4. TEMA: NESİLLERİN MİRASI

Metin Tahlili (Anlama): Okuma, Dinleme/İzleme; Edebiyat Atölyesi (Anlatma): Yazma, Konuşma

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E3.1. Uzmanlaşma, E3.2. Odaklanma, E3.3. Yaratıcılık, E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.10. Eleştirel Bakma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D7. Estetik, D11. Özgürlük, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB9. Sanat Okuryazarlığı

Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
TDE1.1. “Nesillerin Mirası” temasında ele alınan metinlerde dinleme/izlemeyi yönetebilme
TDE1.2. “Nesillerin Mirası” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE1.3. “Nesillerin Mirası” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE1.4. “Nesillerin Mirası” temasında ele alınan metinlere yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Okuma
TDE2.1. “Nesillerin Mirası” temasında ele alınan metinlerde okumayı yönetebilme
TDE2.2. “Nesillerin Mirası” temasında ele alınan metinlerde anlam oluşturabilme
TDE2.3. “Nesillerin Mirası” temasında ele alınan metinleri çözümleyebilme
TDE2.4. “Nesillerin Mirası” temasında ele alınan metinlere yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1. Dede Korkut hikâyelerinden birini canlandırdığı konuşma sürecini yönetebilme
TDE3.2. Dede Korkut hikâyelerinden birini canlandırdığı konuşmasına uygun içerik oluşturabilme
TDE3.3. Dede Korkut hikâyelerinden birini canlandırdığı konuşmasında kural uygulayabilme
TDE3.4. Dede Korkut hikâyelerinden birini canlandırdığı konuşmasına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme
Yazma
TDE4.1. Dinleme/izlemede incelediği hikâyeyi şiire dönüştürerek oluşturduğu yazısında yazmayı yönetebilme
TDE4.2. Dinleme/izlemede incelediği hikâyeyi şiire dönüştürerek oluşturduğu yazısında içerik oluşturabilme
TDE4.3. Dinleme/izlemede incelediği hikâyeyi şiire dönüştürerek oluşturduğu yazısında kural uygulayabilme
TDE4.4 Dinleme/izlemede incelediği hikâyeyi şiire dönüştürerek oluşturduğu yazısına yönelik değerlendirmelerini yansıtabilme

“Nesillerin Mirası” temasının içerik çerçevesi şu şekildedir:
• Okuma
• Konuşma
• Dinleme/İzleme
• Yazma
Okuma becerisinin geliştirilmesinde din, sosyoloji, felsefe, dil ve kültür gibi alanlarda yaşanan değişimler çerçevesinde Dede Korkut hikâyelerinden bir metin ile Tanzimat Dönemi’nden bir şiir incelenir. Ara metin olarak Servetifünun Dönemi’nden bir roman ile Fecriati Dönemi’nden bir şiir ele alınır. Bu metinler aracılığıyla sosyolojik, felsefi ve kültürel hayatta meydana gelen değişimlerin edebiyata nasıl yansıdığına cevap aranır.
Konuşma becerisinin geliştirilmesinde öğrencilerin Dede Korkut hikâyelerinden birini canlandırmaları suretiyle sözlü bir anlatım gerçekleştirilir. Böylece geçmişten bugüne kültürümüzde değişmeden kalan ve değişen unsurları daha iyi anlamaları sağlanır.

Dinleme/izleme becerisinin geliştirilmesinde Millî Edebiyat Dönemi’nin ruhunu yansıtan bir hikâye örneği incelenir. Bu metin ile millî değerlerin edebiyata nasıl yansıdığı, tarihî gerçekliklerin edebiyata hangi yönlerden kaynaklık ettiği gibi konuların üzerinde durulur ve öğrencilerde millî bilincin uyandırılması hedeflenir.
Yazma becerisinin geliştirilmesinde öğrencilerin dinledikleri/izledikleri Millî Edebiyat Dönemi’ne ait hikâyeyi bir şiir metni hâline getirmeleri sağlanır.Böylece bir metinde konu edilen olay, durum ya da duygular farklı bir edebî türle ifade edilirken dilin özgün ve etkili kullanımı sağlanır.

