3. ÜNİTE: İMANIN MEYVESİ: İBADETLER

TDB.9.3.1. İbadet kavramı ve ibadetle ilgili kavramlar arasındaki ilişkiyi çözümleyebilme
a) İbadetin kabul şartlarını oluşturan unsurları araştırır.
b) Niyet, ihlas, Kur’an ve sünnete uygunluğun ibadetin kabul şartlarından olduğunu bilir
ve bunlar aralarındaki ilişkiyi kavrar.

TDB.9.3.2. Abdest, gusül ve teyemmüm arasındaki benzerlikleri ve farklıkları karşılaştırabilme
a) Abdest, gusül ve teyemmüme ilişkin özellikleri açıklar.
b) Abdest, gusül ve teyemmüme ilişkin benzerlikleri listeler.
c) Abdest, gusül ve teyemmüme ilişkin farklılıkları listeler.

TDB.9.3.3. Temel ibadetleri özellikleri ve ilişkileri bakımından sınıflandırabilme
a) İbadetlerle ilgili sorumlu olma ölçütlerini açıklar.
b) İbadetleri eda ediliş şekillerine göre ayrıştırır.
c) İbadetleri hükümleri açısından tasnif eder.
ç) İbadetleri; temel özellikleri, bireysel ve toplumsal faydaları açısından etiketler.

İbadet ve İbadetin Kabul Şartları
İbadet ve Temizlik İlişkisi
İslam’da Temel İbadetler

Öğrenme çıktıları; kelime ilişkilendirme testi, doğru-yanlış soruları, kavram haritası, karşılaştırma tabloları, çıkış kartı, açık uçlu sorular, yapılandırılmış grid, öğrenme günlüğü, 3-2-1 kartı, analitik dereceli puanlama anahtarı, öz değerlendirme formu, ürün dosyası ve performans görevi kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerden performans görevi olarak İslam’da temel ibadetlerle ilgili verilecek bir konferans için konuşma metni yazması istenebilir. Yapılan çalışmalar; veri toplama, ilişki kurma, içerik, ilgi çekicilik ve doğruluk ölçütlerinin bulunduğu analitik dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerin; ibadet kavramı, ibadetlerin şartları ve yapılışı hakkında ön bilgilere sahip oldukları kabul edilmektedir.

Öğrencilere günlük hayatlarındaki hangi davranışlarını ibadet kapsamında değerlendirdikleri sorulur. Verilen cevaplar üzerinden öğrencilerin ön bilgileri ve konuya ilgileri belirlenir.

Öğrencilerin, din kültürü ve ahlak bilgisi dersinde daha önce edinmiş oldukları bilgiler ile İslam’daki temel ibadetler arasında ilişki kurmaları sağlanır.
İbadetler ile bir önceki ünitede işlenen iman esasları arasında bir ilişkinin bulunduğu Asr suresinden hareketle ortaya konur.

TDB.9.3.1
Öğrencilere ibadet kavramının günlük hayatlarında neye karşılık geldiği sorulur. İbadet ederken nelere dikkat ettiklerine dair tecrübelerini anlatmaları istenir. İhlas ve niyet kavramları ile Kur’an ve sünnete uygunluk ilkesi örnek ayet (Enam suresi, 162. ayet.) ve hadislerden (Buhari, Bedu’l-Vahiy, 1; Ezan, 18.) yararlanılarak tanımlanır. Bundan hareketle öğrenciler ibadetlerin kabul şartlarını açıklar. Öğrenciler herhangi bir davranışın ibadet olabilmesi için kişinin niyet etmesi, sadece Allah (cc) rızasını gözetmesi ve Kur’an ile sünnete tabi olması gerektiğini tespit ederler. Bunlar arasında ilişkinin bulunduğunu ve herhangi birinin eksik olması durumunda ibadetin geçersiz olacağını kavrarlar. İbadetin kabul şartlarından olan sünnete uygunluk işlenirken süreklilik, kolaylık ve güç yetirebilme ilkelerine dikkat çekilir. Öğrenciler konuyla ilgili öğrenmiş oldukları kavram ve ilkeleri kendi cümleleriyle özetlerler (OB1).
Ölçme ve değerlendirme sürecinde ibadetle ilgili kavramlar arasındaki ilişkinin çözümlenmesi için kelime ilişkilendirme testi, doğru-yanlış soruları ve kavram haritası kullanılabilir.

