4. ÖĞRENME ALANI: HAYATIMDA DEMOKRASİ

SBAB5. Sosyal Katılım [SBAB5.2. Grup Dinamiğini Sağlama (İHVD.4.4.1.), SBAB5.3. Fikir Üretme (İHVD.4.4.3.), SBAB5.4. Müzakere Etme (İHVD.4.4.2.)]

-

E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E2.2. Sorumluluk, E2.3. Girişkenlik, E3.3. Yaratıcılık, E3.6. Analitik Düşünme, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB1.3. Kendine Uyarlama (Öz Yansıtma), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB2.3. Sosyal Farkındalık, SDB3.2. Esneklik, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme

D2. Aile Bütünlüğü, D4. Dostluk, D10. Mütevazılık, D14. Saygı, D15. Sevgi, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB4. Görsel Okuryazarlık

İHVD.4.4.1. Grup çalışmalarında karar alma süreçlerine katılarak grup dinamiğini sağlayabilme
a) Yakın çevresindeki dâhil olduğu grup ile aldığı ortak kararlar doğrultusunda görev paylaşımı yapar.
b) Dâhil olduğu grupta aldığı görevleri yerine getirerek gruba katkı sağlar.
c) Dâhil olduğu grupta ekibin diğer üyelerine yardım ederek gruba katkıda bulunur.
İHVD.4.4.2. Grup arkadaşları ile farklı fikirler hakkında müzakere edebilme
a) Yakın çevresinde dâhil olduğu gruplarda yer alan üyelerin kendisinden farklı düşünebileceğini fark eder.
b) Yakın çevresinde dâhil olduğu gruplarda yer alan üyelerin düşüncelerindeki ortaklıkları ve farklılıkları karşılaştırır.
c) Yakın çevresinde dâhil olduğu gruplarda yer alan üyelerin farklı görüş ve düşünceleri doğrultusunda ortak amaç üzerinde uzlaşmak için çözüm arar.
ç) Yakın çevresinde dâhil olduğu gruplarda yer alan üyelerin farklı görüş ve düşüncelerini dikkate alarak ortak amaca göre kendi görüşünü gözden geçirir.
d) Yakın çevresinde dâhil olduğu gruplarda yer alan üyelerin farklı görüş ve düşüncelerini dikkate alarak grubun ortak amaçlarını savunur.
İHVD.4.4.3. Seçme ve seçilme hakkı konusunda fikir üretebilme
a) Seçme hakkının toplumsal yaşam için önemini fark eder.
b) Seçme ve seçilme hakkıyla ilgili yakın çevresindeki deneyimleri inceler.
c) Seçme ve seçilme hakkının yaşantısındaki farklı alanlara uygulanması hususunda fikir üretir.

Ortak Karar Alma
Farklı Fikirler
Seçme ve Seçilme Hakkı

demokrasi, katılım, seçme ve seçilme hakkı

Bu öğrenme alanında yer alan öğrenme çıktıları grup değerlendirme formu, akran değerlendirme formu, performans görevi, bütüncül dereceli puanlama anahtarı veya kontrol listesi ile değerlendirilebilir. 

Öğrencilerin sınıf içi katılım süreçleri ile ilgili bilgi sahibi olduğu kabul  edilmektedir.

“Sınıfınız ile ilgili konularda karar alma süreçlerine nasıl katılıyorsunuz?”, “Sınıf kurallarını belirlerken nelere dikkat edilmesi gerektiğini düşünüyorsunuz?” gibi sorularla sorularak sınıf içi karar alma süreçlerine ilişkin deneyim ve düşüncelerini paylaşmaları istenir.

Arkadaşları ile oyun oynayacakları zaman hangi oyunu oynayacaklarına nasıl karar verdikleri sorulur.
“Arkadaşlarınızla hangi oyunu oynayacağınıza nasıl karar veriyorsunuz?” sorusu yöneltilir.
“Oyunlarınızda bir lider seçmeniz gerektiğinde kimin lider olacağına nasıl karar veriyorsunuz?” sorusu yöneltilir. 