sözlü kültür, olağanüstülük, kurmaca, millî edebiyat, açık ve örtük ileti, dönem, yaşantı, şiir, hikâye, roman, millî bilinç, değişim, yenilik

Metin Tahlili (Anlama)
Okuma ve Dinleme/İzleme
• Kısa cevaplı sorular
• Gözlem formları
• Çıkış kartları
• Açık uçlu sorular
• Öğrenme günlüğü
• T diyagramı
• Karşılaştırma tablosu
• Çalışma kâğıdı
• Bilgi haritası
Bu temada okumayı yönetebilme sürecinde kısa cevaplı sorular kullanılabilir. Anlam oluşturma için bilgi haritası, karşılaştırma tablosu, kısa ve açık uçlu sorular; çözümleme yapmaya yönelik T diyagramı, kavram haritası, karşılaştırma tablosu ve öz yansıtma ile ilgili öğrenme günlüğü kullanılabilir.
Dinleme/izleme metinleri ile ilgili olarak dinlemeyi/izlemeyi yönetmeye yönelik kısa cevaplı sorular, anlam oluşturabilme için çalışma kâğıdı, metin çözümlemeye yönelik gözlem formu ve karşılaştırma tablosu, öz yansıtma için açık uçlu sorular kullanılabilir.
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma ve Yazma
• Dede Korkut hikâyelerinden birini canlandırabilmeye yönelik performans görevi
• Dinleme/izlemede incelediği hikâyeyi şiir şeklinde yazmaya yönelik performans görevi Öğrencilerin okudukları ve çözümledikleri Dede Korkut hikâyesini canlandırabilmelerine yönelik performansları dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama anahtarında içeriğe uygunluk, özgünlük, görsel ve işitsel ögeleri kullanma, canlandırma becerisi, zaman ve mekân kullanımı, beden dilinin kullanımı vb. ölçütler yer alır. Bu çalışma grup çalışması hâlinde de yapılabilir.
Öğrencilerin dinledikleri/izledikleri hikâyeyi şiir şeklinde yazmaya yönelik performansları; içeriğe uygunluk, etkileyicilik, şiir dilinin etkili kullanımı, noktalama ve dil bilgisi vb. ölçütler bağlamında dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilir.
Tema Sonu Değerlendirme
Tema sonu değerlendirme öğrenme günlüğü ile gerçekleştirilir.

Öğrencilerin toplumda meydana gelen sosyal, siyasi ve kültürel değişimlerin edebî eserleri etkilediğini; benzer şekilde edebî anlatımların da sosyal, siyasi ve kültürel değişimlere sebep olduğunu; tahlil edilecek metinlerin türlerine özgü temel kavramları (anlatıcı, olay örgüsü, kişi, zaman, mekân, söyleyici, ahenk unsurları vb.) ve fiiller ile ilgili dil bilgisi konularını bildiği kabul edilmektedir.

Öğrencilerin temaya ilişkin temel kabullerini (ön bilgilerini) belirlemek, konu ile ilgili farkındalık düzeylerini tespit etmek için soru-cevap, kavram haritası, görsel okuma, sınıf içi tartışma vb. yöntemler uygulanabilir.

Öğrencilerin şiir ile anlatmaya bağlı edebî metinlerin yapı özellikleri hakkında önceki bilgileri, bu temada öğrenecekleri bilgilere temel oluşturur. Metinlerin incelenmesinde tarih, sosyoloji, felsefe ve psikoloji disiplinleriyle ilgili bilgilerden faydalanılır. Ayrıca bu temada edinilen bilgi ve beceriler 11 ve 12. sınıfta ele alınacak temalara temel oluşturur.