TDB.9.3.2
Öğrencilerin abdest, gusül ve teyemmümle ilgili bilgileri yoklanır. Farz, vacip ve sünnet kavramları tanımlanır. Öğrencilere abdest ve teyemmümün alınışı gösterilir, gusül abdestinin nasıl alındığı anlatılır. Abdest alırken suyu israf etmemenin önemi vurgulanır (D17.2). Öğrenciler abdest, gusül ve teyemmüme ilişkin özellikleri, benzerlikleri ve farklılıkları listeler. Abdest, gusül ve teyemmümün özellikleri, benzerlikleri ile farklılıkları belirlenirken anlam çözümleme tabloları kullanılabilir (SDB1.1). Öğrenciler bunları gerçekleştirecek motivasyonu kazanır (SDB1.2).
Ölçme ve değerlendirme sürecinde abdest, gusül, teyemmüm arasındaki benzerlik ile farklılıkların belirlenip listelenebilmesi için karşılaştırma tabloları, gözlem formu ve öz değerlendirme formu kullanılabilir.

TDB.9.3.3
Öğrencilerden eda ettikleri ibadetlerle ilgili duygularını ve ibadet eden insanlar hakkındaki gözlemlerini paylaşmaları istenir. Namaz, oruç, zekât, hac ve kurban ibadetlerinin nasıl yapıldığı belirtilir. Bu ibadetlerin her birinin yükümlülük ölçütleri tespit edilir. İbadetler hükümlerine göre farz, vacip ve sünnet olarak sınıflandırılır. Bireysel ve toplumsal faydaları açısından listelenir. İbadetlerle ilgili genel iyi olma hâlini destekleyecek olumlu duygular geliştirilir (SDB.1.1). Öğrenciler ibadetlerini yerine getirerek duygu, düşünce ve davranışlarında daha kontrollü olurlar (D12.2). Öğrencilerin, ibadetleri yerine getirme ve düzenli bir şekilde sürdürme yönündeki tutumlarına (E1.3), ibadetlere odaklanmak için gereken çabayı göstermelerine (E3.2), zihinsel ve bedensel enerjilerini en iyi düzeyde kullanmalarına, ibadet etmeye yönelik istek ve motivasyonlarını artıracak amaçlar belirlemelerine (D3.1) yönelik çalışmalar yapılır.
Ölçme ve değerlendirme sürecinde temel ibadetlere ilişkin ölçütleri belirleme, ayrıştırma ve tasnif etmede açık uçlu sorular, yapılandırılmış grid ve öğrenme günlüğü; ibadetlerin temel özellikleri ile bireysel ve toplumsal faydaları açısından etiketlenebilmesi için 3-2-1 kartı kullanılabilir.
Öğrenme kanıtlarında belirtilen performans görevinin yapılması istenebilir. Performans görevi ile ilgili öğrencilere geri bildirim verilir.

Öğrenciler ibadetlerin uygulanması hususunda okul uygulama mescidinde arkadaşlarına imamlık yapmaya teşvik edilebilir. Oruç ibadetinin kültürümüze yansımaları ile zekât ve fitre ibadetinin toplumsal faydaları hakkında araştırma yapılması ve bu araştırmaların sınıfta sunulması sağlanır. Öğrencilerden hac ve umre ibadetini yerine getiren yakınları ile röportaj yapıp kaydetmeleri ve sınıfta sunmaları istenebilir.

Abdest, namaz ve teyemmüm uygulamaları için akran rehberliğinden yararlanılabilir. Hac ve umrenin yapılışı ile ilgili videolar kullanılabilir.