1. ÜNİTE : DEĞİŞEN DÜNYADA OSMANLI DEVLETİ (1683-1789)

SBAB1. Zamanı Algılama ve Kronolojik Düşünme (KB2.17. Değerlendirme), SBAB2. Kanıta Dayalı Sorgulama ve Araştırma (SBAB2.5. Kaynağı Yorumlama), SBAB4. Değişim ve Sürekliliği Algılama (SBAB4.2. Değişim ve Sürekliliği Neden ve Sonuçlarıyla Yorumlama)

KB2.7. Karşılaştırma

E1.1. Merak, E3.2. Odaklanma

SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D5. Duyarlılık, D7. Estetik, D17. Tasarruf, D18. Temizlik

OB7. Veri Okuryazarlığı, OB8. Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı

TAR.11.1.1. Osmanlı Devleti’nin 1683-1789 yılları arasındaki siyasi ve askerî mücadelelerini sonuçları açısından değerlendirebilme
a) Osmanlı Devleti’nin 1683-1789 yılları arasındaki siyasi ve askerî mücadelelerinin sonuçlarını karşılaştırır.
b) Osmanlı Devleti’nin 1683-1789 yılları arasındaki siyasi ve askerî mücadelelerinin sonuçlarına ilişkin yargıda bulunur.

TAR.11.1.2. Lale Devri’nde Osmanlı devlet ve toplum hayatında meydana gelen değişimi tarihsel bağlamı içerisinde yorumlayabilme
a) Lale Devri’nde Osmanlı devlet ve toplum hayatında meydana gelen değişimle ilgili dönemin kaynaklarını inceler.
b) Lale Devri’nde Osmanlı devlet ve toplum hayatında meydana gelen değişimi bağlamından kopmadan tablolaştırır.
c) Lale Devri’nin Osmanlı devlet ve toplum hayatında meydana getirdiği değişimi kendi ifadeleriyle açıklar.

TAR.11.1.3. 1755 Lizbon ve 1766 İstanbul depremlerini ortaya çıkardığı etkiler bakımından karşılaştırabilme
a) Lizbon ve İstanbul depremlerinin etkilerini belirler.
b) Lizbon ve İstanbul depremlerinin etkilerinin benzerliklerini listeler.
c) Lizbon ve İstanbul depremlerinin etkilerinin farklılıklarını listeler.

TAR.11.1.4. Sanayi Devrimi’nin meydana getirdiği siyasi, sosyal ve ekonomik değişimi neden ve sonuçlarıyla birlikte yorumlayabilme
a) Sanayi Devrimi’nin siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda meydana getirdiği değişimin nedenlerini belirler.
b) Sanayi Devrimi’nin siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda meydana getirdiği değişimin sonuçlarını belirler.
c) Sanayi Devrimi’nin meydana getirdiği siyasi, sosyal ve ekonomik değişimin olumlu ve olumsuz sonuçlarını sorgular.
ç) Sanayi Devrimi’nin nedenlerini ve meydana getirdiği siyasi, sosyal ve ekonomik değişimin sonuçlarını kendi ifadeleriyle açıklar.

Osmanlı Devleti’nin 1683-1789 Yılları Arasındaki Siyasi ve Askerî Mücadeleleri
Lale Devri’nin Devlet ve Toplum Hayatına Etkileri
1755 Lizbon ve 1766 İstanbul Depremlerinin Etkileri
Sanayi Devrimi’nin Meydana Getirdiği Siyasi, Sosyal ve Ekonomik Değişim