Süreç Çerçevesi: Bu tema çerçevesinde Dede Korkut hikâyelerinden bir metin ile Tanzimat Dönemi’nden bir şiir okuma metni olarak incelenir. Ayrıca ara metin olarak Servetifünun Dönemi’nden bir roman kullanılır. Dinleme/izleme metni olarak Millî Edebiyat Dönemi’nden bir hikâye tahlil edilir. Konuşma becerisi kapsamında öğrencilerden Dede Korkut hikâyelerinden birini canlandırmaları beklenir. Yazma çalışmalarında ise dinlenen/izlenen Millî Edebiyat Dönemi’ne ait hikâye, şiir metnine dönüştürülür.
Metin Tahlili (Anlama)
Okuma
TDE2.1
Öğrencilerin “değişim” ve “dönüşüm” kavramlarını güncel hayatla ilişkilendirebilmelerine yönelik bir beyin fırtınası gerçekleştirilir (E1.1, SDB2.1). Sosyal hayattaki değişim ve dönüşümü somutlaştırıcı nitelikte görseller sınıfa getirilir ve bunlarla ilgili öğrencilerin görüş belirtmeleri istenir. “Bu görsellerde dikkatinizi çeken unsurlar nelerdir?”, “Sizce bu görsellerdeki değişikliklerde neler etkili olmuş olabilir?” vb. nedenleriyle açıklayabileceği kısa cevaplı sorularla öğrencinin hazır bulunuşluk düzeyi tespit edilir.
Dede Korkut hikâyeleri ile ilgili çok modlu bir metin sınıfta dinletilir/izletilir (SDB2.1). Öğrencilerin bu metinden hareketle Dede Korkut hikâyeleri ile ilgili neler bildikleri sorgulanır, ön bilgileri yoklanır. Ardından öğrencilerden okuma metni olarak seçilen Dede Korkut hikâyesine göz gezdirmeleri istenir. Öğrencilerden metnin dış özelliklerinden (başlık, görsel unsurlar vb.) hareketle metnin konusuyla ilgili tahminlerde bulunması istenir. Seçilen Dede Korkut hikâyesinin tahlil edileceği hatırlatılır, uygun yöntem ve strateji belirlenerek öğrencilerin metni okumaları sağlanır (E3.2). Öğrencilerden ön bilgilerinden yararlanarak metinde açıkça veya örtük olarak verilen bilgiler arasında ilişki kurmaları, metnin içeriğine yönelik anlam oluşturmaya çalışmaları istenir (E3.10).
TDE2.2
Öğrencilerin metnin içeriğinden hareketle sosyal hayattaki değişim ve dönüşüm kavramını dil ile ilişkilendirmeleri ve bu konudaki düşüncelerini sözlü olarak dile getirmeleri sağlanır (SDB2.3). Metinde anlamı bilinmeyen kelimelerin ve kelime gruplarının anlamları bağlamdan hareketle tahmin edilir.

