8. TEMA: SORUMLULUKLARIMIZIN FARKINDAYIZ

TAB1. Dinleme/İzleme, TAB2. Okuma, TAB3. Konuşma, TAB4. Yazma

KB1. Saymak-Okumak, KB1. Yazmak-Çizmek, KB1. Belirlemek-İşaret etmek, KB1. Ölçmek-Sunmak, KB2.2. Gözlemleme, KB2.5. Sınıflandırma, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.8. Sorgulama, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.12. Mevcut Bilgiye/Veriye Dayalı Tahmin Etme, KB2.14. Yorumlama, KB2.17. Değerlendirme, KB2.20. Sentezleme, KB3.1. Karar Verme

E1.1. Merak, E1.2. Bağımsızlık, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E3.1. Uzmanlaşma, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama

SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık Becerisi), SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme Becerisi), SDB2.1. İletişim, SDB3.1. Uyum

D7. Estetik, D14. Saygı, D16. Sorumluluk

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık

T.D.1.1. Dinleme/izlemeyi yönetebilme

b) Dinleyeceklerini/izleyeceklerini amacına uygun olarak seçer.

c) Dinleme kurallarına uygun olarak dinler.

ç) Dinleme esnasında konuşmaya dâhil olmak için uygun zamanda söz alır.

T.D.1.2. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili anlam oluşturabilme

c) Görselden/görsellerden hareketle dinleyeceği/izleyeceği metin hakkında tahminde bulunur.

ç) Dinlediklerini yaşantı ve ön bilgileriyle karşılaştırarak çıkarımda bulunur.

e) Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen olayların öncesi hakkında tahminde bulunur.

f) Dinlediklerinde/izlediklerinde geçen olayların sonrası hakkında tahminde bulunur.

g) Dinlediklerindeki/izlediklerindeki iletileri doğruluk, gerçeklik açısından ön bilgileriyle karşılaştırır.

ğ) Dinlediklerindeki/izlediklerindeki nesneleri fiziksel özelliklerine göre sınıflandırır.

T.D.1.3. Dinlediklerini/izlediklerini çözümleyebilme

c) Dinlediği/izlediği metnin konusunu bulur.

ç) Dinlediği/izlediği farklı metinlerdeki iletilerin benzerliklerini belirler.

d) Dinlediğindeki/izlediğindeki söylem ve görsel arasındaki ilişkiyi belirler.

T.D.1.4. Dinleme/izleme sürecini değerlendirebilme

a) Dinleme/izleme sürecindeki hatalarını belirler.

b) Dinlemesinde/izlemesinde belirlediği hatalarını düzeltir.

c) Dinlemesindeki/izlemesindeki uygun davranışlarını sonraki dinlemelerine aktarır.

T.K.1.1. Konuşmalarını yönetebilme

a) Konunun özelliğine göre konuşma üslubunu belirler.

c) İletişim sırasında uygun zamanda söz alır.

ç) Konuşmalarında selamlaşma ve hitap ile ilgili ifadeler kullanır.

T.K.1.2. Konuşmalarında içerik oluşturabilme

e) Konuşmalarında geçen nesneleri fiziksel özelliklerine göre karşılaştırır.

f) Konuşmalarında nesneleri fiziksel özelliklerine göre sınıflandırır.

ğ) Sözlü iletişimde kabul etmediği konulara ilişkin önerilerde bulunur.

i) Dinleyicilere ne anlatacağını dikkate alarak konuşur.

j) Konuşmalarında benzetmelere yer verir.

T.K.1.3. Konuşma kurallarını uygulayabilme

e) Konuşmalarını mimiklerle destekler.

f) Konuşmalarını desteklemek için beden dilini kullanır.

T.K.1.4. Konuşma sürecini değerlendirebilme

a) Konuşmasındaki hatalarını fark eder.

b) Konuşmasında fark ettiği hataları düzeltir.

c) Konuşmasındaki olumlu davranışları sonraki konuşmalarına aktarır.

T.O.1.1. Okuma sürecini yönetebilme

e) Okuyacağı metnin başlığı ve görsellerini inceler.

f) Kuralına uygun sesli ve sessiz okur.

g) Anlaşılabilir ve uygun bir hızda sesli okur.

h) Noktalama işaretlerine dikkat ederek okur.