barok, devrim, hendesehane, matbaa, rokoko, sanayileşme, sefaret

Bu ünitedeki öğrenme çıktıları; tarihsel bakış açısı formu, Venn şeması, balık kılçığı diyagramı ve performans görevi ile değerlendirilebilir.
Osmanlı Devleti’nin 1683-1789 yılları arasındaki siyasi ve askerî mücadelelerinin sonuçlarını değerlendirmeye yönelik tarihsel bakış açısı formu, Lizbon ve İstanbul depremlerinin idari, sosyal ve ekonomik etkilerini benzerlik ve farklılıkları açısından karşılaştırmaya yönelik Venn şeması ve Sanayi Devrimi’nin meydana getirdiği siyasi, sosyal ve ekonomik değişimin neden ve sonuçlarını ortaya koymaya yönelik balık kılçığı diyagramı kullanılabilir. Performans görevi olarak öğrencilerden Lale Devri gelişmelerinin devlet ve toplum hayatında meydana getirdiği değişime yönelik sunum hazırlamaları ve sunumlarını paylaşmaları istenebilir. Hazırlanan sunum; içerik (karşılaştırma yapma, yargıda bulunma), organizasyon, görsel materyal kullanımı, iş birliği yapma gibi ölçütlerden oluşan dereceli puanlama anahtarı, grup değerlendirme formu ve akran değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerin Osmanlı Devleti’nin XVII. yüzyılda siyasi ve askerî açıdan güç kaybettiğinin farkında olduğu kabul edilmektedir.
Deprem bilinci ve içeriği ile tarihte gerçekleşen depremlere ilişkin ön bilgilere sahip olduğu kabul edilmektedir.
Sanayi Devrimi öncesinde Avrupa’daki gelişmelerle ilgili temel bilgilere sahip olduğu kabul edilmektedir.

Ünite kapsamında öğrencilere aşağıdaki rehber sorular sorulabilir.
• Sizce Osmanlı Devleti XVII. yüzyılda neden güç kaybetmiştir?
• Tarihte gerçekleştiğini bildiğiniz büyük depremler nelerdir?
• Sanayi Devrimi’nin ortaya çıkmasında sömürgeci faaliyetler ile Rönesans ve Reform hareketlerinin ne gibi etkileri olmuştur?
• Tarihçiler, Osmanlı Devleti’nde yaşanmış bir döneme neden “Lale Devri” adını vermiş olabilir?

Ünite kapsamında öğrencilere aşağıdaki etkinlikler yaptırılabilir.
• Türkiye Cumhuriyeti tarihinde gerçekleşmiş büyük depremleri kronolojik olarak listelemeleri istenebilir. Bu depremlerin toplumsal etkilerine yönelik gazete haberi hazırlamaları sağlanabilir.
• Kavram veya bilgi bulmacası aracılığıyla öğrencilerin Avrupa’nın sömürgeci faaliyetleri, Rönesans ve Reform ile ilgili temel bilgileri değerlendirilebilir.

Deprem sonrası yapılan çalışmaları geçmiş ve günümüz ilişkisi içerisinde karşılaştırmaları istenir.
Sanayi Devrimi’nin günümüz insan hayatına etkilerine ilişkin beyin fırtınası yapmaları sağlanır.

TAR.11.1.1
Öğrencilerin verilen farklı kaynaklar üzerinden II. Viyana Kuşatması ile Karlofça, Prut, Pasarofça, Belgrad ve Küçük Kaynarca antlaşmalarının neden ve sonuçlarını incelemeleri sağlanır (SBAB10.1, E1.1). Bu mücadelelerin sonuçlarını siyasi ve askerî açıdan karşılaştırdıkları bir tablo hazırlamaları istenir (OB7). Ulaştıkları bilgilerden yola çıkarak tarihsel bakış açısı formu aracılığıyla bu gelişmelerin siyasi ve askerî etkilerinden hangisi veya hangilerinin Osmanlı Devleti’ne daha fazla güç kaybettirdiğini değerlendirmeleri sağlanır (SDB3.3).

