öğrenci canlandırma sırasında rolünün kendisinde oluşturduğu duygu ve düşünceleri aktarır (SDB1.1). Yaptığı rol hakkında akranlarının görüşlerini alıp değerlendirir. Bu çalışmada edindiği tecrübeden ve yapılan eleştirilerden hareketle özgün konuşmacı kimliğini oluşturur. Yapılan canlandırma çalışmasını kaydederek okulun resmî çevrim içi sitesinde yayımlayabilir (OB2).

Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1
Öğrencilere “Hayatın Aynası” temasına uygun içeriğe sahip çok modlu bir metin olan belgesel dinlettirilir/izlettirilir (SDB2.1).
Dinlemeye/izlemeye başlamadan önce öğrenciler tarafından dinleme/izleme amacı belirlenir. Metnin (varsa) görselinden veya başlığından metnin içeriğine yönelik tahminlerde bulunulur. Dinleme/izleme esnasında sürece olumsuz etki edebilecek unsurlar ortadan kaldırılır. Öğrenciler, dinleyeceği/izleyeceği metin için uygun dinleme/izleme yöntem ve stratejisini seçer. Seçilen belgesel dinletilir/izletilir. Dinleme/izleme esnasında öğrencilerden metinde “Hayatın Aynası” temasının içeriğini yansıttığını düşündükleri kelime ve ifadeleri not almaları istenir. Alınan notlardan hareketle izlenen/dinlenen metinde verilmek istenen iletiler hakkında bir fikir oluşturulur (E3.2, E3.6, KB3.3). Dinleme/izleme sürecinin amacına uygun ve etkin bir şekilde yürütülebilmesi için kontrol listeleri oluşturulabilir.
TDE1.2
Bu temada dinlenen/izlenen belgeselde çok modlu metinlerde kullanılan dilin özelliklerine ait ön bilgiler, açık uçlu sorularla harekete geçirilir. Adından, jeneriğinden veya tanıtım afişinden hareketle belgeselin içeriği hakkında öğrencilerin tahminde bulunmaları sağlanır. Öğrencilerden aldıkları notlardan yola çıkarak metinde açıkça sunulan bilgileri tespit etmeleri; belgeselin konusunu, bilgilerin sunuluş şeklini, ana düşünce ve yardımcı düşüncelerini belirleyerek bunlarla ilgili çıkarımlarını kendilerinin hazırlayacağı zihin haritasına yerleştirmeleri istenir (SDB1.2).
Öğrencilerden belgeselin içeriğinin senarist ve yönetmenle olan ilişkisi konusunda düşüncelerini not etmeleri istenir. Öğrencilerden belgeseli izlemeden önce metnin içeriği hakkındaki tahminlerini, belgeseli izledikten sonraki tespitleri ile karşılaştırmaları ve elde ettikleri sonuçları sınıfta paylaşmaları istenir (KB2.7).
Öğrencilerden belgeseldeki gerçek ve kurgu unsurları ile öznel ve nesnel ifadeleri “balık kılçığı tekniği” ile göstermeleri istenir (SDB1.2). Bunların belgeselin inandırıcılığına ve güvenilirliğine etkisi ile ilgili görüşlerini bildirmeleri sağlanır. Öğrencilerin dinlediği/izlediği belgeselde açık ve örtük iletileri fark edip bilgilerin güvenilirliğini sorgulamaları istenir. Belgeseli özetlemeleri, özetlerini sınıfta paylaşmaları sağlanır. Böylelikle öğrencilerde çalışkanlık değeri desteklenir (D3).
TDE1.3
Dinlenen/izlenen çok modlu metinde yapı unsurları ve dil ve anlatım özellikleri, kullanılan dilin anlamsal boyutu kısa cevaplı sorularla belirlenir. Metindeki iletilerin verilmesinde görsel, ses, nesne ve mekân gibi unsurların işlevselliği hakkında gerekçeli yorumlar yapılması istenir (SDB3.3, OB2). Dinlediği/izlediği belgeselde söz konusu dönemin özelliklerini belirlemesi; metnin içeriğinin, yapı unsurlarının, dil ve anlatım özelliklerinin dönem ve toplumla ilişkisine yönelik çıkarımlarını sınıfta sözlü olarak ifade etmesi sağlanır (SDB2.1).
Dinlediği/izlediği belgeseldeki ses ve/veya görüntü desteğini ortadan kaldırıp bu unsurların varlığının içerikle olan uyumu ve metne kattığı değerle ilgili öğrencilerin görüşleri alınır. Ayrıca belgeselde millî, manevi ve evrensel değerlerin aktarılması ile ilgili düşünceleri sorulur. Metnin diğer disiplinlerle olan ilişkisi ele alınır. Süreç çalışma kâğıdı ile değerlendirilir.
TDE1.4
Öğrenciler, dinledikleri/izledikleri çok modlu metne değer katan unsurları günlük hayatın gerçeklerini göz önünde bulundurarak kendi beğenileri doğrultusunda değerlendirir. Yapılan değerlendirmeler ve ilgi alanları doğrultusunda öğrencilerin etkin dinleyici kimliklerini oluşturmaya yönelik bilgilerin yer aldığı bir öğrenme günlüğü oluşturması sağlanabilir (SDB1.1). Metin her yönüyle tahlil edildikten sonra metnin diğer disiplinlerle ilişkisini göstermek için metnin başka tür/temada bir metinle karşılaştırması yapılabilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Yazma
TDE4.1