T.O.1.2. Okudukları ile ilgili anlam oluşturabilme

a) Metni okurken ön bilgilerini kullanır.

c) Okuyacağı metnin başlığından ve görsellerinden hareketle metnin konusu hakkında tahminde bulunur.

ç) Okuduğu metindeki yönergeleri uygular.

T.O.1.3. Okuduklarını çözümleyebilme

a) Okuduğu metnin konusunu bulur.

T.O.1.4. Okuma sürecine etki eden durumları gözden geçirebilme

a) Okuduğu ortamın fiziksel özelliklerini açıklar.

T.O.1.5. Okuma sürecini değerlendirebilme

a) Okuma sürecindeki hatalarını belirler.

b) Okuma sürecinde belirlediği hatalarını düzeltir.

c) Okuma sürecindeki olumlu davranışlarını sonraki okumalarına aktarır.

T.Y.1.1. Yazılı anlatım becerilerini yönetebilme

c) Hece, sözcük ve cümleler yazar.

ç) Kısa metinler yazar.

e) Söylenen sözcük ve cümleleri yazar.

f) Yazışmalarını selamlaşma ve hitap ifadeleriyle başlatır.

T.Y.1.2. Yazılarında içerik oluşturabilme

b) Sözcük ve cümlelerde eksik bırakılan yerleri ön bilgileri doğrultusunda yazarak tamamlar.

c) Yazılarını karşıdakinin iletilerinden yola çıkarak devam ettirir.

ç) Yazılarında geçen nesneleri fiziksel özelliklerine göre karşılaştırır.

d) Yazılarında nesneleri fiziksel özelliklerine göre sınıflandırır.

f) Yazılı anlatımlarını zenginleştirmek için görseller kullanır.

ğ) Muhatabına ne yazacağını dikkate alarak yazma çalışmaları yapar.

h) Yazılarında benzetmelere yer verir.

T.Y.1.3. Yazma kurallarını uygulayabilme

e) Anlamını bilmediği sözcüğün anlamını çevrim içi veya basılı kaynaklardan araştırarak yazar.

f) Yazılarında sözcükleri yerinde ve anlamına uygun kullanır.

g) Yazışmalarında mesajlarını açık ve anlaşılır şekilde ifade eder.

ğ) Yazılarında anlamlı ve kurallı cümleler kullanır.

i) Yazılarında harf, sözcük ve satırlar arasında uygun boşluk bırakır.

j) Soru edatını (mı, mi) kuralına uygun yazar.

k) Yazılarında noktalama işaretlerini (nokta, kesme işareti, soru işareti, virgül, ünlem) kuralına uygun kullanır.

T.Y.1.4. Yazma sürecini değerlendirebilme

a) Yazılarında hatalarını bulur.

b) Yazılarında belirlediği hataları düzeltir.

c) Yazılarındaki uygun davranışları sonraki yazılarına aktarır.

Bu temadaki etkinlikler ve metinler aracılığı ile dinleme/izleme, konuşma, okuma, yazma becerisine ait öğrenme çıktılarının kazandırılması beklenmektedir.

demokrasi, dijital gizlilik, hakkaniyet, ifade özgürlüğü, mahremiyet, temek hak ve özgürlükler,

Öğrenme çıktıları; gözlem formu, performans görevi, dereceli puanlama anahtarı, çalışma kâğıdı, kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir. Dinlediğini/izlediğini ve okuduğunu anlama, yazma ve konuşma becerisini içine alan bir performans görevi verilebilir.Performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir.

Öğrencilerin bir önceki temada yer alan dinleme, konuşma, okuma ve yazma ile ilgili öğrenme çıktılarına sahip olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin bilgi ve beceri düzeyleri, ilgi alanları, öğrenme stilleri, öğrenme çıktıları ve beklentileri belirlenir. Bu süreçte öğrencilerin tema ile ilgili hazırbulunuşluk düzeylerinin tespitinde hazırlık soruları, materyal ve çeşitli etkinliklerden yararlanılır.