Metinde açıkça yer alan bilgilerden hareketle metnin ortaya çıktığı dönemin dil ve anlatım özellikleri üzerinde durulur. Metnin yazılma amacı, konusu ve teması belirlenir. Metindeki karakterlerin davranışlarından duygu ve düşüncelerine yönelik çıkarımlar yapılır (SDB2.3). Öğrencilerden metinle ilgili yaptıkları çıkarımlarla bir bilgi haritası oluşturmaları istenir (SDB1.2, E3.5). Tema kapsamında ele alınan Dede Korkut hikâyesi, Türk dili ve edebiyatının farklı dönemlerinden alınan ara metinlerle içerik, tür, şekil, dönem, üslup, ileti vb.  önlerden karşılaştırılır. Bunun için öğrencilerden bir karşılaştırma tablosu oluşturmaları istenir.
Karşılaştırma yoluyla elde edilen bilgiler sınıflandırılır. Metinlere yönelik geri bildirimler sunmak için bu bilgilerden yararlanılabilir. Bu bağlamda metnin içeriğine, türüne, dil ve anlatım özelliklerine yönelik yapılacak beyin fırtınası ile kısa cevaplı, açık uçlu sorular kullanılarak öğrencilerin metinle ilgili eleştirilerini ve görüşlerini gerekçeleriyle belirtmeleri sağlanır (SDB3.3, KB3.1).
TDE2.3
Okunan Dede Korkut hikâyesindeki karakterlerin özellikleri, amaçları incelenir. Metnin dil ve anlatım özellikleri belirlenir. Metnin yapı unsurları tespit edilerek bu unsurların metnin içeriğine katkısı üzerinde durulur. Metnin içeriğinin, yapı unsurlarının, dil ve anlatım özelliklerinin metnin yazıldığı dönemle ve toplumla ilişkisi açıklanır. Metin; diğer disiplinlerle ilişkisinin yanı sıra millî, manevi ve evrensel değerlerin aktarımı bakımından değerlendirilir (D14, D19).
Tahlil edilen Dede Korkut hikâyesi ile ara metin olarak okunan Servetifünun Dönemi’ne ait roman karşılaştırılır. Karşılaştırılan eserlerin yapı unsurları, yazıldıkları dönemin özellikleri veya dil ve anlatım özelliklerini yansıtan ifadeler belirlenerek bunlar arasındaki farklar ortaya konur. Yapılan tespitler için T diyagramı kullanılabilir, tespit edilen unsurlar arasındaki ilişkiyi göstermek için bir kavram haritası veya kontrol listesi oluşturulabilir (SDB1.2). Karşılaştırılan metinlerin dil ve anlatım, dönem vb. özellikleri dikkate alınarak değerlendirmeler yapılabilir. Dil ve anlatım ile ilgili özellikler değerlendirilirken incelenen metinlerdeki fiiller üzerine çalışmalar yapılır. Tahlil edilen metinler ile ara metinler arasında bir bağ kurulup metinler arası veya disiplinler arası karşılaştırmalar yapılır. Bunun için öğrencilerden bir karşılaştırma tablosu oluşturması istenir. Tablolardaki ortak ifadeler bir araya getirilerek bunların sınıf panosunda sergilenmesi sağlanabilir.
TDE2.4
Öğrencilerden tahlil ettikleri Dede Korkut hikâyesini kendi beğeni ölçütlerine uygun olarak değerlendirmeleri istenir. Öğrenciler, kendilerini inceledikleri metinlerdeki karakterlerin yerine koyarak kahramanların davranışlarını anlamlandırılabilirler (SDB2.3). Metindeki olaya, duruma, soruna ya da karakterlerin davranışlarına seçenekler üretebilirler. Öğrencilerden tahlil ettikleri metin ile karşılaştırma metni olarak verilen metinler arasında konu, amaç, yapı unsurları, dil ve anlatım bağlamında ilişkiler kurmaları ve bu amaçlara yönelik çeşitli ölçütler oluşturarak değerlendirmeler yapmaları istenir. Öğrenciler, yaptıkları bu çalışmalar ile ilgili bir öğrenme günlüğü oluşturabilir (SDB1.2).
• İkinci okuma metni olarak Tanzimat Dönemi’nden bir şiir işlenir. Şiirin incelenmesinde edebî metinlerin tahlil aşamaları takip edilir. Şiir türüne özgü özellikler (coşku ve heyecana bağlı edebî metin olması, genellikle mecaz anlamlı kelimelerin kullanılması, imge, sembol kullanımı, ahenk unsurları vb.) göz önünde bulundurulur. Tanzimat Dönemi’nden seçilen şiir tahlil edilirken ara metin olarak Fecriati Dönemi’nden bir şiir kullanılır.

Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Konuşma
TDE3.1
Öğrencilere Dede Korkut hikâyelerinden birini canlandırmalarına yönelik bir performans görevi verilir. Öğrencilerden performans görevleri için sınıf dışında hazırlık yapmaları istenir, performans görevi sınıfta sergilenir (SDB2.1).
Öğrencilerin amaca, konuya, hedef kitleye uygun konuşma yöntem ve stratejileri seçmeleri; iletişim ve görgü kurallarına uygun hareket etmeleri sağlanır. Bu uygulama için grup çalışması yapılır (SDB2.2), iletişim kurallarına uymaya özen gösterilir ve iletişim engeli olmaması için gerekli ortam hazırlanır (E2.2, E3.3, SDB2.1).
TDE3.2 ve TDE3.3
Öğrenciler, Dede Korkut hikâyelerinden birini canlandırmak için seçer. Bu hikâyeyi tercih etme nedenini açıklar (SDB3.3). Bu aşamada öğrenciler hikâyedeki kişiler, zaman, mekân, dil ve anlatım özellikleri ile ilgili bilgi edinir ve ön bilgileri doğrultusunda metne yorumlarını katarak bir canlandırma planı hazırlar (E3.3, SDB1.2, OB1, KB3.1). Metne kendi yorumlarını katarken uygun olan düşünceyi geliştirme yollarından yararlanır. Gruplar hazırladıkları canlandırma planlarını karşılaştırarak planların tutarlılığını ve ana düşünceyle ilişkisini değerlendirir. Daha sonra gruplar çalışmalarını uygun şekilde bir araya getirerek anlam akışına göre bir canlandırma sırası oluşturur (E2.3, SDB2.2).
Öğrenciler, canlandırma için uygun dekoru ve görsel ögeleri belirleyerek düzenler ve canlandırmalarını yapar (SDB2.1). Canlandırma sürecinde hikâyedeki iletileri sınıf ortamında açık bir şekilde ifade eder. Metne kendi yorumlarını katarken bağdaşıklık ögelerinden faydalanır, Türkçeyi millî bir bilinçle, kurallarına uygun bir şekilde kullanır (E3.11, E1.5, D19).
TDE3.4
Performans sürecinde öğrencilerin canlandırmaları dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Özgünlük, dil yapıları, ana düşünceye uygunluk, mekân ve zaman yönetimi, beden dili kullanımı, görsel ve işitsel ögelerin kullanımı gibi ölçütler puanlamada kullanılır.
Öğrenciler canlandırma sürecindeki davranış, duygu ve düşüncelerini değerlendirebilirler. Bu amaçla sözlü anlatımlarına yönelik bir öz değerlendirme yapmaları sağlanabilir (SDB1.2). Öz değerlendirme sonrasında elde edilen sonuçları, öğretmen ve akran değerlendirmeleri ile gözden geçirmeleri istenebilir. Geri bildirimlerden hareketle bundan sonra yapacakları konuşmalar için kendilerine yeni hedefler belirlemeleri, özgün bir konuşmacı kimliği oluşturmaları sağlanabilir (E3.11, D11).
Metin Tahlili (Anlama)
Dinleme/İzleme
Bu temada Millî Edebiyat Dönemi’nden bir hikâye dinleme/izleme metni olarak seçilir.
TDE1.1
Öğrencilerin ilgilerini uyandırmak için bir film şeridi gösterilir. Film şeridindeki görsellerden hareketle, sosyal hayatta yaşanan değişimin edebiyata nasıl yansıdığına yönelik sınıf içinde bir tartışma yapılır (SDB2.2). Tartışma neticesinde öğrencilerin üzerinde fikir birliğine vardıkları yargılar belirlenir (KB2.18). Bunların yardımıyla ön bilgiler kontrol edilir. Öğrencilerin dinleme/izleme metni için konuya ve amaca uygun dinleme/izleme stratejisi belirlemeleri sağlanır. Metin dinlenirken/izlenirken metni çözümlemeye yardımcı olacak unsurlara yönelik notlar alınması hatırlatılır.

