1. ÜNİTE: PEYGAMBERİMİZİN HAYATINDA ÖNEMLİ BİR ŞEHİR: MEKKE

PH.9.1.1. İslam’dan önce Mekke’de gerçekleşen önemli olayları çözümleyebilme
a) İslam’dan önce Mekke’de gerçekleşen önemli olaylara ilişkin unsurları araştırır.
b) İslam’dan önce Mekke’de gerçekleşen önemli olaylara ilişkin unsurlar arasındaki ilişkileri belirler.

PH.9.1.2. Cahiliye anlayışını yorumlayabilme
a) Cahiliye kültürünü inceler.
b) Cahiliye kültürünün hayata etkilerini bağlamından kopmadan dönüştürür.
c) Cahiliye anlayışını nesnel ve doğru bir şekilde yeniden ifade eder.

PH.9.1.3. Hz. Peygamber’in çocukluk yılları konusunu yapılandırabilme
a) Hz. Peygamber’in çocukluk yıllarındaki önemli olayları inceleyerek nedensel ilişkiler ortaya koyar.
b) Hz. Peygamber’in çocukluk yıllarındaki önemli olaylara dair kendi bilgisi ile elde ettiği ilişkilere dayalı unsurlardan uyumlu bir bütün ortaya koyar.

PH.9.1.4. Hz. Peygamber’in risalet sonrasında Mekkelilerle kurduğu ilişkileri özetleyebilme
a) Hz. Peygamber’in risalet sonrasında Mekkelilerle kurduğu ilişkilerle ilgili çözümleme yapar.
b) Hz. Peygamber’in risalet sonrasında Mekkelilerle kurduğu ilişkilerle ilgili sınıflandırma yapar.
c) Hz. Peygamber’in risalet sonrasında Mekkelilerle kurduğu ilişkileri yorumlar.

İslam’dan Önce Mekke
İslam Öncesinde Mekke’nin Toplumsal Yapısı
Peygamberimizin Mekke’de Geçen Çocukluk Yılları
Risaletten Sonra Mekkelilerle İlişkiler

Genellemeler:
Mekke’nin İslam öncesi siyasi ve kültürel yapısını bilmek risalet sürecinin daha iyi anlaşılmasına
ve değerlendirilmesine katkı sağlar.

Öğrenme çıktıları; öz, akran ve grup değerlendirme formları, bilgi kartları, çıkış kartları, öğrenme günlükleri, kavram karikatürleri, evet-hayır kartları, 3-2-1 kartları ve çalışma yaprakları kullanılarak değerlendirilebilir.
Öğrencilere Mekke tarihiyle ilgili bir performans görevi verilebilir.

Öğrencilerin Mekke’nin mukaddes bir şehir olduğunu bildikleri k abul edilmektedir.

Öğrencilerden dünya haritası üzerinde Arap Yarımadası’nı göstermeleri istenir.
Sorular yöneltilerek öğrencilerin Mekke şehri ile ilgili ön bilgileri belirlenir.
Bölgedeki ticaret yolları harita üzerinde gösterilerek öğrencilerden şehrin ekonomisi hakkında görüş bildirmeleri istenir.
Cahiliye kültürünü kavramaları için öğrencilerden, körü körüne bağlılığın doğuracağı olumsuz sonuçlar hakkında akıl yürütmeleri istenir.

Suyun hayati önemiyle ilgili sorular sorulur ve medeniyetlerin doğduğu yerlerin su havzalarının yakınında bulunması ile Mekke’nin zemzem suyunun etrafında kurulması arasında köprü kurulur (SDB1.1).
Kureyş suresinde “kış ve yaz seferleri” olarak ifade edilen, Mekkelilerin kışın Yemen’e, yazın Şam’a yaptıkları ticari yolculuklar ile Mekke’nin geçim kaynakları arasında bağ kurulur.