Öğrencilerin ön bilgilerini harekete geçirmek için konu ile ilgili video, sunu, şarkı gibi materyal veya oyunlar kullanılır. Öğrencilerin metinle bağ kurmasına yönelik konuşma, yazma, okuma ve dinleme çalışmaları yaptırılır.

Öğrenme-öğretme uygulamaları aşağıdaki sırayla yapılacaktır:

İşlenecek metinle ilgili belirlenen video, sunu, şarkı gibi materyal veya etkinliklerle metnin içeriğinin merak edilmesi sağlanır (E1.1). Öğrencilerin öğrenmeye istekli hâle gelmeleri ve yeni bakış açıları kazanmaları sağlanarak uyum becerileri desteklenir. (SDB2.1, SDB3.1).

Metnin görselleri ve başlığı inceletilerek metnin konusu hakkında tahminde bulunulur (KB2.12). Tahminler ifade edilirken uygun zamanda söz alınması gerektiği hatırlatılır (D14, OB4). Bu süreç, kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

Metin, vurgu ve tonlamaya dikkat edilerek sesli bir şekilde örnek olarak okunur. Sesli okuma yapılırken metnin dinleme kurallarına uygun dinlenmesi istenir (D14). Önce öğretmeni takip ederek (yankılayıcı okuma), sonra öğretmenle (koro hâlinde okuma) sesli okuma çalışmaları yapılır. Daha sonra anlaşılabilir, uygun bir hızda ve noktalama işaretlerine dikkat edilerek sesli okuma çalışmaları yaptırılır. Sesli okuma esnasında metnin parmakla takip edilmeden, uygun oturuş pozisyonunda, metin ve göz arasındaki mesafeye dikkat edilerek okunması istenir. Daha sonra metnin sessiz okunması istenir. Okuma esnasında metinde anlamı bilinmeyen sözcüklerin tespit edilmesine yönelik çalışmalar yapılır (KB1, KB3.1). Bu süreç, gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Okuma süreci gözden geçirilerek okuma hatalarının belirlenmesi sağlanır (KB1). Belirlenen okuma hatalarına yönelik dönütler verilerek metin tekrar okutulur. Okumadaki olumlu davranışların devam ettirilmesi sağlanır. Okuma ortamının özelliklerinin ışık, gürültü, sıcaklık, düzen vb. bakımından açıklanması istenir. Bu süreç, kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

Dinleme esnasında öğrencilerin dinleyeceklerine odaklanmaları, uygun oturuş pozisyonu almaları, sessiz olmaları gibi dinleme kuralları hatırlatılır. Bu süreç, gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir. Metin uygun yerde durdurulur ve olay/durumun sonrası hakkında tahminlerde bulunulur (KB2.12, KB2.10). Bu süreç, çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

Metindeki söylemler ve görseller arasındaki ilişkinin belirlenmesine ve açıklanmasına yönelik çalışmalar yapılır (KB2.8). Bu süreç, gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir. Dinleme esnasında anlamı bilinmeyen sözcüklerin belirlenmesine yönelik çalışmalar yaptırılır (KB1, KB3.1). Dinleme sonrasında etkinlik, materyal ve çeşitli ölçme değerlendirme araçları ile dinleme sürecindeki hataların bulunması ve bulunan hataların düzeltilmesi sağlanır (SDB1.2). Dinleme sürecindeki olumlu davranışların devam ettirilmesi sağlanır (D16, D14). Bu süreç, kontrol listesi kullanılarak değerlendirilebilir.