Metnin türüne ait özelliklere ait çıkarımlarda bulunulur ve metnin başlığı ile içeriği arasında ilişki kurulur. Öğrencilerden dinleme/izleme metninin içeriği ile ilişkilendirilebilecekleri bir görsel seçecek olsalar bunun nasıl bir görsel olacağıyla ilgili görüşlerini ifade etmeleri istenir. Bunun için kısa cevaplı sorular sorulur (OB4). Dinleme/izleme sürecinde uygun zaman ve durumda söz hakkı alınması, görgü kurallarına uyulması, uygun yerlerde örnekler verilmesi, ifade edilen düşüncelerin kısa cevaplı sorularla gerektiğinde tekrarlanması sağlanır.
TDE1.2
Dinleme/izleme metnine yönelik yapılacak çalışmalarla dönemin edebî anlayışı, sosyal yaşantısı, dil özellikleri hakkında açık uçlu sorularla öğrencilerin çıkarımda bulunması sağlanır (SDB2.3). Metnin konusu ve teması belirlenir ve metindeki karakterlerin davranışlarından duygu ve düşüncelerine yönelik çıkarımlar yapılır (E1.2, SDB2.3). Öğrenciler bunları yaparken hazırlayacakları çalışma kâğıdından yararlanabilir. Dinleme/izleme metnindeki iletiler dönem özelliği, önem, gerçeklik vb. açılardan ara metinlerle karşılaştırılır. Bunun yanı sıra içerik, tür, dil ve anlatım yönleriyle karşılaştırmalar yapılır. Öğrencilerden ayrıca tespit ettikleri bilgileri sınıflandırmaları, bunlardan yararlanarak dinlenen/izlenen metne yönelik geri bildirimler sunmaları istenir. Dinleme/izleme metnindeki görsellerin metnin içeriği ile ilişkisine dair çıkarımlar yapılır.
TDE1.3
Dinleme/izleme metnine yönelik kısa cevaplı sorularla öğrencilerin metindeki karakterlerin özellikleri ve niyetlerini incelemeleri sağlanır (SDB2.3). Metnin yapı unsurları, dil ve anlatım özellikleri belirlenir. Dinleme/izleme metninin tür ve dönem özellikleri tespit edilerek metindeki iletilerin benzerlik, farklılık, sebep-sonuç, amaç-sonuç, koşul-sonuç ve tutarlılık bakımından karşılaştırma tablosuyla ilişkilendirilmesi sağlanır. Dinlenen/izlenen metnin içeriğinin, yapı unsurlarının, dil ve anlatım özellikleri değerlendirilir. Metnin diğer disiplinlerle ilişkisi üzerinde durulur. Bu amaçlar doğrultusunda dinleme/izleme metnine yönelik bilgilerin yer aldığı bir gözlem formu hazırlanabilir.
TDE1.4
Öğrencilerin dinlediği/izlediği metin hakkında değerlendirmeler yapabilmek, metinler arası veya disiplinler arası ilişki kurmak için çeşitli ölçütler belirlemeleri istenir. Bu ölçütlerden yararlanılarak metne ilişkin görüş ve eleştiriler gerekçeleriyle ifade edilir (SDB3.3). Öğrencilerden kendilerini, dinlediği/izlediği metindeki karakterlerin yerine koyarak kahramanların davranışlarını anlamlandırmaları ve bu davranışların yerine seçenekler üretmesi istenir (SDB2.3). Öğrencilerin dinlediği/izlediği metin ile gerçek dünya bilgisine dayalı karşılaştırmalar yapmaları sağlanabilir. Dinleme/izleme sürecinde oluşan duygu, düşünce ve davranışların nedeni olan fiziksel ve zihinsel etkenler gözden geçirilir. Bunun için öz değerlendirme formundan yararlanılabilir (E2.2, OB1, SDB1.2).
Edebiyat Atölyesi (Anlatma)
Yazma
TDE4.1
Öğrencilere dinledikleri/izledikleri hikâyeyi şiir hâline getirecekleri bir yazma çalışmasına yönelik performans görevi verilir. Performans görevi sınıf içinde gerçekleştirilir. Çalışma esnasında öğrencilerin sorumluluk bilinci ile hareket etmeleri ve görevlerini özveriyle yerine getirmeleri sağlanır (D16).

