4. ÜNİTE: PEYGAMBER OLARAK HZ. MUHAMMED

SBAB3. Tarihsel Empati (KB2.14. Yorumlama, SBAB3.1. Tarihsel Bağlamsallaştırma, KB2.13. Yapılandırma)

KB2.14. Yorumlama

E1.1. Merak, E1.5. Kendine Güvenme (Öz Güven), E2.1. Empati, E3.2. Odaklanma, E3.11. Özgün Düşünme

SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D14. Saygı, D15. Sevgi

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık

DKAB.7.4.1. Hz. Muhammed’in (sav) Mekke’de yaşadıklarını yorumlayabilme
a) Hz. Muhammed’in (sav) Mekke’de yaşadıklarını inceler.
b) Hz. Muhammed’in (sav) Mekke’de yaşadıklarını kendi ifadeleriyle, doğru ve bilgiyi değiştirmeyecek şekilde özetler.

DKAB.7.4.2. Hicret konusunu tarihsel bağlamda değerlendirebilme
a) Hz. Muhammed’in (sav) Hicret’te yaşadıklarını temel kaynaklardan hareketle fark eder.
b) Hicret’in yaşandığı dönemi koşulları içerisinde açıklar.
c) Hicret’in yaşandığı dönemi analiz eder.
ç) Hicret’in yaşandığı dönemi günümüz koşullarıyla karşılaştırır.

DKAB.7.4.3. Hz. Muhammed’in (sav) Medine Dönemi konusunu yapılandırabilme
a) Hz. Muhammed’in (sav) Medine’de yaşadıklarını inceleyerek çıkarımda bulunur.
b) Hz. Muhammed’in (sav) Medine hayatı hakkında yaptığı çıkarımları ifade eder.

DKAB.7.4.4. Nasr suresini ve bu surenin anlamını okuyarak yorumlayabilme
a) Nasr suresini ve bu surenin anlamını okur.
b) Nasr suresinin anlamını kendi hayatı için anlamlı bir hâle getirir.
c) Nasr suresinin anlamını değiştirmeyecek şekilde özetler.

Hz. Muhammed’in Daveti: Mekke Dönemi
Hicret
Hz. Muhammed’in Daveti: Medine Dönemi
Bir Sure Öğreniyorum: Nasr Suresi

Ehlibeyt, ensar, Hicret, muhacir

Bu ünitenin ölçme değerlendirme sürecinde açık uçlu soru, kısa cevaplı soru, çalışma yaprağı, kavram haritası ve öz değerlendirme formu kullanılabilir.

Performans Görevi: İlk Müslümanlarla ilgili bilgilerin yer aldığı kimlik kartları hazırlanabilir. Mekke Dönemi’nde yaşanan olayları içeren tarih cetveli hazırlanabilir. Hicret’in sebep ve sonuçlarının değerlendirildiği neden-sonuç diyagramı (balık kılçığı) hazırlanabilir. Hz. Muhammed’in (sav) Medine hayatı ile ilgili panel düzenlenebilir. Sınıf ortamında Veda Hutbesi okunarak öğrencilerden hutbeden ilkeler çıkarmaları istenebilir. Nasr suresi ile bu surenin anlamı için eşleştirme etkinliği hazırlanabilir. Performans görevleri, ölçütlere göre oluşturulan puanlama anahtarıyla değerlendirilir. Öğrencinin ünite süresince yaptığı ürün çıktıları bir araya getirilerek öğrenci ürün dosyası oluşturulur.

Sonuç değerlendirmede performans görevlerine yer verilebileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.

Öğrencilerin Hz. Muhammed’in (sav) peygamberlikten önceki hayatı hakkında bilgi sahibi olduğu kabul edilmektedir.

Öğrencilerin Hz. Muhammed’in (sav) vahiy almadan önceki hayatı hakkında bilgi sahibi oldukları varsayılarak hazır bulunuşlukları değerlendirilmek üzere onlara sorular sorulur ve kısa hatırlatmalar yapılır.

