5. ÖĞRENME ALANI: DOĞA VE ÇEVRE

KB1. Temel Beceriler, KB2.4. Çözümleme, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.15. Yansıtma

E1.1. Merak, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.2. Sorumluluk, E2.5. Oyunseverlik, E3.8. Soru Sorma

D3. Çalışkanlık, D5. Duyarlılık, D17. Tasarruf, D19. Vatanseverlik

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB4. Görsel Okuryazarlık, OB8. Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı

HB.2.5.1. Hava olayları ve mevsimler arasındaki ilişkiyi çözümleyebilme
a) Hava olaylarının özelliklerini belirler.
b) Mevsimlerin özelliklerini belirler.
c) Hava olayları ve mevsimler arasındaki ilişkiyi belirler.

HB.2.5.2. Doğadan yararlanarak yönünü belirleyebilme

HB.2.5.3. Afetlere karşı alınması gereken önlemlere ilişkin bilgi toplayabilme
a) Afetlere karşı alınması gereken önlemlere ilişkin bilgileri bulur.
b) Afetlere karşı alınması gereken önlemlere ilişkin bilgileri kaydeder.

HB.2.5.4. Kaynakları tasarruflu kullanmanın önemini değerlendirebilme
a) Kaynakları kullanırken davranışlarını gözden geçirir.
b) Kaynakları tasarruflu kullanmaya yönelik çıkarımlarda bulunur.

Hava Olayları ve Mevsimler
Doğadan Yararlanarak Yön Bulma
Afetlere Karşı Alınacak Önlemler
Kaynakları Tasarruflu Kullanma

hava olayları, mevsimler, ana yönler, doğada yön bulma, afet, kaynak, tasarruf

Öğrenme çıktıları; gözlem formu, tablo, resimli grafik, çalışma yaprağı, kontrol listesi, drama, canlandırma, yapılandırılmış röportaj, öz değerlendirme formu araçları kullanılarak değerlendirilebilir. Öğrencilerin hazırlayacakları mevsim şeridi ise dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir. Bütüncül değerlendirme için tüm öğrenme çıktılarından oluşan bir izleme testi uygulanabilir.
Sınıf içi proje görevi olarak öğrencilerden afetler hakkında edinilen bilgilerin yer aldığı afiş, poster gibi ürünler hazırlamaları istenebilir. Konu ile ilgili araştırma yapmaları, ihtiyaç duyacağı materyalleri belirlemeleri ve bir planlama yaparak ürünlerini oluşturmaları istenebilir. Oluşturdukları ürünleri sınıfta sergilemeleri veya sunmaları beklenebilir. Ürünler bütüncül dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.

Öğrencilerin hava olaylarına ilişkin gözlemleri olduğu kabul edilmektedir.
Güneş ile ilgili ön bilgileri olduğu kabul edilmektedir.
Deprem, sel, yangın, heyelan, çığ gibi afetlerle ilgili ön bilgileri olduğu kabul edilmektedir.
Geri dönüşüme ilişkin ön bilgileri olduğu kabul edilmektedir.

Doğayı ve yaşadıkları çevreyi daha yakından tanımaya, afetlere karşı farkındalık oluşturmaya, yön bulma becerilerinin güçlendirilmesine, kaynakların tasarruflu kullanımına yönelik öğrencilere aşağıdakilere benzer sorular sorulabilir:
• En çok hangi mevsimi seviyorsunuz? Neden?
• Güneş hangi yönden doğar, hangi yönden batar?
• “Önlem almak hayat kurtarır.” sözü size ne ifade ediyor?
• Su ve elektrik gibi kaynaklar sınırsız mıdır?

Öğrencilere hava olayları ile ilgili gözlemlerine yönelik sorular sorulur.
Öğrencilerin doğadan yararlanarak yön bulma konusuna ilişkin Güneş’in gökyüzündeki konumunu gözlemlemeleri sağlanır.
Öğrencilere afetlerle ilgili ön bilgileri hatırlatılarak afet tatbikatlarında nasıl davrandıkları ve neler hissettikleri hakkında fikirleri sorulur.
Öğrencilerin evlerinde elektrik ve su kullanırken nelere dikkat ettikleri üzerinde durulur.