Temaya uygun bir metnin sonuç kısmı verilerek metindeki olayın öncesi hakkında tahminde bulunmaya yönelik çalışmalar yapılır (KB2.10, KB2.12). Bu süreç, çalışma kâğıdı ve gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Dinleme/izleme ve okuma esnasında tespit edilen anlamı bilinmeyen sözcüklerin anlamları çevrim içi veya basılı kaynaklardan (resimli sözlük, sözlük, kelime haritası, kelime kartları ve benzer araçlardan) buldurulur (KB1, KB2.6). Çevrim içi yapılacak araştırma sürecinde dijital ve bilgi okuryazarlığı desteklenir (OB1, OB2). Anlamı yeni öğrenilen sözcüklerin cümle içinde kullanılması istenir. Yeni öğrenilen sözcüklerden hareketle öğrencilerin kendi ilgileri doğrultusunda duygu ve düşüncelerini serbestçe sözlü veya yazılı ifade edebilecekleri cümle veya metin oluşturmaları istenerek bağımsızlık eğilimleri desteklenir (KB1, E1.2). Bu süreç, gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Metnin konusuna yönelik yapılan tahminler hakkında konuşulur, ipuçları ile metnin konusu buldurulur (KB1, KB2.10). Bu süreç, gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir. Metnin konusuna yönelik yapılan tahminlerin doğruluğu hakkında konuşulur. Öğrencilerden metnin konusu ile ilgili yaşantılarını aktarmaları istenir. Konuşmalarını desteklemek için beden dilini kullanmaları ve konuşmalarda benzetmelere yer vermeleri istenir. Konuşmaların değerlendirilmesi ve tespit edilen hataların düzeltilmesi beklenir (SDB1.2, KB3.1, KB2.17, D16). Bu süreç, öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Metnin anlaşılıp anlaşılmamasına yönelik yazılı veya sözlü ifade edilebilecek etkinlikler yapılır (KB1). Metinle ilgili soruların sözlü olarak cevaplanması sırasında uygun zamanda söz alınması gerektiği hatırlatılır (SDB2.1). Öğrencilerin konuşmaları sırasında kendi potansiyellerini fark etmelerini sağlayacak dönütlerle öz farkındalık/kendini tanıma desteklenir (SDB1.1). Öğrencilere kendilerini ifade ederken öz güvenlerini artıracak dönütler verilir (E1.5). Bu süreç, öz değerlendirme formu ve gözlem formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Metinde geçen nesneler öğretmen yardımı ile belirlenir. Metindeki nesnelerin karşılaştırılarak sınıflandırılması istenir. Karşılaştırma ve sınıflandırmaların hangi özelliklere göre yapıldığının yazılı ve sözlü olarak ifade edilmesine yönelik çalışmalar yaptırılır (KB1, KB2.5, KB2.7). Bu süreç, çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

Metinde geçen iletilerin ön bilgilerden de yararlanılarak doğruluk ve gerçeklik açısından karşılaştırılmasına ve iletiler arasındaki benzerliklerin belirlenmesine yönelik çalışmalar yaptırılır (E3.4). Metinle ilgili öğrenilen bilgilerin sahip olunan önceki bilgilerle ilişkilendirmesi sağlanarak öz farkındalık/kendini tanıma desteklenir (SDB1.1). Öğrencilerden metinde kabul etmedikleri görüşler hakkında önerilerde bulunmaları istenir (KB1, KB2.7, KB2.8). Bu süreç, öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

İşlenilen metinden yola çıkarak ilgi alanına uygun hazırlanan bir konunun yazı, görsel vb. ile desteklenerek sınıfta sunulmasına yönelik çalışmalar yaptırılır. Sunu hazırlanırken görev bilincine vurgu yapılır (D16). Sunumların yapılmasından önce konuşmacılardan katılımcıların özelliklerine göre konuşma üslubu belirlenmesi istenir (KB1, KB3.1, KB2.2). Sunum esnasında selamlaşma ve hitap ifadelerinin kullanılması, beden dilinin doğru kullanılması, konuşmaların jest ve mimiklerle desteklenmesi, sunudaki yazılarda mesajların açık ve anlaşılır olması gerektiği vurgulanır (KB1, SDB2.1, E1.2, E1.5, D16). Bu süreç, kontrol listesi ve çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

Sunum sonrasında sunumla ilgili sorular hazırlanır (KB2.8, D16, E1.2). Hazırlanan sorularda soru edatının yazımına, noktalama işaretlerinin yazımına, harflerin büyük yazılışının yerinde kullanımına dikkat edilmesi istenir (KB1). Bu süreç, çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