Bu süreçte öğrencilerin, estetik bakış açısıyla bireysel bir çalışma ortaya koymaları istenir (OB9, D7). Öncelikle yazma amaçlarını belirlemeleri ve yazacakları şiir için türe özgü bilgilerini göz önünde bulundurmaları ve amaca uygun yazma stratejisi belirlemeleri sağlanır (KB3.1).
TDE4.2 ve TDE4.3
Öğrenciler; dinledikleri ve tahlil ettikleri hikâyeye ilişkin anlam, dil kullanımı, betimlemelerin özellikleri gibi ön bilgilerini kullanmak suretiyle yazacakları şiirin arkadaşları üzerindeki etkisini tahmin ederek yazılarını planlar. Bu planda şiirin iletisi göz önünde bulundurulur (OB1). Yazıda aktarılmak istenen iletiler belli bir sıraya konur (E3.7). Bu süreçte öğrenciden özgün bir üslupla metnini oluşturması istenir (E3.3). Metnini zenginleştirmek amacıyla bağlama uygun söz varlığından yararlanılır, iletiler açık veya örtük bir şekilde ifade edilir (OB1). Şiirde eksiltili cümle yapıları da kullanılabilir. Şiirin etkisini artırmak amacıyla görsel ögelerden yararlanılabilir (OB4). Öğrenciler şiirlerini arkadaşlarıyla paylaşarak onların görüşlerini alır ve ilk düzenlemelerini yapar (E3.5, SDB2.1). Metnin dil bilgisi kurallarına uyularak yazılması sağlanır ve gerekli düzenlemelerle şiire son şekli verilir. Öğrenciler yazdığı şiiri sınıfta sunabilir, okul gazetesinde veya genel ağdaki güvenilir ortamlarda paylaşabilir.
TDE4.4
Ürünler dereceli puanlama anahtarı ile puanlanır. Puanlama anahtarında içeriğe uygunluk, etkileyicilik, şiir dilinin etkili kullanımı, dil bilgisine uygunluk vb. ölçütler yer alır. Öğrencilerin yazılı anlatımlarına yönelik öz değerlendirmede bulunmaları sağlanır (SDB1.2). Elde edilen sonuçlar öğretmen ve akran değerlendirmesi ile gözden geçirilerek ürüne son şekli verilir. Öğrenciler, geri bildirimlere bağlı olarak bundan sonra yazacakları metinlerle ilgili yeni hedefler belirler ve özgün yazar kimliği oluşturur.
Tema Sonu Değerlendirme
Temanın sonunda öğrencilerden bu temayla ilgili öğrenme günlüğü yazmaları istenir. Bu öğrenme günlüğü ile öğrencilerin temaya başlamadan önce ve tema sonrasında kendilerinde bilişsel olarak nasıl bir değişiklik oluştuğunun farkına varmaları sağlanır.

Öğrencilerden tahlil ettikleri Dede Korkut hikâyesi ile ilgili alan yazını çalışması yapmaları istenebilir. Temada sözü edilen edebî dönemlere yönelik dönem-eser çalışması yaptırılabilir. Farklı türde bir metin tahlil edilebilir. Mesela Tanzimat Dönemi’nden bir roman tahlil edilmiş ise bu aşamada farklı türde metinler kullanılabilir.
* Türk edebiyatında 19. yüzyılda roman türünün gelişiminde etkili olan edebî akımları ve bu akımların özelliklerini gösteren eserleri kavram haritası yaparak arkadaşlarına sunması öğrencilerden istenebilir. Aynı performans görevini Türk edebiyatında etkili olan şiir akımları üzerinden de gerçekleştirmeleri beklenebilir.

Öğrencilerden temada sözü edilen dönemlerin sosyal, siyasi, kültürel yapısını yansıtan görsellerin yer aldığı bir pano hazırlamaları istenebilir. Sözü edilen edebî dönemlerdeki metinlerin sadeleştirilmiş hâllerine yer verilebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.