HB.2.5.1
Öğrencilerden hava olayları ve mevsimler arasındaki ilişkiyi çözümleyebilmeleri (KB2.4) istenir. Öğrencilerin hava olayları (a) ve mevsimlerin (b) özelliklerini belirlemeleri beklenir. Konu ile ilgili görsel, belgesel, kısa film gibi eğitici içeriklerden yararlanılır (OB4.2). Sunulan içeriklerden yola çıkarak mevsimlerin özelliklerini anlatmaları istenir (OB2.1). Öğrenciler konuya ilişkin soru sormaları için teşvik edilir (E3.8). Okulun yakın çevresine eğitsel gezi düzenlenerek öğrencilerin gözlem yapmaları sağlanır. Hava olayları ve mevsimler arasındaki ilişkiyi belirlemeleri (c) istenir. Öğrencilerden belirli bir saat, gün veya haftada hava durumu, sıcaklık, bulutluluk gibi hava olaylarına ait gözlem defteri veya günlük tutmaları istenir. Gözlem verilerini hava olayları için yağışlı, güneşli, rüzgârlı; mevsimler için kış, ilkbahar, yaz, sonbahar gibi belirli kriterlere göre incelemeleri beklenir. Bu süreçte çevrelerindeki doğa olaylarını daha iyi anlamaları için öğrenciler araştırmacı ve sorgulayıcı olmaya teşvik edilir (D3.3). Öğrencilerden topladıkları verilerden hareketle sınıftaki arkadaşlarıyla mevsim şeridi, tablo, çizelge, nesne grafiği gibi bir ürün oluşturmaları istenir. Hava olayları ile ilgili tablo, resimli grafik gibi ürünler hazırlamaları beklenir. Süreç; eşleştirmeli, doğru-yanlış, kısa cevaplı gibi maddelerden oluşan bir çalışma yaprağı ile değerlendirilebilir. Çalışma yaprakları öğrenci portfolyolarına dâhil edilir.

HB 2.5.2
Öğrencilerden doğadan yararlanarak yönünü belirleyebilmeleri (KB1) istenir. Nesnelerin konumuna göre ana yönleri fark etmeleri beklenir. Öğrencilere sınıfta veya okul bahçesinde nesnelerin konumuna dikkat ederek gözlem yapma görevi verilir. Sınıfta bir nesnenin yerini belirlemeleri ve bu nesnenin hangi yönde olduğunu ifade etmeleri için ana yönleri gösteren okların olduğu tabelalar sunularak öğrencilere rehberlik yapılır (E1.1), (OB4.2). Nesnelerin hangi yönde olduğunu belirlemeleri için küçük gruplar hâlinde çalışarak yön oku ve nesne eşleştirmesi görevi ile ana yönleri kavrama fırsatı verilir (SDB2.2, SDB2.2.SB1). Öğrencilerden doğadaki özelliklerin yön belirleme ile ilişkisini incelemeleri istenir. Fikir taraması, beyin fırtınası, konuşma halkası gibi tartışma tekniklerinden yararlanılarak Güneş’in konumu, yosun, karınca yuvası, Kutup Yıldızı gibi doğadaki özelliklerin yön belirleme ile ilişkisine dikkat çekilir. Öğrencilerin doğru ve güvenilir bilgiye ulaşma yollarını öğrenmeleri, çeşitli fikir ve yeni bilgilere açık (D3.3) olmaları üzerinde durulur. Bu süreçte görsel-işitsel materyaller sunularak öğrencilerin merak duymaları ve soru sormaları teşvik edilir (SDB2.1, SDB2.1.SB2 (E3.8).Öğrencilerin çevrelerini kapsamlı bir şekilde değerlendirmeleri ve doğadan yararlanarak yönlerini belirlemeleri sağlanır (E1.5). Konu ile ilgili eğitsel oyunlardan yararlanılarak öğrencilerin yön bulma becerilerini geliştirmeleri sağlanır. Sınıfta veya okul bahçesinde bir parkur oluşturularak öğrencilere belirli bir nesnenin bulunduğu yöne doğru yürüme görevi verilir. Güneş’in konumuna göre nesnelerin gölgelerinin düştüğü yön belirlenir. Bu oyunlar, öğrencilerin eğlenirken öğrenmelerine ve yön bulma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur (E2.5). Süreç boyunca gözlem formu kullanılarak değerlendirme yapılabilir. Bu form bir kontrol listesi şeklinde düzenlenebilir ve tüm öğrenciler için bir liste hazırlanabilir. 

