3. ÜNİTE: YER BİLİMCİLER İŞ BAŞINDA

Fen Bilimleri Dersi (3.Sınıf)

Bu ünitede kayaçlar, madenler ve mineraller ile ilgili tümdengelimsel akıl yürütülmesi; sentezleme becerisi ile fosil konusunun ve paleontoloji biliminin öğrenilmesi amaçlanmaktadır.

Ders Saati

Alan Becerileri

Kavramsal Beceriler

KB2.16.2. Tümdengelimsel Akıl Yürütme, KB2.20. Sentezleme

Eğilimler

E1.1. Merak, E2.5. Oyunseverlik, E3.3. Yaratıcılık, E3.4. Gerçeği Arama, E3.7. Sistematik Olma

Programlar Arası Bileşenler

Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerileri

SDB1.2. Kendini Düzenleme (Öz Düzenleme)

Değerler

D3. Çalışkanlık

Okuryazarlık Becerileri

OB4. Görsel Okuryazarlık

Disiplinler Arası İlişkiler

Türkçe, Görsel Sanatlar

Beceriler Arası İlişkiler

Öğrenme Çıktıları ve Süreç Bileşenleri

FB.3.3.1. Kayaçlar, madenler ve mineraller ile ilgili tümdengelimsel akıl yürütebilme

a) Kayaçlar, madenler ve mineralleri belirler.
b) Kayaçlar, madenler ve mineraller arasında ilişki kurar.
c) Kayaçlar, madenler ve mineraller arasında genelden genele veya genelden özele çıkarım yapar.

FB.3.3.2. Fosil oluşumu ile ilgili sentez yapabilme

a) Fosil oluşumunu gösteren sürecin bütün ve parçalarını belirler.
b) Süreci oluşturan aşamalar arasında ilişki kurar.
c) Fosillerin oluşum sürecini oluşturan aşamaları uygun sırayla bir bütün hâline getirir.

İçerik Çerçevesi

Kayaçlar, Madenler ve Mineraller Fosil Oluşumu

Anahtar Kavramlar

kayaç, maden, mineral, fosil, fosil bilim (paleontoloji), fosil bilimci (paleontolog)

Öğrenme Kanıtları (Ölçme ve Değerlendirme)

Öğrenme çıktılarının değerlendirilmesinde kavram haritası, performans görevi, öğrenci ürün dosyası kullanılabilir.

Kayaç, mineral, maden arasındaki ilişkiler kavram haritası ile değerlendirilebilir. Fosillerin oluşum sürecini oluşturan aşamaları gösterecekleri poster ve hikâyeler performans görevi olarak öğrencilere verilebilir. Tüm bu çalışmalar öğrencinin ürün dosyasına eklenebilir.

Öğrenme-Öğretme Yaşantıları

Temel Kabuller

Yakın çevresindeki taş ve kayaları gözlemlediği kabul edilmektedir.

Ön Değerlendirme Süreci

Yakın çevresinde bulunan doğadaki cansız varlıklar ile ilgili zihin haritası yaptırılabilir.

Köprü Kurma

Hazır veri seti ya da dijital içerikten farklı renk ve şekildeki kayaç görselleri paylaşılabilir. Öğrencilere bu kayaçların benzerlerini daha önce görüp görmedikleri sorulabilir.

Değerli taşlardan yapılmış süs eşyası, aksesuar veya görseller gösterilerek öğrencilerin bu taşların farklılıklarının sebebi hakkındaki düşüncelerini ifade etmeleri sağlanabilir. Var- sa yakın çevrede bulunan bir maden alanı, tabiat parkı ya da doğa tarihi müzesine gezi düzenlenebilir.