Öğrencilere dinlenen/izlenen belgeselin içeriğini yansıtan bir afiş hazırlamalarına yönelik performans görevi verilir (SDB1.2). Öğrencilerden performans görevleri için sınıf dışında hazırlık yapmaları istenir, performans görevi sonrasındaki ürünler sınıfta sergilenir.
Afişin ne olduğuna, afiş hazırlanırken hangi malzemelerin kullanıldığına, afişlerde dil yapılarının nasıl oluşturulduğuna yönelik örnekler, öğretmen tarafından gösterilerek yazma amacı ve yazılacak metnin özellikleri belirlenir. Tespitlerinden hareketle yazma stratejisine karar verilir. Öğrenciler, yazma amacına uygun olarak seçtiği stratejiyi yapılandırır.
TDE4.2
Çevredeki reklam panolarından, tiyatro ve film afişlerinden faydalanılarak ön bilgiler harekete geçirilir. Öğrenciler; etkileyiciliği artırmak için afişte kullanılabilecek renk, yazı ve görsel unsurlara yönelik tahminlerde bulunur. Afişin iletisine karar verir. Birkaç alternatif oluşturur, bunları karşılaştırarak en uygun iletiyi seçer. Öğrenciler, belgeselde yer alan, ön plana çıkarmak istedikleri hangi iletiye yönelik afiş hazırladıklarını açıklar. Bunun için bir sınıflandırma yapılır ve bu sınıflandırma bir tablo üzerinde gösterilir. Öğrenciler, tabloda hangi iletiye yoğunlaşıldığını belirleyerek belgeselin etkileyiciliğinin hangi unsurlarla sağlandığı üzerine çıkarımda bulunur. Hazırlayacağı afiş için gerekli bilgileri toplar ve söz varlığını da kullanarak çalışmanın içeriğini düzenler. Her bir öğrenci, dili hangi bağlamda kullanacağına ve içeriği destekleyecek görsel/işitsel malzemelere karar verir. Hazırladığı taslak planı arkadaşlarına sunar ve onlardan aldığı geri bildirimler doğrultusunda plana son şeklini verir (SDB1.2).
TDE4.3
Öğrenci, afişi hazırlamak için plana uygun hareket eder. Çalışmada yansıtmak istediği duygu ve düşünceyi özgün bir üslupla dile getirir (SDB2.1). Afişte hedef kitleye uygun bir söz varlığı ve üslup kullanır. Vermek istediği iletiyi çarpıcı bir şekilde ifade eder, iletmek istediği duygu ve düşünce ile kullandığı ifadelerin tutarlı olmasına özen gösterir.
Afişte olumlu tutum ve değerleri ön plana çıkarır. Kullandığı ifadelerin Türkçenin dil yapısına uygun olmasına, kelimeler arasındaki anlam ilişkisine, yazım ve noktalamaya dikkat eder (E3.11).
TDE4.4
Performans, öğretmen tarafından dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir. Puanlama anahtarında konuya uygunluk, yaratıcılık, özgünlük, etkileyicilik, görsel/işitsel ögelerin seçimi gibi ölçütlere yer verilir.
Öğrenci, afiş hazırlama sürecinde kendisinde meydana gelen davranış değişikliği ile duygu ve düşüncelerini değerlendirir. Afişi içerik, dil ve anlatım yönünden inceler ve sınıfta arkadaşlarından aldığı geri bildirimlerle yeniden düzenler. Son şeklini verdiği afişi sınıf/okul panolarında ya da okulun resmî çevrim içi ortamlarında paylaşır. Paylaştığı afişte kullandığı görseller veya alıntılarla ilgili telif haklarına dikkat ederek hakkaniyetli ve dürüst bir tutum geliştirir (D6).
Tema Sonu Değerlendirme
Tema sonunda temada öğrenilenlerle ilgili öğrenme günlüğü hazırlanır. Böylece öğrencilerin tema öncesi bildikleri ile tema sonrasında edindikleri bilgiler arasında bir karşılaştırma
yaparak öğrencilerin farkındalık kazanmaları sağlanır. Okuma ve dinleme/izleme metinlerinin tahlilleri ile öğrencilerin konuşma ve yazma ürünleri tema sonunda beraber değerlendirilir. Öğrenciler, hayatın gerçeklerinin edebî ve öğretici metinlere nasıl yansıdığını, bu yansımanın okurdaki dil farkındalığını ne ölçüde etkilediğini, bunların kendi konuşmacı ve yazar kimliğini oluşturmadaki etkisini fark eder.

Öğrenciler, incelenen tiyatro metninde işlenen konuyu farklı yönleriyle ele alan bir drama etkinliği gerçekleştirebilir. Tiyatrodaki karakterleri tanıtmaya yönelik infografik metinler oluşturabilir. Okunan küçürek hikâyeyle ilgili bir resim yapabilir.
* Öğrencilerden Türk edebiyatında modern tiyatronun gelişim çizgisini konu alan bir araştırma yapmaları ve bunu güvenli dijital ortamlarda paylaşması beklenebilir.

Öğrenciler, incelenen tiyatro eserindeki kişilerden birine yönelik takdim konuşması hazırlayabilir. Oyun kişilerinin sözlerinden oluşan bir pano oluşturabilir. Okudukları küçürek hikâyeden hareketle farklı türde bir metin yazabilir.

Programa yönelik görüş ve öneriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.