HB.2.5.3
Öğrencilerden deprem, sel, yangın, heyelan, çığ gibi afetlere karşı alınması gereken önlemlere ilişkin bilgi toplayabilmeleri (KB2.6) beklenir. Öğrencilerin afetlere karşı alınması gereken önlemlere ilişkin bilgileri bulmaları (a) istenir. Bunun için öğrencilere film, video, animasyon, infografik gibi eğitici içerikler sunulur. Tehlike avı, imdat yarışı gibi etkinlikler yaptırılır. Bu süreçte öğrencilerin afetlere karşı alınması gereken önlemlere ilişkin soru sormaları (E3.8) sağlanır. Öğrencilerden afet ve acil durum çantası, acil durum bilgi kartı hazırlamaları istenir (D5.3). Öğrencilerin afetlere karşı alınması gereken önlemlere ilişkin bilgileri kaydetmeleri (b) beklenir. Bu aşamada öğrencilerden konuya ilişkin edinilen bilgilerin yer aldığı afiş, broşür gibi ürünler hazırlamaları istenir. Süreç; eşleştirmeli, doğru-yanlış, kısa cevaplı gibi maddelerden oluşan bir çalışma yaprağı ile değerlendirilebilir. Çalışma yaprakları öğrenci portfolyolarına dâhil edilir.

HB.2.5.4
Öğrencilerden kaynakları tasarruflu kullanmanın önemini değerlendirebilmeleri (KB2.15) beklenir. Evde ve okulda kaynakları kullanırken davranışlarını gözden geçirmeleri (a) istenir. Bu aşamada elektrik, su gibi kaynakların kullanımıyla ilgili soru-cevap, tek cümlelik özetler, bir dakikalık denemeler gibi tartışma teknikleri kullanılır. Kaynakları ihtiyaçları ölçüsünde kullanmanın önemine değinilerek kaynakların sınırsız olmadığına dikkat çekilir. Öğrencilere kaynakların tasarruflu kullanımı ile ilgili yapılandırılmış röportaj, gözlem yapma gibi görevler verilir. Öğrencilerden bu süreçte hangi kaynakların kullanıldığını not almaları istenir. (E2.2). Kaynakları tasarruflu kullanmaya yönelik çıkarımlarda bulunmaları (b) beklenir. Bu aşamada kaynakların tasarruflu kullanımına yönelik drama, canlandırma gibi etkinlikler gerçekleştirilir. Öğrencilerin kaynakları tasarruflu kullanarak israftan kaçınmaları (E1.4) ve israfın olası zararlarını fark etmeleri (D17.2) beklenir. Kaynak tasarrufuna yönelik plan yapmaları (D17.1) istenebilir. Kaynakları etkili şekilde kullanarak ailesine ve arkadaşlarına örnek olarak sahip olduklarının değerini (D17.3) bilmeleri sağlanır. Ülke varlıklarına sahip çıkmaları (D19.3) beklenir (OB8.1), (SDB3.3, SDB3.3.SB5). Ayrıca konu ile ilgili hikâye, örnek olay gibi metinlerden yola çıkılarak kaynakların tasarruflu kullanılması ile ilgili grup çalışmaları yapılır. Gruplar, tasarrufu teşvik eden poster, afiş gibi ürünler hazırlar ve sunar. (SDB2.2, SDB2.2.SB1). Ürünler, öğrenci portfolyosuna dâhil edilir.

Öğrencilerden hava olayları ve mevsimlerin özellikleri ile ilgili resimli bilgi kartları hazırlamaları istenebilir.
Doğada yön bulma konusu ile ilgili kısa bir hikâye yazmaları istenebilir.
Afetlere karşı alınabilecek önlemlere ilişkin broşür hazırlayıp okul arkadaşlarına dağıtmaları istenebilir.
Kaynakların tasarruflu kullanımına yönelik araştırma yapmaları ve araştırma sonuçlarını vatanseverlik kavramı ile ilişkilendirerek sunmaları istenebilir.

Öğrencilerden hava olayları ve mevsimlerin özellikleri ile ilgili resim yapmaları istenebilir.
Öğrencilere doğadan yararlanarak yön bulmayla ilgili eğitici dijital oyunlar oynatılabilir.
Öğrencilerin afetlerle ilgili resimlere yönelik düşüncelerini ifade etmeleri sağlanabilir.
Öğrencilerden atık malzemelerden özgün ürünler oluşturmaları istenebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.