Metinde geçen olay/durumlarla ilgili duygu, düşünce ve görüşlerin ifade edildiği yazma çalışmaları yaptırılır. Yazıların zenginleştirilmesine yönelik görsel oluşturulması istenir (KB1, E3.3, D7). Yazılarda sözcüklerin yerinde ve anlamına uygun kullanılması ve benzetmeler yapılması istenir. Görsellerin öğrencilerin bakış açısını yansıtacak nitelikte olmasına vurgu yapılarak estetik bakış açısı geliştirilir (D7, KB2.14, OB4). Bu süreç, çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

Belirli gün ve haftalarla ilişkilendirilerek mektup, davetiye, tebrik kartı gibi serbest yazma çalışması yapılır (E3.1, KB1). Yazışmaların selamlaşma ve hitap ifadeleriyle başlatılarak devam ettirilmesi gerektiği vurgulanır. Yazma çalışmasından sonra öğrencilerden yazılarındaki hataları belirleyip düzeltmeleri istenir (KB3.1, KB1, SDB1.2, D16). Bu süreç, çalışma kâğıdı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Sözcük ve cümlelerdeki eksik bırakılan yerlerin ön bilgilerden hareketle uygun ifadelerle tamamlanmasına yönelik çalışmalar yaptırılır (KB1, KB2.20). Bu süreç, öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Yeni öğrenilen sözcüklerle oluşturulan metin öğrencilere seslendirilerek yazdırılır. Daha sonra yazılanlarla ilgili dönüt/düzeltme verilir. Yazılarında harf, sözcük ve satırlar arasında uygun boşluk bırakılması istenir (KB1). Bu beceri öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.

Temaya uygun bir konuda konuşma yapılacak çalışmalar yapılır. Katılımcı kitlenin özelliklerinin konuşma yapılırken dikkate alınması gerektiği vurgulanır (E1.2, KB1). Bu süreç, gözlem formu ve performans görevi kullanılarak değerlendirilebilir.

Verilen bir metinde yer alan yönergelerin okunarak uygulanmasına yönelik çalışma yapılır. Daha sonra içeriğinde yönergelerin yer alabileceği kısa metin yazma çalışamaları yaptırılır (KB1). Bu süreç, çalışma kâğıdı kullanılarak değerlendirilebilir.

Zenginleştirme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınır ve bunlara ilişkin etkinlik/materyal hazırlanabilir. Bunlar merak uyandıracak, üst düzey düşünmeye yöneltecek ve bireysel öğrenme ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olabilir. Dinleyeceği/izleyeceği/okuyacağı metinle ilişkili hikâye oluşturma, canlandırma yapma, dijital araçlardan yararlanma, görsel oluşturma, oyun tasarlama, sunu hazırlama, yazarın iletilerini sorgulama, tartışma, metni yeniden kurgulama gibi etkinliklerle süreç zenginleştirilebilir.

Zenginleştirme sürecinde öğrenme ortamları öğrencilerin farklı öğrenme stillerine göre bireysel ve iş birlikli çalışmalara katkı sağlayacak şekilde tasarlanabilir. Bununla birlikte okul dışı öğrenme ortamları da sürece dâhil edilebilir.

Destekleme sürecinde öğrencilerin hazırbulunuşluk, ilgi ve öğrenme stilleri dikkate alınırken etkinlikler/materyal sade, kolay ve anlaşılır olabilir. Bunlar tüm duyulara hitap edecek şekilde basitten karmaşığa, yakından uzağa, somuttan soyuta gibi öğrenme ilkelerine uygun ve tüm öğrenme ortamlarında uygulanacak şekilde düzenlenebilir.

Destekleme sürecinde oyun, bilmece sorma, bulmaca çözme şarkı ve tekerleme söyleme, sayışma ve canlandırma yapma gibi etkinliklerden ve görsel eşleştirme kartlarından yararlanılabilir. Etkinlikler yapılırken öğrencilerin zorlandıkları yerlerde onlara ipuçları verilebilir.

Öğrenme-öğretme uygulamaları sürecinde mevcut durum gözden geçirilir, durumla ilgili çıkarımda bulunulur ve durum değerlendirilir. İlgili sürecin bütününde ise karşılaşılan sorunlar, özel hâller, öneriler, iyileştirmeler gibi durumlar somut olarak belirtilir. Özel durumlar için anekdot kayıtları alınabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.