PH.9.1.1
Mekke’nin kuruluşu kapsamında Hz. İsmail ve Hz. Hacer’in hikâyesine değinilir. Mekke’nin coğrafi yapısı ele alınır. Şehrin coğrafi özelliklerine değinilirken konu coğrafya ile ilişkilendirilir. Kâbe’nin inşası ve bunun şehrin siyasi, dinî ve ticari yapısına etkisi ele alınır. Mekke’nin putperestliğin merkezi hâline gelmesi ile ticari bir merkeze dönüşmesi arasındaki ilişki belirlenir. Fil Vakası; sebepleri, gerçekleşme süreci ve sonuçları bakımından ele alınır. Mekke’nin siyasi, dinî ve ticari merkez olması ile Fil Vakası arasındaki ilişki belirlenir. Bu konu işlenirken analoji tekniği kullanılabilir. Fil Yılı’nda Mekke’nin liderlerinden biri olan Abdülmuttalib’in hayatı ele alınır. Bu kapsamda ataları Kusay bin Kilab’ın Darünnedve’yi kurmasına ve Haşim’in Mekke tarihi açısından önemine değinilir. Öğrencilerden İslam öncesinde Mekke’de yaşadığı varsayılan bir kişiyle yapılmış bir söyleşiyi drama tekniği kullanarak kurgulamaları istenebilir. Yapılan çalışma öz ve akran değerlendirme formları kullanılarak değerlendirilebilir. Abdülmuttalib’in zemzem kuyusunu bulmasıyla ilgili olarak oğullarından Abdullah’ın hayat hikâyesine değinilir. Öğrencilerden Mekke’nin İslam öncesi tarihine dair unsurlar arasındaki ilişkileri belirlemek için bilgi kartları hazırlamaları istenebilir.

PH.9.1.2
Mekke toplum düzeninin temelini oluşturan kabile hayatı dinî, sosyal ve kültürel boyutlarıyla ele alınır. Kabile hayatının temelini oluşturan cahiliye ve asabiyet kavramları tanımlanır. Cahiliye anlayışının tezahürlerine dair örnekler verilir. Öğrencilerden bu olayları incelemeleri ve yorumlamaları istenir. Bu konuda örnek olay yöntemi kullanılabilir. Cahiliye kültürüyle ilgili edinilen bilgileri ölçmek için öğrencilerden çıkış kartları yazmaları istenebilir. Öğrencilerden cahiliye kültürünün tezahürleri ile ilgili orijinal, kısa, iddialı ve gerçekçi olan, doğru bilgi içeren, etkileyici bir cümle yazmaları istenebilir. Ficar Savaşları ile cahiliye kültürü arasındaki ilişkiye ve Hilfülfudul cemiyetine ihtiyaç duyulmasının sebeplerine değinilir. Hz. Peygamber’in Hilfülfudul’e verdiği değerden bahsedilir ve bu topluluğun bir üyesi sıfatıyla haksızlıkların düzeltilmesi konusunda kararlı davranarak (D1.2) müdahil olduğu olaylardan örnekler verilir. Öğrencilerin Hz. Peygamber’in de üyesi olduğu Hilfülfudul ile bağ kurabilmeleri için bir etkinlik planlanır. Öğrencilerden gruplara ayrılmaları, bölgelerindeki sivil toplum kuruluşları hakkında bilgi toplamaları ve sorumluluk bilinciyle (E2.2, D5.2) gönüllü olarak kendileri için uygun bir faaliyette görev almaları istenir. Öğrencilerden cahiliye anlayışını yorumlamaları istenir. Buna yönelik olarak RAFT tekniği ile bir metin oluşturmaları istenebilir. Yazılan metinler öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

PH.9.1.3
Hz. Peygamber’in sütannesi Halime, annesi Amine, dedesi Abdülmuttalib ve amcası Ebu Talib’in yanında geçen çocukluk yılları nedensel ilişkiler ortaya konularak ele alınır. Bu konu soru cevap yöntemiyle işlenebilir. Süreci ölçmek için kısa cevaplı sorular ve boşluk doldurma soruları kullanılabilir. Öğrencilere etkili ve anlık dönütler verilir. Abdülmuttalib’in Hz. Peygamber’e gösterdiği ihtimama (D15.4) dair örnekler verilir. Hz. Peygamber’in, amcası Ebu Talib’in ailesinden gördüğü ilgi ve şefkat (D9.2) vurgulanır. Öğrencilerden Hz. Peygamber’in çocukluk yıllarındaki önemli gelişmeler hakkında kendi izlenimlerine dayanarak çıkarım yapmaları istenir. Bu çıkarımlarla ilgili öğrenme günlükleri yazmaları istenebilir.