Hz. Muhammed’in (sav) hayatıyla ilgili öğrencilerin okul ve çevreden edindiği bilgilerle yeni öğrendiği bilgiler arasında bağlantı kurulur.

DKAB.7.4.1
Öğrencilerin Hz. Muhammed’in (sav) vahiy almadan önceki hayatına odaklanması sağlanarak (E3.2) vahyin inişi öncesinde Hz. Muhammed’in (sav) yaşadıkları açıklanır. Bu bağlamda Hz. Muhammed’in (sav) toplumdaki haksızlıklara olan tepkisine ve yalnız kalma isteğine vurgu yapılır. İlk vahyin nerede ve ne zaman geldiğine, ilk ayetlerin neler olduğuna ve ilk ayetlerde ne gibi mesajlar verildiğine değinilir. Sınıfta bu süreci aktaran sunu, belgesel vb. materyallerden yararlanılabilir. Hz. Muhammed’in (sav) İslam’a davete, yakın çevresinden başladığı anlatılır. Bunun sebepleri konusunda öğrencilerin beyin fırtınası yapması için gerekli zemin oluşturulur. Böylece öğrencilerin farklı fikirler üreterek (E3.11) düşüncelerini ifade etmeleri sağlanır. Davet süreci, İsra ve Miraç olayı, Hz. Hamza ve Hz. Ömer’in Müslüman olmaları, boykot yılları, Hüzün Yılı, Taif yolculuğu, Habeşistan’a hicret, Akabe Biatleri hakkında öğrencilerde merak (E1.1) uyandıracak sorular sorulur. Öğrencilerin Hz. Muhammed’in (sav) peygamberlik dönemi hakkında bilgi ihtiyacını fark etmesi sağlanır. Bilgiye ulaşmada doğru kaynaklar kullanma konusunda öğrencilere rehberlik edilir ve öğrencilerin edindiği bilgilerin doğruluğu incelenir. Öğrencilerin edindikleri bilgiyi istendik davranışlara dönüştürmesi için özetlemesi ve ardından yorumlaması beklenir (OB1). Öğrencilerin Hz. Muhammed’in (sav) Mekke’de yaşadıklarını kendi döneminin şartları içinde anlaması ve sosyal farkındalığının gelişmesi (SDB2.3) hedeflenir. Öğrenciler edindikleri bilgilerden yola çıkarak davet süreci hakkında bazı ipuçları toplar. Böylece Hz. Muhammed’i (sav) ve ilk Müslümanları daha iyi anlayarak, onlara saygı (D14.3) ve sevgi (D15.1) duyar. Öğrenciler benzer durumlara uygun davranış biçimleri ve kuralları belirleyerek kompozisyon, şiir, resim vb. çalışmalarla duygu ve düşüncelerini özetler.

DKAB.7.4.2
Öğrencilere “Yaşadığınız yerden ayrılmak zorunda kalsanız neler hissedersiniz?” sorusu yöneltilir. Öğrencilerin verdikleri cevaplardan hareketle hicret etmenin insan üzerindeki etkileri hakkında beyin fırtınası yapılır. Hicret kavramı açıklanır.
Öğrencilerin Hz. Muhammed’in (sav) Hicret’ini ele alırken sosyal bilgiler dersinde öğrendikleri hatırlatılarak temel kaynaklardan edindiği bilgiler doğrultusunda Hicret’i gerektiren şartları açıklaması sağlanır. Hz. Ebubekir ve Hz. Ali’nin Hicret’teki rollerine yer verilir. Öğrencilerin Hicret’in yaşandığı dönemin şartlarını fark etmesi için hikâye yazma, drama yapma vb. etkinlikler yapılır. Bu etkinliklerle öğrencilerin Hicret’in yaşandığı dönemi kendi koşulları içinde analiz etmesine ve günümüz koşullarıyla karşılaştırmasına fırsat tanınmış olur.