TAR.11.1.2
Grup çalışması yoluyla öğrencilerin verilen farklı kaynaklar üzerinden Lale Devri’ndeki gelişmeleri ve bu gelişmelerin sağladığı faydaları incelemeleri sağlanır (E3.2, SDB2.2). Gruplar; Lale Devri’nde toplumsal, kültürel ve sanatsal alanlar ile mimari ve diplomaside meydana gelen değişimleri tablo üzerinde gösterir. Lale Devri’nde yaşanan örnekler üzerinden israfın zararlarını açıklar (D17.1, KB3.1). Döneme ait örnek eserleri estetik unsurlar açısından analiz eder (D7.1, OB9). Öğrencilerden ulaştıkları bilgilerden yola çıkarak Lale Devri gelişmelerinin devlet ve toplum hayatında meydana getirdiği değişime ilişkin sunum hazırlamaları ve sunumu paylaşmaları istenir (SDB2.3, SDB2.1).

TAR.11.1.3
Öğrencilerin verilen farklı kaynaklar üzerinden Lizbon ve İstanbul depremlerinin idari, sosyal ve ekonomik etkilerini incelemeleri sağlanır (SBAB7.11). Öğrenciler, ulaştıkları bilgilerden yola çıkarak Venn şeması aracılığıyla Lizbon ve İstanbul depremlerinin idari, sosyal ve ekonomik etkilerini benzerlik ve farklılıkları açısından karşılaştırır (SBAB11.1). Depremleri karşılaştırırken afet bilincinin önemini ve gerekliliğini vurgular (D5.3, KB3.2). Akvaryum (iç çember) tekniği kullanılarak öğrencilerin duygu ve düşüncelerini paylaşması sağlanabilir (SDB2.1).

TAR.11.1.4
Öğrencilerin kavram öğretim materyalleri üzerinden konu içeriğinde geçen kavramların anlamlarını açıklamaları istenir. Verilen farklı kaynaklardan Sanayi Devrimi’nin nedenlerini ve ortaya çıkardığı siyasi, sosyal, ekonomik değişimleri incelemeleri sağlanır (SBAB7.11). Öğrenciler Sanayi Devrimi’nin siyasi, sosyal ve ekonomik nedenlerini ve sonuçlarını belirler. İncelemiş olduğu kaynaklar üzerinden Sanayi Devrimi’nin olumlu ve olumsuz etkilerini tartışır (OB8). Sanayi Devrimi’nin yol açtığı çevre kirliliğini örneklendirir (D18.3). Öğrencilerden ulaştıkları bilgilerden yola çıkarak Sanayi Devrimi’nin meydana getirdiği siyasi, sosyal ve ekonomik değişimin neden ve sonuçlarını ortaya koyan balık kılçığı diyagramını doldurmaları ve yorumlamaları istenir (SDB3.3, SBAB11.1).

* Öğrencilerden Otuz Yıl Savaşları ve sonrasında Vestfalya Barışı ile ortaya çıkan durumu tanıtan ve değerlendiren bir köşe yazısı hazırlamaları, bu köşe yazısını genel ağda paylaşmaları istenebilir.
Grup çalışması yoluyla Sanayi Devrimi’nin doğada meydana getirdiği değişime bağlı olarak ortaya çıkan çevre sorunları, makine kırıcılığı, düzensiz kentleşme konularına ilişkin afişler hazırlamaları istenebilir.
* Öğrencilerin Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin Fransa Sefaretnamesi’nden yararlanarak Osmanlı Devleti’ndeki ıslahat hareketlerinin neden ve sonuçlarını tartışmaları sağlanabilir.
Grup çalışması yoluyla öğrencilerin Isaac Newton, Şair Nedim, İbrahim Müteferrika, Jean Jacques Rousseau, Gelenbevi İsmail Efendi gibi öne çıkan şahsiyetlerin hayatını ve eserlerini araştırmaları istenebilir.

Öğrencilerden öğretmeni veya akranlarından yardım alarak II. Viyana Kuşatması’ndan
Fransız İhtilali’ne kadar geçen süreçte Osmanlı Devleti’ndeki başlıca gelişmeleri tarih şeridi üzerinde göstermeleri istenebilir.
Sanayi Devrimi ile ilgili görselleri kullanarak basit bir tarihsel hikâye oluşturmaları istenebilir

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.