PH.9.1.4
Mekkelilerin Hz. Peygamber’in risaletine karşı çıkmalarının sebepleri ve karşı çıkma biçimleri ele alınır. Mekkelilerin risalete karşı çıkmaları ile asabiyet anlayışı arasındaki ilişki ortaya konur. Öğrencilerden Mekkelilerin dinî, siyasi ve ekonomik konumları ile risalete karşı çıkışları arasında ilişki kurmaları ve buradan elde ettikleri çıkarımları paylaşmaları istenir. Bu konu işlenirken kar topu tekniği kullanılabilir. Mekke’de Müslümanlara uygulanan baskılara değinilir. Mekkeli Müslümanların Habeşistan’a hicret etmek zorunda kalması hakkında bir araştırma etkinliği uygulanabilir. Bilgi edinilebilecek araçlar seçilir. Müslümanların Habeşistan’a hicret etmesinin sebep ve sonuçlarına dair bilgiler toplanır, doğrulanır ve kaydedilir. Kaydedilen bilgiler çözümlenerek Habeşistan’a hicretin sebep ve sonuçları sınıflandırılır ve elde edilen neticeler özgün cümlelerle sınıfta paylaşılır (OB1). Mekkeli müşriklerle askerî ve siyasi alanda kurulan ilişkiler kapsamında Bedir, Uhud, Hendek Savaşlarına; Hudeybiye Antlaşması’na ve Mekke’nin fethine yer verilir. Öğrencilerin Hz. Peygamber’in Mekkelilerle risalet sonrasındaki ilişkilerini çözümleyebilmeleri için yapılandırılmış grid kullanılabilir. Hz. Peygamber’in Mekkeli müşriklerle ilişkileri Medine’ye hicretten önce ve sonra olmak üzere sınıflandırılır. Bu iki dönemdeki ilişkilerin benzer ve farklı yönleri ele alınır. Risalet sonrasında Hz. Peygamber’in Mekkelilerle kurduğu ilişkilere dair sınıflandırmaları değerlendirmek için kavram karikatürleri kullanılabilir. Öğrencilerden Hz. Peygamber’in Mekkelilerle risalet sonrasında kurduğu ilişkileri, tebliğ sürecine etkileri bağlamında yorumlamaları istenir. Yapılan yorumlar evet-hayır kartları ile değerlendirilebilir.
Hz. Peygamber’in risalet sonrasında Mekkelilerle kurduğu ilişkilere dair bilgi ve becerilerin ölçülmesi için 3-2-1 kartları kullanılabilir.
Öğrencilerden performans görevi olarak iş birlikli çalışma ile Mekke tarihindeki önemli olayları ve toplumsal yapıyı açıklamaları için bir radyo programı tasarlamaları istenebilir. Yapılan çalışmalar; içinde verileri toplama, ilişkileri belirleme, özgünlük ve sunum ölçütleri bulunan analitik dereceli puanlama anahtarı ve grup değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.

İslam öncesi Mekke tarihine ilgi duyan öğrenciler, bu konuların ele alındığı temel kaynakları araştırmaya ve okumaya yönlendirilebilir.
Cahiliye anlayışının önemli bir unsuru olan asabiyet konusunu merak eden ve bu konuda derinleşmek isteyen (E3.1) öğrencilerden asabiyet kavramı ile ilgili araştırma yapmaları istenebilir. Öğrencilerden bilgiye ulaşmak için gerekli araçları seçmeleri, bu araçları kullanarak buldukları bilgileri doğrulamaları, uygun bir yöntemle kaydettikten sonra çözümleyip sınıflandırmaları ve ulaştıkları sonucu kendi cümleleri ile ifade etmeleri istenebilir. Bilgiler sentezlendikten sonra ortaya çıkan sonuç öğrenme ortamında paylaşılabilir (OB1).

İslam öncesinde Mekke’nin toplumsal yapısını oluşturan unsurlarla ilgili örnekler verilerek konu özelleştirilebilir.
Mekke’nin İslamlaşması konusunda öğrencinin kendi öğrenme hızında ilerleyebilmesi için çevrim içi uygulamalardan yararlanılabilir.