Öğrenme-Öğretme Uygulamaları

FB.3.3.1

Sınıfa farklı türde kayaçlar ya da kayaç görselleri getirilir. Öğrencilerden kayaçları in- celedikten sonra kayaçlar ile ilgili merak ettiklerini sormaları istenebilir (SDB1.2,E1.1). Ülkemizde bulunan madenlerin araştırılması amacıyla kurulan Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA) ya da sanal müzesi ziyaret edilebilir. Örnek olay, gezi, gözlem, sanal müze ziyareti vb. çalışmalarla öğrencilerden kayaç, maden ve mineralleri tanımaları sağlanabilir. Öğrencilerden kum saati yöntemi ile mineraller ve kayaçlar hakkında bildiklerini yazması beklenebilir. Öğretmen tarafından sınıfa getirilen farklı renk ve şekildeki kayaçlar incele- nir. İnceleme sırasında öğrencilerden kayaç, maden ve mineralleri belirlemeleri beklenir (SDB1.2,E3.4). Kayaçlarla mineraller arasında ilişki kurulması sağlanır. Kullanım alanlarına göre bazı kayaçların (mermer, kömür vb.) ekonomik değeri olduğunu gösteren basılı ya da dijital görsellerle kayaçlarla madenleri ilişkilendirmeleri beklenir (SDB1.2,E3.4). Çevrede bir maden ocağı bulunuyorsa buraya gezi düzenlenebilir. Öğrencilerin madenlerin nasıl çıkarıldığı, nerelerde kullanıldığı, kullanıma hazır hâle gelene kadar hangi aşamalardan geçtiği gibi konularda dijital kaynaklardan süreci gözlemlemeleri ve kayaçlarla madenler arasındaki ilişkiyi farklı deneyimler yoluyla pekiştirmeleri sağlanabilir (SDB1.2). Kayaçlar, madenler ve mineraller arasında genelden genele veya genelden özele çıkarım yapmaları beklenir. Kayaç, maden, mineral arasındaki ilişkileri kavram haritası vb. yöntemlerle de- ğerlendirilebilir.

FB.3.3.2

Öğretmen tarafından fosil oluşumunun farklı aşamalarını gösteren görseller, modeller ya da örnekler sınıfa getirilir. Öğretmenin önceden belirlediği dijital ya da basılı kaynaklardan da yararlanılabilir. Öğrencilerden karışık hâlde verilen görselleri fosil oluşum sürecine göre sıralayarak parça ve bütünü belirlemeleri istenir (OB4). Öğrencilerin sürece aktif katılımı ve eğlenerek öğrenmeleri desteklenir (SDB1.2,E2.5,D3.4). “Her canlı fosilleşir mi? Fosille- re nerelerde rastlanabilir?” vb. sorularla öğrencilerin fosillerin oluşumuna yönelik araştır- ma yapmaları sağlanır (E3.4). Yaptıkları araştırma sonucunda fosil oluşum sürecinin farklı aşamaları arasında ilişki kurmaları beklenir. Öğrencilerden araştırma ve kanıtlarla fosillerin oluşumu sürecini oluşturan aşamaları sistematik olarak ele almaları ve bir bütün hâlinde ifade etmeleri istenir (SDB1.2,E3.7,D3.2, D3.3). Öğrencilerin bu süreci performans görevi olarak görselleri ile beraber hikâyeleştirmeleri sağlanabilir (E3.3). Hikâyeler analitik veya bütüncül dereceli puanlama anahtarı kullanılarak değerlendirilebilir. Paleontoloji ve paleontolog kavramlarına değinilir. Fosil çeşitlerine girilmez. Öğrencilerin çalışmaları öğrenci ürün dosyasına eklenebilir.

Farklılaştırma

Zenginleştirme

Öğrencilerin kayaçların oluşumu hakkında araştırma yapmaları ve elde ettikleri bilgileri arkadaşlarına sunmaları sağlanabilir.

Bir madenin ürüne dönüşümüne kadar geçirdiği aşamaları öğrenmeleri ve bu ürünün hayatımıza katkılarını belirlemeleri istenebilir.

Bir canlının fosil örneğini temsil eden bir yapboz oluşturmaları istenebilir. Oluşan fosil örneğinin ait olabileceği canlının nasıl göründüğüne ilişkin resim çizmeleri ya da bunu üç boyutlu olarak modellemeleri istenebilir.

Destekleme

Verilen görsel veya kavramları kayaç, maden, fosil olarak sınıflandırmaları için iş birlikli çalışma yaptırılabilir.

Ünite içerikleri sesli metin ya da video ile desteklenebilir, dijital içeriklerden yararlanılabilir.

Öğretmen Yansıtmaları

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.