İHVD.4.4.1.
Öğrencilerle bulundukları gruplarda (aile, sınıf, oyun vb.) kendilerine söz hakkı tanınmadığında neler düşünecekleri ve hissedecekleri konusunda bir tartışma başlatılır (SDB1.3). Bu durumun dostluk değerine etkisi üzerinde kısaca durulur (D4.2). Tartışmanın ardından öğrenciler gruplara ayrılır ve her bir grubun sınıftaki birtakım sorumlulukları belirlediği bir etkinlik başlatılır. Sınıf başkanının ve diğer görevlilerin nasıl seçileceği, sınıf ya da okul için gerekli araçların neler olduğu, sınıfta herhangi bir görevin nasıl bir sırayla yerine getirileceği gibi durumlar seçilebilir ve bu durumlarla ilgili roller, sorumluluklar belirlenir (D16.3). Bu etkinlik; oyun, kulüp, proje, aile vb. bir grup üzerinden de oluşturulup uygulanabilir. Öğrencilerin çalışmalarında küçük grupların yönetimine dair fikir edinmeleri ve grupların yönetiminde katılımın önemini yaşayarak fark etmeleri amaçlanır (E3.6). Gruplar içerisinde belirlenen ortak kararlar doğrultusunda grup üyeleri arasında görev paylaşımı yapılır (SDB2.2,E2.2).

Gruplar belirlenen konular çerçevesinde karar alma süreçlerini gerçekleştirir (SDB2.1). Ortak kararların belirlenmesinde üyelerin kendi fikirlerini açıkça ifade ederek gruba katkı sunması sağlanır. 

Kararların alınmasını sağlamada görev alanı doğrultusunda her grup üyesi, ekibin diğer üyelerine yardım ederek katkıda bulunur. Öğrencilere karar alma sürecinin nasıl gerçekleştiği sorulur. Verilen cevaplardan yola çıkılarak herkesin karar alma sürecine katılma ve özgürce fikrini ifade etme hakkı olduğu vurgulanarak demokrasi kavramına geçiş yapılır. Öğrencilere başka hangi alanlarda karar alma süreçlerine katıldıkları sorularak demokratik yaşamın gereklilikleri üzerinde durulur.

İHVD.4.4.2.

Bir önceki etkinlikte oluşturulan gruplar, çalışmalarını kendi içlerinde değerlendirir. Böylece öğrencilerin her üyenin görev ve fikirlerinin farklı olması sebebi ile grup çalışmasına farklı katkılarda bulunduğunu kavramaları sağlanır.
Grup üyelerinin düşüncelerindeki ortak ve farklı yönleri bulmaları sağlanır. Bunun sonucunda grup üyelerinin olaylar ve durumlar karşısında farklı bakış açıları olabileceğini kabul etmeleri beklenir. (SDB2.3,E3.10,D10.3).
Grup üyelerinin birbirlerine “Neden böyle düşünüyorsun?” sorusunu sormaları ve cevaplarını gerekçelendirmeleri teşvik edilir (KB3.3). Gruplardan çözüm üretme sürecinde tüm üyelerin farklı görüş ve düşüncelerini dikkate alarak ortak amaç üzerinde uzlaşmaları beklenir (SDB2.2).

Her grup üyesinden gruptaki diğer üyelerin farklı görüş ve düşüncelerini dikkate alarak ortak amaca göre kendi görüşünü gözden geçirmesi istenir.

Grup üyeleri arasındaki uzlaşmazlıklarda öğrencilerin oy birliği veya oy çokluğuyla karar almaları teşvik edilir (SDB2.2). Grup üyeleri farklı görüş ve düşünceleri dikkate alarak grubun ortak amaçlarını savunur (E1.5). Grupların ortak amaçlarını savunmaları aşamasında sınıf genelinde bir değerlendirme çalışması başlatılır. Gruplar tarafından alınan ortak kararların bir listesi oluşturulur ve ilan edilir. Bu noktada “Siz o grubun yerinde olsaydınız ne yapardınız?” sorusuyla öğrencilerin farklı grup üyeleriyle empati kurmaları (E2.1) ve grup katılım süreçlerini değerlendirmeleri sırasında başkalarının duygularını, düşüncelerini ve bakış açılarını anlamalarının önemini sevgi değeri bağlamında fark etmeleri sağlanır (D14.3,D15.1,SDB2.3). Grupların  belirlediği kurallar yazılı, sözlü ya da görsel olarak ifade edilir (OB1,OB4). Her gruptan yürüttükleri çalışmalara dayalı olarak demokratik bir sınıf ortamının özelliklerini yansıtan bir afiş, poster ya da infografik oluşturmaları istenir. Oluşturulan performans çalışmaları bütüncül dereceli puanlama anahtarı veya kontrol listesi kullanılarak öğretmen tarafından değerlendirilebilir.