DKAB.7.4.3
Öğrencilere “Yaşadığınız yerden ayrıldıktan sonra gittiğiniz yerde ne gibi sorunlarla karşılaşırsınız?” sorusu yöneltilir. Verilen cevaplardan hareketle öğrencilerin Hz. Muhammed (sav) ve sahabilerin Hicret sonrasında yaşadıklarını değerlendirmesi sağlanır. Ensar-muhacir kardeşliği, Medine Sözleşmesi, Mescid-i Nebevi’nin inşası ve işlevi, Suffe ashabı, Bedir, Uhud ve Hendek savaşları, Hudeybiye Antlaşması ve Mekke’nin Fethi, İslam’a davet mektupları, Veda Haccı, Hz. Muhammed’in (sav) vefatı konularından ayrıntıya girilmeden bahsedilir. Veda Hutbesi’nde yer alan evrensel mesajlar açıklanır. Öğrencilerin Hz. Muhammed’in (sav) Medine’de yaşadıklarını inceleyerek çıkarımda bulunması sağlanır. Metin çalışması yapmaları ve bu çıkarımları kendi cümleleriyle ifade etmeleri istenir. Hz. Muhammed’in (sav) Veda Hutbesi’nde ümmete bıraktığı “iki emanet”e (farklı rivayetleriyle birlikte) yer verilir. Bu bağlamda Ehlibeyt kavramı açıklanır ve Ehlibeyt’in Müslümanlar açısından önemine dikkat çekilerek Hz. Muhammed’in (sav) torunları Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’den kısaca bahsedilir. Hz. Peygamber’in onlara olan sevgisine yer verilir.

DKAB.7.4.4
Öğrencilere “Nasr suresi hakkında neler biliyorsunuz?” sorusu yöneltilir. Nasr kelimesinin anlamı açıklanarak Nasr suresinin içerdiği mesajlar ve nerelerde okunduğu hakkında bilgi verilir. Nasr suresi hakkında bilgi verilirken surenin Mekki-Medeni ayrımı, ayet sayısı ve Kur’an-ı Kerim’deki sıralaması gibi konulara değinilmez. Nasr suresini dinlemek üzere Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı genel ağ adresleri belirlenir. Öğrencilerin bu adresleri kullanmaları sağlanarak (OB2) surenin doğru telaffuzunu öğrenmeleri için dinleme etkinliği yapılır. Öğrencilerin bu sureyi kendine güvenerek (E1.5) okuması için sesli okuma etkinliği yapılabilir. Surenin anlamı incelenir, Nasr suresi ile Hz. Muhammed’in (sav) Medine’de yaşadıkları arasında bağ kurulur. Buradan çıkarılacak mesajlarla ilgili etkinlikler yoluyla değerlendirme yapılabilir ve öğrencilerin surenin anlamını kendi hayatı için anlamlı hâle getirmesi sağlanır. Nasr suresindeki tesbih, hamt ve istiğfar kavramları açıklanır. Öğrencilerin Nasr suresinin anlamını değiştirmeyecek şekilde kendi cümleleriyle yeniden ifade etmeleri için yazma etkinliği yapılabilir.

Öğrencilerden Hz. Muhammed’in (sav) Mekke’de, Medine’de ve Hicret esnasında yaşadıklarıyla ilgili panel düzenlemeleri istenebilir. Hicret’in bugünün imkânlarıyla aktarıldığı bir haber programının hazırlanması istenebilir.

Öğrencilerden Hz. Muhammed’in (sav) Mekke ve Medine’de yaşadığı olayları listelemesi istenebilir. Hz. Muhammed’in (sav) Mekke’de, Medine’de ve Hicret esnasında yaşadığı olayları somutlaştırmak için resim veya harita gibi görsel materyaller kullanılabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.