İHVD.4.4.3.
Öğretmen tarafından öğrencilere iki farklı senaryo durumu sunulur. Bu senaryo durumlarından birinde tüm aile üyelerinin seçme sürecine katılımı, diğerinde ise sadece belirli aile üyelerinin karar vermesi durumu söz konusu olmalıdır. Hafta sonu aileleriyle beraber yapacakları bir etkinlik örneği üzerinden, hangi etkinliği yapacaklarına sadece ebeveynlerin karar verdiği ya da alınacak karara tüm aile üyelerinin katılım gösterdiği iki farklı senaryonun öğrenciler üzerinde nasıl düşünsel ve duygusal etkiler oluşturacağı sınıfça tartışılarak derse başlanabilir (SDB3.3,E2.1,D2.3). Sadece ailede değil toplumun her alanında seçme ve seçilme hakkının kullanılabileceğini anlatmak için sınıfta, okulda, oyun grubunda herhangi bir kararın alınması süreci ile ilgili benzer örnekler üzerinden öğrencilerin tartışması sağlanır. Örneğin sınıf mevcudu da düşünülerek “Sadece beş kişinin katılabileceği bir resim yarışması düzenleniyor olsaydı bu beş kişiyi nasıl seçerdiniz?” sorusu sınıfa yöneltilebilir ve öğrencilerin çözümlere dair fikir önerileri alınabilir (KB3.1,SDB3.2).

Öğrencilerin, demokrasi ile yönetilen toplumlarda vatandaşların seçme ve seçilme hakkını nasıl kullandıklarına dair yakın  çevrelerindeki deneyimleri incelemesi sağlanır (OB6). Bu deneyimlere dair bilgi edinebilmeleri için yaşadığı yerin yöneticilerinin nasıl seçildiğine yönelik gazete haberlerinden yararlanılabilir (OB1,OB4).

Öğrenciler tarafından seçme ve  seçilme hakkını deneyimlemek için fikirler üretilir (E3.3). Örneğin sınıf gruplara ayrılarak tüm sınıfı ilgilendiren ve herkesin fikrini belirtmesi gereken konular belirlenir (SDB2.2). Belirlenen konular doğrultusunda sınıfça seçim yapılır.  Öğrencilerden demokrasinin gereği olan seçme ve seçilme hakkını Türk milletine kazandıran Atatürk hakkındaki düşüncelerini, bu hakka sahip olmanın onlara neler hissettirdiğini içeren yazılı ya da görsel bir çalışma yapmaları istenir  (SDB1.3). Böylece vatanseverlik değerine vurgu yapılır (D19.2). Bu çalışmada kadınların Cumhuriyet Dönemi’nde kazandığı siyasi haklara da değinilir. Yapılan çalışmalar kontrol listesi ile öğretmen tarafından değerlendirilebilir.

Sınıf başkanlığı ve öğrenci kulüp temsilciliği gibi bir görev için seçim kampanyası yürütülebilir.
Uzlaşmanın önemi hakkında çevrim içi ortamda afiş tasarlamaları istenebilir.
Seçme ve seçilme hakkının olmadığı ülkeler ile ilgili araştırma yapması istenebilir. 

Grup çalışmalarının başarıya etkisi ile ilgili animasyonlar izletilebilir.
Uzlaşma ile ilgili verilen basit örnek olayları incelemeleri istenebilir.
Seçme ve seçilme hakkı ile ilgili bir resim çizebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.